Oskar Alegria

Oskar Alegria "Hiri Ikustekoak" izeneko argazki-proiektu artistikoaren egilea da, zeina hainbat pertsona ezagunek babestu baitute: Enrique Vila-Matas idazle kataluniarrak, Isidoro Valcárcel Medina artista plastiko eta kontzeptual espainiarrak, Esteban Peicovich poeta eta kazetari argentinarrak eta Esther Ferrer euskal artistak.[5] Italo Calvino italiar idazlearen Hiri ikusezinak (1972) nobelan inspiratutako arnasa luzeko lan poetikoa da, hirien paisaian ohargabean igaro ohi diren istantak argazki-kamerarekin eta hitzarekin harrapatzea helburu duena. Londres, Berlin, Erroma, Tokio, Paris eta Buenos Aires-eko argazkiak jasotzen ditu.

2012an, oraindaino egin duen film luze bakarra mustu zuen Donostia Zinemaldiko Zabaltegi sailean: Emak Bakia baita.[3][4] Orduko lehen emanaldi hartan kritika bikainak eskuratu zituen, eta, gerora, munduko 70 zinema-jaialditan ere erakutsi du, bai eta 15 sari jaso ere.[3][4] Dokumentalaren ardatza Man Rayren 1926ko Emak Bakia filmean ageri den etxearen bilaketa da.

Alegriak desagertzen ari diren kontuak izaten ditu maiz langai: pertsonak, dantzak, hitzak, lanbideak; alta, pertsonen eta bestelakoen "azken distira" jasotzea du gogoko, bere hitzetan.[2] Gauzak ohikoa ez den begiradarekin ikustea atsegin du, eta ikuspegi berri hori irudietara ekartzea; esate batera, harriaren arintasunaz jabetzea, harri-jasotzaileak berak erakusten digun arintasun horretaz, ez soilik harri-jasotzailearen indarraz.[2]

2016an euskal dantzei buruzko film laburren sorta bat aurkeztu zuen, Euskal Kultur Erakundearen eskari bati erantzunez egina: Arintasunaz, Margo dantza, Galtzerdi berdeak eta Enbor beretik.[2] Lan horretan ere, zoriak eta haizeak badute beren lekua.

2017an, Oteiza al margen. Notas manuscritas de cine y arte ["Oteiza marjinan. Zinemari eta arteari buruz eskuz idatzitako oharrak"] liburua argitaratu zuen, non Jorge Oteiza eskultura-egileak beraren irakurgaien orri-bazterretan hartutako oharrak jasotzen baitituen. Esate batera, lan honetan jasotako liburuetako batean Oteizak Jorge Luis Borges idazlearekin eztabaidatzen du espazioari eta espazioak denborarekiko duen harremanari buruz. Hala, liburuak aukera ematen du Oteizaren ideiak nondik sortzen ziren ikusteko, bai eta ezagutzeko zer bide ibiltzen zituen beraren inspirazioak.

Horrez gain, Oteizak idatzitako bederatzi gidoi-zirriborro argitaragabe ere jasotzen dira, hainbat gairi buruzkoak: denbora, zuhaitz bat, Borgesen Los Inmortales kontakizuna, Velazquez, Joyceren Ulises, Mallarmé, eta abar.

Gaur egun, besteak beste, tximeleten izenen xerka dihardu: Luis Luziano Bonaparteren eta besteren antzinako izen-zerrendak hartuta, ikusi nahi du haietan agertzen diren ehundik gora tximeleta-izenetatik zenbat bizi diren oraino. Ez ikuspuntu filologiko hutsetik, baina; entomologia, etnografia, geografia... denak hartu nahi ditu kontuan. Bere hitzetan: "Filologoek hartzen ez dutena da interesatzen zaidana: nor da hitz jakin baten azken zaindaria? Zergatik gorde du orain arte? Zein balditzatan?".

Landa-lan horrekin, arau zientifiko batzuk apurtu nahi ditu; erantzunak bilatzeari utzi, eta galderak aurkitu.[2] Izan ere, Oskar Alegriak behin baino gehiagotan agertu du desagertzen ari diren hitzekiko kezka: "Soziolinguistarena eginez, esango dut gure azken hitzak erretreta etxeetan daudela. Eta, kazetariarena eginez, informante askok galdetu didatela: «Non daude gure txoriak?». Ia ez baita txoririk geratzen inguruotan. Ez txori, ez txori izenik".[2]