Orgetorix
Orgetorix, helveziarren zelten tribuko aristokrata aberatsa izan zen Erromatar Errepublikaren garaian.
| Orgetorix | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Galia, ezezaguna |
| Talde etnikoa | Helveziarra |
| Heriotza | K.a. 61 ( urte) |
| Heriotza modua | : ezezaguna |
| Jarduerak | |
Migrazio planifikatua
K. a. 61ean, Orgetorixek helveziarrak euren lurraldetik (gaur egungo Suitzako goi-ordokiatik) Galiako hego-mendebaldera emigratzera bultzatu zituen.
Heduarrekin eta sekuanarrekin negoziatu zuen eta akordio pertsonal bat egin zuen Dumnorix heduarrarekin eta Kastiko sekuanarrekin Galiaren zati handi bat gobernatzeko. Konspirazioa salatu zutenean, Orgetorix helveziarren gobernuaren aurrera kateatua eraman zuten, armada txiki batekin iritsi zen, eta aske atera zen, baina handik gutxira era misteriotsuan hil zen, suizidioa, zurrumurruen arabera. Helveziarrek euren migrazio planekin jarraitu zuten, baina K. a. 58an Julio Zesarrek, itzuli zenean, garaitu zituen. Gertaera, Galietako gerraren hasiera izan zen, non Zesarrek Galia menderatu zuen. [3]
Etimologia
Julius Pokornyk [p]orgeto-rix izena segmentatzen du, non lehen elementuak "hil" galioa duen, antzinako orcaid "hil" irlandarrarekin lotua,*per-g- erro indoeuroparretik, "kolpatu". [4] Bigarren elementua nabarmenki zelta -rix da, "errege": "errege gerlaria", baina horrek ez du esan nahi izenaren jabea nahitaez agintari legala denik. Orgetorixek norabide horretan asmoak zituen arren, ez zen legezko gobernaria.
Posizio soziala
Zesarren De bello Gallicoren I.2.ren arabera, Orgetorix, askogatik, aberatsena eta nobleena zen. Helveziarren izenean enbaxadore izendatu zuen bere burua gainerako tribu galiarren aurrean, eta bere alaba Dumnorixi eman zion benetako keinu gisa. Orgetorixek, Galiako hiru gobernarietako bat izateko saiakeran porrot egin zuen. [5]
Migrazioa planifikatzea
Helveziarrek plan landuak egin zituzten bidaia hori egiteko. Zesarren arabera, bi urte eman zituzten uztak ereiten eta zama-piztiak erosten, eta migrazioa hirugarren urtean hasteko asmoa zuten. Hiru tribuetako gazte noble batzuen arteko ezkontza eta banakako aliantzen bidez egin zen ahalegina. [6]
Konspirazioa
Orgetorixek, Galia osoaren kontrola hartzeko legez kanpoko saiakera bat egiteko asmoa zuen, Dumnorix eta Kastiko, bere beste triunbiroak bezala. Helvetikoentzat ezezaguna, Orgetorix, Galia osoaren kontrola hartzeko helveziar soldaduen erabilera inplikatzeko tratu bat egiten ari zen, migrazio soil baten ordez. Konspirazioa gauzatuko balitz, heduo, lehor eta helvetikoek, hirukotearen azpian, Galia osoa izango lukete euren esku.
