Novelas ejemplares

Eleberri labur hauen helburua nahiko polemikoa da eta eztabaida franko eragin ditu. Izenburu orokorrari kasu egiten badiogu, eredugarri kontzeptuari alegia, haien helburua didaktikoa eta moralizatzailea izango litzateke. Idazleak haien bitartez irakurleari zerbait irakatsi nahi dio. Baina asmo hori ez dago hain garbi eleberrien edukiak aztertzen baditugu, edo ez behintzat narrazio guztietan; sarritan ere entretenitzeko asmoa nabaria da. Cervantesek, bestetik, liburuaren hitzaurrean zera dio: horrelako narrazioak modan zeuden garai hartan baina guztiak beste hizkuntzetatik itzuliak ziren, batez ere italieratik. Horren aurrean, egileak bere narrazio propioak eta gazteleraz sortu nahi zituen, narrazio originalak, inori ez kopiatuak. Beraz, helburu didaktikoarekin batera edo, agian, horren gainetik, modako literatura gazteleratzeko asmo garbia azaltzen du egileak.[1] Halaber, izenburua Elizaren eta Inkisizioaren aurrean itxura gordetzeko modu bat izan zitekeen.

Hamabi narrazio dira eta bi taldetan sailkatzen dira nahiz eta askotan mugak oso garbiak ez izan:

• Idealistak: amodiozko abenturak islatzen dituztenak. Italiar eragin zuzena erakusten dute:
  • La española inglesa («Ingeles espainola»)
  • El amante liberal («Maitale liberala»)
  • Las dos doncellas («Bi dontzeilak»)
  • La señora Cornelia («Cornelia anderea»)
  • La fuerza de la sangre («Odolaren indarra»)
  • El celoso extremeño («Extremadurar jeloskorra»)
  • El casamiento engañoso («Gezurrezko ezkontza»)

• Errealistak: Errealismoz eta psikologia handiz, gizartearen hainbat alderdi ukitzen dituzten obrak. Ezagunenak dira:
  • Rinconete y Cortadillo («Rinkonete eta Kortadillo»)
  • El coloquio de los perros («Zakurren berriketaldia»)
  • El licenciado Vidriera, («Kristal lizentziatua»)
  • La gitanilla («Ijito neska»)
  • La ilustre fregona («Txukundari argia»)

Cervantesen lanak euskaratzea euskaldun askoren helburu garrantzitsua izan da aspalditik. Liburu honen kasuan Lukas Dorronsoro ataundarrak 1980. hamarkadan eleberri hauetako batzuk euskaratu zituen. Guztiak Donostiako La Primitiva Casa Baroja argitaletxean plazaratu ziren. Hauek dira:[2]

• Gezurrezko ezkontza (1990).
• Txukundari argia (1989).
• Ijito nexka (1988).
• Rinkonete eta Kortadillo (1987). Hiria argitaletxea 2005ean berrargitaratu zuen.[3]
• Kristal lizentziatua[4]

• (Gaztelaniaz): Eleberriak Cervantes digital webgunean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Novelas ejemplares