Nizhni Novgorod
Nizhni Novgorod[1] (errusieraz: Ни́жний Но́вгород), 1932 eta 1990 bitartean Gorki deitua[1], Errusiako hiria da, herrialdearen mendebaldean dagoen Nizhni Novgorod oblastaren hiriburua. Volga eta Oka ibaien bilgunean dago, Moskutik 420 km ekialdera[2]. Azken erroldaren arabera, 1.244.254 biztanle ditu eta Errusiako seigarren hiririk handiena da, Mosku, San Petersburgo, Novosibirsk, Jekaterinburg eta Kazanen ondoren. Errusiako gune garrantzitsua da ekonomiaren, garraioaren, zientziaren, hezkuntzaren eta kulturaren ikuspuntutik, eta Volga-Viatka eskualde ekonomikoaren traktorea da. Errusiako ibaietako turismoaren zentro nagusia da. Hiriaren alde historikoan hainbat unibertsitate, antzoki, museo eta eliza daude.
Nizhni Novgorod Нижний Новгород | |||
---|---|---|---|
hiri handia | |||
Administrazioa | |||
Estatu burujabe | Errusia | ||
Errusiako oblastak | Nizhni Novgorod oblasta | ||
Hiri okruga | Nizhny Novgorod Urban Okrug | ||
Alkatea | Yury Shalabayev (en) | ||
Izen ofiziala | Нижний Новгород | ||
Jatorrizko izena | Нижний Новгород | ||
Posta kodea | 603000–603999 | ||
Geografia | |||
Koordenatuak | 56°19′37″N 44°00′27″E | ||
Azalera | 466,5 km² | ||
Altuera | 78 | ||
Mugakideak | Nizhni Novgorod oblasta, Bor, Dzerzhinsk, Kstovo (en) eta Balakhna (en) | ||
Demografia | |||
Biztanleria | 1.244.254 (2021eko urtarrilaren 1a) −7.982 (2020) | ||
Dentsitatea | 2.717,6 bizt/km² | ||
Informazio gehigarria | |||
Sorrera | 1221 | ||
Telefono aurrizkia | 831 | ||
Ordu eremua | UTC+03:00 | ||
Hiri senidetuak | Essen, Linz, Filadelfia, Novi Sad, Minsk, Jinan, Matanzas, Suwon, Sant Boi de Llobregat, Sokhumi, Győr, Bălți, Dobritx, Heraklion, Hefei, Simferopol, Bartzelona, Tampere, Vilnius eta Kharkiv | ||
Matrikula | 52 | ||
Hizkuntza ofiziala | errusiera | ||
http://www.admgor.nnov.ru/ |
Hiria 1221eko otsailaren 4an sortu zuen Juri Vsevoldovitxek. 1612ean Kuzma Mininek eta Dmitri Pozharskik armada bat sortu zuten bertan Mosku poloniar eta lituaniarren eskuetatik askatzeko. 1817an Errusiar Inperioko komertzio hiririk garrantitsuenean bilakatu zen. Sobietar Batasunaren garaian industriak garrantzi handia eskuratu zuen. Gorki Automobil Fabrika bertan eraiki zen.
Izena
Hasieran izena Novgorod zen, "hiriberri", baina mendebalderago dagoen beste Novgorod batetik bereizteko (Veliky Novgorod) hiriari "Behe lurretako Novgorod" edo "Behe Novgorod" izena ematen zitzaion. Lurrari "beheko" (nizhniy (нижний)) izena eman zitzaion, nahiz eta Veliky Novgorod baino altuago egon, Mosku, Vladimir eta Murom hiriak baino beherago dagoelako ibaietan.
Historia
Juri Vsevolodovitx, Suzdal-Vladimirko printzeak, 1221ean sortu zuen. 1392an Moskuko estatuari lotu zitzaion, eta hango hiri nagusienetakoa izan zen. Bertako urteroko azokak 1817tik 1917a arte Errusiako salerosketagunerik garrantzizkoenak izan ziren. 1932an izena aldatu zitzaion Maksim Gorkiren omenez[3], eta 1990ean Nizhni Novgorod berrizendatu zuten.
Ekonomia
Volga eta Oka ibaien elkarguneko sartu-irten handiko portua da. Mekanika, petrolioa eta janari industriak daude[4]. GAZ (Gorkovski Avtomobilny Zavod) ibilgailu-enpresa handiaren egoitza da.
Klima
Nizhni Novgorodek klima kontinental hezea du, Dfb Köppen klima sailkapenaren arabera. Azaro amaieratik martxo amaiera arte lurra elurrez estalirik egoten da.
Datu klimatikoak (Nizhny Novgorod) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 5.5 | 7.0 | 17.3 | 26.3 | 32.5 | 36.3 | 38.3 | 38.0 | 31.0 | 24.2 | 13.2 | 8.5 | 38.3 |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | -5.9 | -5.3 | 1.2 | 10.9 | 18.7 | 22.6 | 24.7 | 22.1 | 15.7 | 8.0 | -0.5 | -4.6 | 9.0 |
Batez besteko tenperatura (ºC) | -8.9 | -8.7 | -2.6 | 6.1 | 12.9 | 17.2 | 19.4 | 16.9 | 11.1 | 4.7 | -2.8 | -7.4 | 4.8 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -11.6 | -11.7 | -5.8 | 2.1 | 7.9 | 12.6 | 14.8 | 12.6 | 7.6 | 2.1 | -4.8 | -9.9 | 1.3 |
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -41.2 | -37.2 | -28.3 | -19.7 | -6.9 | -1.8 | 5.1 | 0.9 | -5.4 | -16.0 | -29.4 | -41.4 | -41.4 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 47 | 38 | 37 | 36 | 46 | 76 | 73 | 69 | 61 | 64 | 55 | 55 | 657 |
Euri egunak (≥ 1 mm) | 4 | 3 | 5 | 12 | 15 | 18 | 16 | 16 | 17 | 17 | 10 | 6 | 139 |
Elur egunak (≥ 1 mm) | 27 | 22 | 16 | 6 | 1 | 0.1 | 0 | 0 | 0.4 | 7 | 18 | 25 | 123 |
Eguzki orduak | 40.0 | 77.1 | 146.1 | 203.8 | 278.3 | 289.6 | 290.1 | 239.4 | 152.2 | 81.3 | 38.5 | 24.4 | 1860.9 |
Hezetasuna (%) | 85 | 81 | 75 | 65 | 62 | 70 | 71 | 75 | 79 | 82 | 86 | 85 | 76 |
Iturria (1): Pogoda.ru.net[5] | |||||||||||||
Iturria (2): Weatherbase (sun only)[6] |
Turismoa
Hiriaren erdigunean estilo neoerrusiar eta arkitektura estalinistako eraikinak daude. Hiriguneko elementu nagusia Niznhi Novgorodeko Kremlina da (1500-1511), bere adreilu gorrizko dorreekin. Boltxebikeen suntsitu ostean, mantendu zen eraiki zahar bakarra Arkangelaren Katedrala da (1624-1631).
Hirian 600 monumentu historiko, arkitektoniko eta kultural paregabe baino gehiago daude. Nizhni Novgorod udalerrian eta eskualdean 200 erakunde artistiko eta kultural inguru daude. Erakunde horien artean, zortzi antzoki, bost kontzertu-areto, 97 liburutegi (sukurtsalekin), 17 zinema-areto (haurrentzako bost barne), haurrentzako aukerako hezkuntzako 25 erakunde, zortzi museo (16 sukurtsal barne) eta zazpi parke daude.
Hiri senidetuak
Nizhni Novgorod ondorengo hiriekin senidetuta dago:
Garraiobideak
Erreferentziak
- 157. araua - Europako hiriak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2011-3-29).
- Nizhni Novgorod Global.britannica.com
- Lur entziklopedietatik hartua.
- Lur entziklopedietatik hartua.
- .
- .
Kanpo estekak
- Udalaren webgune ofiziala (Errusieraz) (Ingelesez)