Nazioarteko Espazio Estazioa

Nazioarteko Espazio Estazioa (ingelesez: International Space Station edo ISS) bost espazio agentziaren proiektua da: NASA (Estatu Batuak), RKA (Errusia), JAXA (Japonia), CSA (Kanada) eta ESA (Europa) agentziena, alegia. Brasilgo espazio agentziak ere parte hartzen du, NASArekin duen kontratu baten bidez. Italiako espazio agentziak ere hainbat lanetarako kontratuak eginda ditu, nahiz eta Italia ESAren barnean dagoen herrialdeetako bat izan.

Nazioarteko Espazio Estazioa
Historia
AurrekoaSpace Station Freedom (en) Itzuli
Espazio jaurtiketa 1998ko azaroaren 20a
KudeatzaileaNASA, Errusiako Espazio Agentzia Federala, Europako Espazio Agentzia, Japoniako Espazio Agentzia eta Kanadako Espazio Agentzia
Kokapena
Koordenatuak
Estatu burujabe Ameriketako Estatu Batuak
Ezaugarriak
Dimentsioak109 (zabalera) × 73 (luzera) m
Masa419.725 kg
Edukiera7
OsagaiakInternational Docking Adapter (en) Itzuli (1a)
space station module (en) Itzuli
orbital replacement unit (en) Itzuli
International Standard Payload Rack (en) Itzuli
orbit of the International Space Station (en) Itzuli
Identifikazioa
Dei-kodeaAlpha, Station

Nazioarteko Espazio Estazioa Lurraren inguruan dabil orbitan, Lurretik 360km-ko garaieran, eta 92 minuturik behin Lurrari itzuli bat ematen dio. 2007ko abuztuaren 14an bere 50000. itzulia bete zuen.

ISSren horniduraz, bai errusiar Soiuz eta Progress espazio-ontziak eta baita estatubatuar espazio-ontziak (Endeavour, Discovery eta Atlantis) ere arduratzen dira. 2000ko azaroaren 2tik, hau da, lehenengo tripulazioa sartu zenetik, beti egon da tripulazio batekin barnean. Thomas Reiter astronauta hara joan arte, handik pasatutako astronauta guztiak, estatubatuarrak edo errusiarrak ziren. Nazioarteko Espazio Estaziotik 14 herrialdeetako astronautak pasa dira. Astronautez gain, Nazioarteko Espazio Estaziora joan ziren lehenengo bost espazio turistak ere.

Helburua

ISSa, hasiera batean, laborategi, behatoki eta fabrika izateko asmoarekin eraiki zen, baita garraioa, mantenua eta, Lurraren beheko orbitan, Ilargirako, Marterako eta asteroideetarako misioetarako base bezala ere. Hala ere, NASA eta Roscosmos -en arteko jatorrizko ulermen-memorandumean aurreikusitako erabilera guztiak ez dira bete. 2010eko Estatu Batuetako Espazio Politikan, merkataritza, diplomatiko[1] eta hezkuntza helburuetarako betekizun gehigarriak eman zitzaizkion.

Hasierak

1980. hamarkadako lehenengo urteetan, NASAk bere Freedom espazio estazioa planeatu zuen; sobietarrek Mir eta Salyut zituzten bezala, estatubatuarrek ere espazio estazio bat izan zezaten. Baina Sobietar Batasunaren gainbeheraren eta Gerra hotzaren ondorioz, proiektua deuseztatu egin zuten. Espazioko lasterketaren amaiera, estatubatuarrek Kanada, Europa, Japonia eta Errusiarekin elkarrizketak edukitzera eraman zituen 1990.eko hamarkadaren hasieran, nazioarteko espazio estazio bat eraikitzeko. Proiektu hau 1993.urtean iragarri zuten eta hasieran "Space Station Alpha" izan zuen. Espazio estazio hori hainbat espazio estazioren proiektuen batura izatea nahi zuten: (Mir2 errusiarra (Oraingo Zvezda modulua, Mir2ren muina da), Freedom estatubatuarra, Columbus modulu europarra eta esperimentu modulu japoniarra.

ISSren historia 1998ko azaroaren 20an hasi zen. Proton, errusiar kohetea Zarya modulua lurraren orbitan jarri zuenean, honek ISSari behar duen energia eta propultsioa emateko diseinatuta dago.Hainbat hilabete geroago NASAkUnity nodoa orbitan jarri zuen berriro Endeavour anezkari esker. Horrek lau pertsona bidali zituen espazio estaziora, han sistema elektronikoa berritzeko eta akatsak obetzeko. 2000. urtean Zvezda errusiar modulua gehitu zen honi esker lehenengo astronautak han “bizi” ahal izan zuten. Urriaren 11an Unity nodoari ITS Z1 estruktura gehitu zuten hau lortu zuen, estazioa lurrarekin komunikatzea . Azaroaren 2an lehenengo tripulazioa heldu zen Soyuz kapsulara azken hau urriaren 31an espazioratu zen. Hilabete bat geroago lehenengo modulu fotovoltaikoa instalatu zuten, eguzki energiaz estazio osoa ondo funtziona dadin. Hurrengo urtean Destiny laborategia martxan jarri zuten noski, Estatu Batuetan egina. 2001eko otsailaren 7an gehitu zen Atlantis anezka erabilita. 2001eko apirilaren 19an lehenengo beso artikulatua gehitu zuten SSRMS deitua, honekin batera italiar modulu bat eta UHF antena bat heldu zen.Uztailaren 12an deskonpresio kamera bat instalatu zuten, honi esker astronautek espaziora irten zezaten eta beraien lehengo urratsak espazioan emateko. Irailaren 14an besta deskonpresiozko kapsula gehitu zuten errusiarrek.

Bere lehenengo modulua, "Zarya" modulu funtzionala, 1998ko azaroan jarri zen orbitan errusiar Proton suziri batean. Bi pieza gehiago ere,(Unity modulua eta Zvezda zerbitzu modulua) gehitu egin ziren lehenengo tripulazioa bidali aurretik. Lehenengo tripulazioak 2000ko azaroaren 2an porturatuzuen eta estatubatuar batez (William Shepherd) eta bi errusiar kosmonautez (Yuri Gidzenko eta Sergei Krikalev) zegoen osaturik.

Muntaketa

ISSren muntaketa punta-puntako teknologi lana da eta amaituta dagoenean, presurizatutako 1000m^3ko bolumena izango du. 1998ko azaroan hasi zen Zarya moduluarekin eta gaur egun, muntadura jarraitu egiten du. 2007ko urriaren 23an jarri dioten Harmony moduluarekin, ISSek 6,1 metroko luzera, 4,2 metroko diametroa eta 13.608kg-ko masa du.

Oraindik ez dago bukatuta baina bere osotasunean egongo denean 4 Mir espazio estazioa adinako bolumena edukiko du. Horretarako 45 “bidaltze misio” baino gehiago beharko dira falta diren pieza guztiak anezka baten bitartez kanporatzen joango dira.

Espedizioak
EspedizioaHasiera DataAmaiera DataCDRFE-1FE-2Biztanle kopuru minimoa
12000ko Azaroak 22001ko Martxoak 18William ShepherdSergi KrikalevYuri Gidzenko3
22001ko Martxoak 102001ko Abuztuak 20Yury UsachevSusan HelmsJames Voss3
32001ko Abuztuak 122001ko Abenduak 15Frank CulbertsonMikhail TyurinVladimir Dezhurov3
42001ko Abenduak 72002ko Ekainak 15Yury OnufrienkoDaniel W. BurschCarl E. Walz3
52002ko Ekainak 72002ko Abenduak 2Valery KorzunPeggy WhitsonSergei Treshchev3
62002ko Azaroak 252003ko Maiatzak 3Kenneth BowersoxNikolai BudarinDonald Pettit3
72003ko Apirilak 282003ko Urriak 27Yuri MalenchenkoEd Lu-2
82003ko Urriak 202004ko Apirilak 29Michael FoaleAleksander Kaleri-2
92004koApirilak 212004ko Urriak 23Gennady PadalkaMichael Fincke-2
102004ko Urriak 162005ko Apirilak 24Leroy ChiaoSalizhan Sharipov-2

2010an edukiko dituen propietateak
  • Masa: 464 tona
  • Eraman ditzaken tripulanteen kopurua: 6 pertsona
  • Laborategi kopurua: 4
  • Abiadura: 26000 km/h
  • Zabalera:108 m
  • Luzera: 88m
  • Egonaldietarako espazioa: 13000 m³

Elektrizitate hornidura

Nazioarteko Espazio Estazioren energi iturria Eguzkia da. Eguzki argia, elektrizitate bihurtzen da eguzki panelak erabiliz. Hasieran, estazioaren energi iturri bakarra errusiar moduluan dauden eguzki panelak ziren eta espazio estazioaren errusiar zatia 28 volteko korronte zuzena erabiltzen du. Espazio estazioaren beste zati guztietan elektrizitatea, egiturari lotuta dauden eguzki paneletatik dator eta korronte zuzeneko 130-180 volt arteko balioak ditu. Ondoren elektrizitatea egonkortu egiten da 160 voltetako korronte zuzenean eta erabiltzen den 124 voltetako korronte zuzenera bihurtzen da. Estazioaren zati bietako korrontea zati batetik beste zatira pasa daiteke bihurgailuak erabiliz eta hau funtsezkoa izan da errusiar korronte plataforma ezeztu zenetik.

Eguzki trokelak normalean Eguzkiari jarraitzen dio Eguzki energi kopururik handiena xurgatu ahal izateko.

Erreferentziak
  1. Payette, Julie. (2012-12-10). «Research and Diplomacy 350 Kilometers above the Earth: Lessons from the International Space Station» Science & Diplomacy 1 (4).

Ikus, gainera

Kanpo estekak


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.