Natxo de Felipe

Natxo de Felipe Alonso (Bilbo, 1949ko irailaren 6a) euskal abeslari eta musikaria da, folk musikaren arlokoa. Ahotsaz aritzeaz gain, gitarra eta perkusioa jotzen ditu.

Natxo de Felipe

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakNatxo de Felipe Alonso, Ignacio Ángel de Felipe Alonso
JaiotzaBilbo, 1949ko irailaren 6a (74 urte)
Herrialdea Bizkaia, Euskal Herria
Hezkuntza
Hizkuntzakeuskara
gaztelania
Jarduerak
Jarduerakabeslaria, musikaria eta kantugilea
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaOskorri
Musika instrumentuaahotsa
Musicbrainz: 6798b735-4812-4c26-8fd8-b88ae74ade0a Discogs: 1625915 Allmusic: mn0001774261 Edit the value on Wikidata

"Oskorri" taldeko sortzaileetariko bat izan zen 1971n, eta 2015eko bukaera arrakastatsuraino iraun zuen, Anton Latxa eta Bixente Martinezekin batera.[1][2] 2015eko ekainean, iragarri zuten taldea desegingo zela, irailetik azarora bitartean agurreko zazpi kontzertu eman zuten.[3][4]

Horiez gain, beste hainbat kide izan zuen taldeak, besteak beste hauek: Xabier Zeberio (biolina eta ahotsa), Gorka Eskauriaza (baxua), Iñigo Egia (perkusioa), Josu Salbide (alboka, txirula, eta gaita), eta Iker Goenaga (trikitia).

Biografia

Bilboko Zazpikaleetan jaio zen eta bertan bizi da De Felipe. Ikasketei dagokienez, Medikuntza hasi zuen, bukatu ez zuen arren.

Euskara gaztetan ikasi zuen, 16 urte zituenean. Garai hartan, Gabriel Aresti poeta ezagutu zuen, eta Arestik harengan eragin handia izan zuen.[5]

Musikagile

Bertsotarako baliagarri diren 26 doinu jaso dizkio Bertsozale Elkarteak:[6] Aita-semeak tabernan daude, Andre eder gentil batek, Basa andere maitagarria, Behin batean mendi batean a, Biba gure arbola, Biribil-bao zer polita dan, Elikatzen gaituzu, Euskal Herrian euskaraz, Ez naiz kexatu neure denboran, Fueristak gera eta izango, Fueristak gera eta izango II, Gizon asko dabil hortik, Gizona pobre edo aberats, Gure euskera eder maitea II, Gure sukaldaria, Gure Violeta maitea, Heldu behar duen gauza, Horra zenbait zortziko, Itsasoa hasarre dago, Mosen Bernat jakin bahu, Oi euskara lauda ezak II, Pausorik pauso beti, Preso gaudenon ahoetatik, Sareak hedaturik, Zorioneko batasunean, Zu zara gure ama maitia.

Badok.eus atarian 156 kantutan agertzen da egile moduan.[7] Musikagile gutxik lortzen dute zenbaki hori. Etxahun Iruri-ren mailan dago Natxo de Felipe.

Oskorri taldea nola sortu zen kontatu zuten Amaia Okariz-ek eta Jon Sarasuak lau bertsotan ("Amaiaren ipuina").[8][9]

« Behin batean mendi batean

gizon lodi bat zegoen
ta egun batez sasi artean
gitarra topatu zuen
polita baitzen
jotzen hasi zen
bi eskuetan harturik
ai zer musika!
pozez jauzika
inguruan elkarturik
baso hartako animaliak
adiskide egin zituen.

[...]

Sinestu zuen lagunak ere
gitarraren komeria
eta beste bat ekarri zuten
atzeman zezan egia
sinestu zuen
eta ondoren
beste batzuei hotsegin
laugarrengoak
boskarrengoak
eta seigarrenak berdin
ikusi eta sinestu zuten
musikaren miraria.

Ordurarte seik sinistu eta
heldu zen zazpigarrena
animaliak hurbildu eta
konprenitu zuen dena
zazpi lagunak
musikadunak
bihurtu ziren erabat
denak elkartu
eta osatu
zuten musika talde bat
eta taldetxo horri oskorri
jarri zioten izena
honela bazen ala ez bazen
hau da kontatzen dutena.

  »

—Amaia Okariz eta Jon Sarasua. "Amaiaren ipuina".

Bilboko Aste Nagusiko konpartsakidea
1978ko Jai-Batzordea Bilboko udaletxean.[10]

"Txomin Barullo" konpartsa bilbotarraren kidea da, bai eta Bilboko Aste Nagusiaren hasierako bultzatzaileetarikoa ere. 1978an sortu ziren Mari Jaia, konpartsak eta Aste Nagusi parte hartzailea, eta bera izan zen orduko Jai-Batzorde hartako kideetako bat.[10]

Zortzi urte geroago, 1986an, Bilboko Aste Nagusiko pregoilaria izan zen.[11]

1997an "Badator Mari Jaia" Bilboko Aste Nagusiaren abesti ofizial edo himnoaren grabazioan parte hartu zuen bere ahotsarekin. Edorta Jimenez idazleak letrak eta Kepa Junkera trikitilariak musika eta moldaketa egin zituzten, eta parte-hartzaileen artean Ibon Koteron musikaria eta Natxo de Felipe, Anton Latxa, Alex Sardui, Francis Diez, Gorka Sarriegi eta Ixiar Oreja abeslariak agertu ziren.[12]

Sariak eta errekonozimenduak
« [...]

Bob Marley ere heldu da
eta Anbotoko Mari,
Txaho, Marilyn, Marcos,
Natxo soinulari.

Zergatik dugun hemen
hainbeste algara?
Sekretu handia da,
marabillosoa:
bizipozaren alde
konjuratu gara!

Ez diamante ez perla
ez urre gorririk;
alegrantzia baino
ez dago hoberik.

  »

—Joseba Sarrionandia. Alegrantziaren aldeko konjura. Gosariak

Erreferentziak
  1. Iñigo Astiz: «Natxo de Felipe, musikaria: "Handiagoak dira kontatzeko ditugunak kontatutakoak baino"», Berria, 2013-04-05.
  2. (Gaztelaniaz) Gorospe, Pedro. (2015-11-22). «Santa Cecilia llora por Oskorri» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2023-12-05).
  3. Igor Susaeta: «Ikurretako baten agurra», Berria, 2015-06-16.
  4. «Natxo de Felipe: "Aresti hil zenez gero, euskara gelditu da erdi funtzionario diren batzuen eskutan"» Berria 2013-04-04 (Noiz kontsultatua: 2023-12-05).
  5. Xabier Mendiguren Elizegi: «Gabriel, Natxo, Oskorri», Nire uste harroan bloga, 2015-06-28.
  6. Elkartea, Xenpelar Dokumentazio Zentroa-Bertsozale. «Natxo De Felipe - Biografiak - BDB. Bertsolaritzaren datu-basea» bdb.bertsozale.eus (Noiz kontsultatua: 2020-08-25).
  7. «"Natxo de Felipe" egile moduan bilatzearen emaitza Badok.eus atarian (156 abesti)» Badok (Noiz kontsultatua: 2023-01-28).
  8. Amaiaren ipuina, Oskorri-ren "Landalan" diskotik. Musikasten (Noiz kontsultatua: 2023-01-28).
  9. Oskorri. (1995). «Landalan» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-01-28).
  10. Arteaga, Maialen. «Matxinada txikietatik loratutakoa» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-08-25).
  11. Torre, Josu. (2016-08-25). «Pregoilaria» Deia (Noiz kontsultatua: 2023-12-05).
  12. Astiz, Iñigo. «Marijaia kantuan hasi zenekoa» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-08-26).
  13. «Gosariak» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2022-08-17).

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.