Miroslav Hroch

Ikertzale txekiar honen arabera, ideologia nazionalista baten garapenean hiru epe leudeke, Hrochek A-B-C terminologiarekin definituak.[1] A fasean, esnatze kulturala, non intelektual abertzaleek beren herriko hiostoria, kultura eta ohituren azterketan eta erreibindikazioan jarriko luketen indarra. Hurrengo fase batean, B delakoan, nazionalismo kulturala politiko bihurtzen da, eta intelektualez gain beste talde sozial batzuk ere biltzen dira korrontera. Hirugarren epe edo C estadioan, mugimendu nazionalista masa-fenomeno bihurtuko lutzateke.[2]

Hroch lan konparatiboak ere egin ditu, mugimenduak aztertuz Norvegia, Bohemia, Finlandia, Estonia, Lituania, Flandria eta Danimarkan, eta ondorioztatu zuen ez dagoela talde sozial jakin bat funtsezkoa denik mugimendu nazionalista baten indartzerako, baizik eta parte-hartze zabal bat beharrezkoa dela. Hala ere, faseetan desberdintasunak badaude, eta bere iritziz B fasean nekazariak ez dira hain inportanteak, baina bai gero C fasera igarotzekotan.[3]

Euskal Herrian Ludger Meesek aplikatu du Hochen eskema euskal nazionalismoaren bilakaera historikoa atzertzeko, eta Hoch A-B-C faseen garai paraleloak aurkitu eta aztertu ditu, baina eskemari egokitzen ez zaizkion kontuak azpimarratu ere.[1]

• Social Preconditions of National Revival in Europe. A Comparative Analysis of the Social Composition of Patriotic Groups Among the Smaller European Nations, übersetzt von Ben Fowkes. Cambridge University Press 1985 (Google Books)
• Das Europa der Nationen. Die moderne Nationsbildung im europäischen Vergleich, übersetzt von Eliška und Ralph Melville, herausgegeben von Philipp Ther und Holm Sundhaussen. Vandenhoeck und Ruprecht, Göttingen 2005, ISBN 978-3-525-36801-5.