Mildred Dresselhaus

Mildred Dresselhaus
	; Irudi gehiago
katedradun	;
katedradun
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Mildred Spiewak
Jaiotza	Bronx eta Brooklyn, 1930eko azaroaren 11
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	Mount Auburn Hospital (en) eta Cambridge, 2017ko otsailaren 20a (86 urte)
Hobiratze lekua	Mount Auburn Cemetery (en)
Familia
Ezkontidea(k)	Gene Dresselhaus (en) ; Frederick Reif
Hezkuntza
Heziketa	Harvard Unibertsitatea ; Hunter College (en) ; Hunter College High School (en) ; Cornell Unibertsitatea ; Chicagoko Unibertsitatea 1958) Doktoretza ; Radcliffe College (en)
Hezkuntza-maila	katedraduna
Hizkuntzak	ingelesa
Ikaslea(k)	ikusi Gregory Timp (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	fisikaria, ingeniaria eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)	Massachusetts Institute of Technology
Jasotako sariak	ikusi Kavli Prize in Nanoscience (2012) ; Emakumezko Zientzilarien L'Oréal-UNESCO saria (2007) ; Harold Pender Award (2006) ; Oersted Medal (2008) ; Oliver E. Buckley Condensed Matter Prize (2008) ; IEEE Medal of Honor (2015) ; Zientzia Domina Nazionala (1990) ; National Inventors Hall of Fame (2014) ; Askatasunaren Domina Presidentziala (2014) ; Honorary doctoral degree of the Pierre and Marie Curie University (1999) ; Benjamin Franklin domina (2017) ; Weizmann Women & Science Award (2000) ; Vannevar Bush Award (2009) ; Fellow of the American Physical Society ; Society of Women Engineers Achievement Award (1977) ; IEEE Founders Medal ; Enrico Fermi Award (2012) ; Women in Technology Hall of Fame (1998) ; Heinz Award (2005) ; Von Hippel Award (2013) ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences ; Fellow of the American Association for the Advancement of Science ; Honorary Fellow of the Institute of Physics ; honorary doctor of the Hong Kong Polytechnic University ; Carbon Medal (2001) ; Dwight Nicholson Medal for Outreach (1999) ; honorary doctor of ETH Zürich (2015) ; ACS Award for Encouraging Women into Careers in the Chemical Sciences (2010) ; IEEE Founders Medal (2004) ;
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Zientziak Aurrera Egiteko Elkarte Amerikarra; Ingeniaritzako Akademia Nazionala

Mildred Dresselhaus (Brooklyn, AEB, 1930eko azaroaren 11 – 2017ko otsailaren 20a), "karbonoaren zientziaren erregina" deituraz ezaguna, Massachusettseko Teknologia Institutuko Fisika eta Ingeniaritza Elektrikoko katedraduna izan zen. Hainbat sari lortu zituen.

Lehen urteak eta hezkuntza

Mildred Spiewak izen-abizenekin jaio zen, 1930eko azaroaren 11n, Brooklynen (AEB), Ethel (Teichtheil) eta Meyer Spiewaken alaba.

Bronxen hazia, Hunter College High Schoolen graduatu zen. 1951n New Yorkeko Hunter Collegen lizentziatu zen, eta Rosalyn Yalow Nobel saridunaren aholkua jaso zuen bere ikasketak jarraitzeko. Graduondoko ikasketak Cambridgeko Unibertsitatean egin zituen Fulbright beka batekin eta Harvardeko Unibertsitatean, non bere masterra Radclyffe Collegen lortu zuen. 1958an Chicagoko Unibertsitatean doktoretza lortu zuen eta bertan Enrico Fermi Nobel sariduna izan zen. Gero, bi urte eman zituen Cornell Unibertsitatean doktoretza ondoko gisa, Lincoln laborategira langile gisa joan aurretik. MITeko irakasle bisitari bihurtu zen 1967an, irakasle titular 1968an, eta Fisikako katedradun 1983an. 1985ean, Institutuko katedradun gisa hautatutako lehen emakumea izan zen, MITeko irakasleen artean sari handiena lortu zuena.

Ibilbidea

Dresselhausek 1990ean jaso zuen Zientziaren domina Nazionala, materialen propietate elektronikoei eta zientzia- eta ingeniaritza-arloan emakumeentzako aukeren sustapenari buruz egindako lana aitortzeko. Eta 2005ean 11. Heinz Saria jaso zuen Teknologia, Ekonomia eta Lanaren kategorian. 2008an Oersted domina jaso zuen, eta 2015ean Ohorezko IEEE domina.

2000tik 2001era, Estatu Batuetako Energia Saileko Zientzia Bulegoko zuzendaria izan zen 2003tik 2008ra, eta Fisikako Estatu Institutuaren gobernu-kontseiluko presidentea izan zen. Halaber, Zientzia Akademia Nazionaleko diruzain ere izan da. Dresselhausek denbora asko eman zuen emakumeek fisikan duten parte-hartzea handitzeko ahaleginak babesten.

2012an, Dresselhaus Enrico Fermi saria jaso zuen, Burton Richter.11rekin batera, 2012ko maiatzaren 31n Dresselhausek Kavli Saria jaso zuen, 12 "fonoia, fonoi-elektroi interakzioak eta nanoegituretako garraio termikoa aztertzen egindako ekarpen aitzindariengatik. "13

2014an, Askatasunaren Bizitegi Domina jaso zuen.

Dresselhaus bereziki nabarmendu zen grafitoari, grafitoaren interkalazio konposatuei, fullerenoei, karbonozko nanotutuei eta dimentsio txikiko efektu termoelektrikoari buruz egindako lanagatik. Bere taldeak banda elektronikoaren egitura, Raman efektua eta karbonozko nanoegituren fotofisika maiz erabili zituen. Dresselhauseko ikasle ohien artean Deborah Chung eta James S. Speck bezalako zientzialari materialak eta Nai-Chang yeh, Greg Timp, Mansour Shayegan, Lourdes Salamanca Riba eta Ahmet Erbil bezalako fisikari nabarmenak daude.

Dresselhaus karbonozko nanotutuen potentziala esploratu zuen: aukera izugarriak zituzten hodi ñimiñoak. Etorkizun ez oso urrun batean, espazio igogailu baten uhala egiteko erabiltzen den materiala izan daiteke, eguzki panel askoz indartsuagoak, edo zuzenean tumoreetara botikak bidaltzea.15 Gaian egindako 1.700 lan baino gehiago eta zortzi libururen egilekidetzak Karbonoko Erreginaren babesa merezi izan diote.15

Dresselhaus izena jasotzen duten hainbat teoria fisiko daude. Hicks-Dresselhaus eredua (L. D. Hicks eta Dresselhaus) efektu termoelektrikorako oinarrizko lehen eredua da, banda osoko eremuari hasiera eman ziona.16 SFDD eredua (Riichiro Saito, Mitsutaka Fujita, Gen Dresselhaus eta Mildred Dresselhaus) izan zen bandaren egiturak iragartzen lehena.

Eskertzak eta sariak

Datuak: Q29573
Multimedia: Mildred Dresselhaus / Q29573

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.