Metanol
Metanola existitzen den alkoholik sinpleena da. Alkohol metiliko nahiz alkohol monohidroxiliko moduan ere ezagutzen da.
| Metanol | |
|---|---|
 | |
| Formula kimikoa | CH4O |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| MolView | 3D eredua |
| Konposizioa | karbono, hidrogeno eta oxigeno |
| Mota | alkanol |
| Ezaugarriak | |
| Dentsitatea | 0,79 g/cm³ (20 °C) |
| Soinuaren abiadura | 1.121 m/s (20 °C, likido) 1.123 m/s (25 °C, likido) |
| Biskositate dinamikoa | 0,000544 Pl (25 °C) |
| Azidotasuna (pKa) | 15,5 |
| Momentu dipolarra | 1,65 D eta 1,7 D |
| Fusio-puntua | −98 °C −98 °C −97,68 °C |
| Irakite-puntua | 64 °C (760 Torr) 65 °C (1 atm) 64,6 °C (101,325 kPa) |
| Entropia molar estandarra | 126,8 J/(mol K) eta 239,9 J/(mol K) |
| Fusio-entalpia | 1,65 D eta 1,7 D |
| Formazio entalpia estandarra | −238.660 J/mol eta −200.660 J/mol |
| Baporizazio entalpia | 37.400 J/mol |
| Errekuntza entalpia | −726,4 kJ/mol |
| Lurrun-presioa | 0,1285 atm (20 °C) 96 mmHg (20 °C) |
| Bero ahalmena | 9,798 J/(mol K) |
| Masa molekularra | 32,026 Da |
| Erabilera | |
| Rola | developmental toxicant (en)  , primary metabolite (en) eta neurotoxina |
| Arriskuak | |
| NFPA 704 |  3
1
0
|
| GHS arriskua | arriskua |
 ,  ,  | |
| Arrisku motak | H225 (en) , H301+H311+H331 (en) , H370 (en) |
| Prekauzio motak | P210 (en) , P260 (en) , P280 (en) , P301+P310 (en) , P311 (en) |
| Lehergarritasunaren beheko muga | 6 vol% |
| Lehergarritasunaren goiko muga | 36 vol% |
| Autoignizio tenperatura | 440 °C |
| Denboran ponderatutako esposizio muga | 260 mg/m³ (10 h, Ameriketako Estatu Batuak) |
| Denbora laburreko esposizio muga | 325 mg/m³ (baliorik ez) |
| Flash-puntua | 11 °C |
| IDLH | 7.860 mg/m³ |
| Eragin dezake | methanol poisoning (en) |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | OKKJLVBELUTLKV-UHFFFAOYSA-N |
| CAS zenbakia | 67-56-1 |
| ChemSpider | 864 |
| PubChem | 887 |
| Reaxys | 1098229 |
| Gmelin | 17790 |
| ChEBI | 449 |
| ChEMBL | CHEMBL14688 |
| NBE zenbakia | 1230 |
| RTECS zenbakia | PC1400000 |
| ZVG | 11240 |
| DSSTox zenbakia | PC1400000 |
| EC zenbakia | 200-659-6 |
| ECHA | 100.000.599 |
| CosIng | 35275 |
| MeSH | D000432 |
| RxNorm | 1310568 |
| Human Metabolome Database | HMDB0001875 |
| UNII | Y4S76JWI15 |
| NDF-RT | N0000022622 |
| KEGG | D02309 eta C00132 |
| PDB Ligand | MOH |
Bere formula kimikoa CH3OH da, baina bere benetako formula HC3-OH da.
Propietateak
Isurkaria da eta 64 °C-tan irakiten du. Sukoia eta pozoitsua da, eta itsutasuna sortzen dio edaten duenari. IUPAC erakundearen arauen arabera izena metanol du. Egurraren lignina osatzen duten fenolen eter eran konbinatuta ageri da izadian. Ester eran klorofilan, pektinetan eta alkaloide batzuetan ere ageri da.
Ekoizpena eta erabilera
Garai batean zuraren destilazio lehorraren bidez lortzen zen. Horrela aurkitu zuen lehen aldiz Robert Boylek 1661ean. Hori zela eta, zur alkohola ere deitu izan da. Gaur egun bi metodo desberdinez prestatzen da: hidrogenoaren eta karbono monoxidoaren edo karbono dioxidoaren erreakzio katalitikoz, edo metanoaren edo beste hidrokarburo batzuen oxidazio katalitikoz. Sintesi organikoaren bidez formaldehidoa, lurrinak, koloregaiak etab. prestatzeko, autoetan uraren izoztea galarazteko, berniza, laka, erretxina etab. urtzeko, metalak garbitzeko etab. erabiltzen da. Tinta eta tinten disolbatzaile eta kanping-gas bonbonen erregai moduan ere erabiltzen da.
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|
|---|
