Azkonar eztijale

Mustelido guztiek partekatzen duten aparteko indarra du azkonar eztijaleak. Deigarria eta aipagarria da nola 14 kg-ko animaliak izaki, ez dituzten harrapari natural zuzen askorik. Noizbehinka, eta beste harrapakinak ez badaude, lehoinabarrek, lehoiek eta hiena zein likaon taldeek ehiza ditzakete, baina azkonar eztijalea ez dago haien menuaren goiko postuetan ez eta gutxiagorik ere. Normalean harrapari handi guztiek bakean uzten dute animalia hau, denek baitakite zeren kapaz diren eta zein trebeak diren borrokarako.

Frogatua eta dokumentatua dago zelan oso kapaz diren beraien tamaina berdineko serbalak hilktzeko, baita arrano handiak hiltzeko ere. Hauxe "NatGeo wild"-en azkonar eztijale kume bat salbatu eta bere animali basatien errekuperazio zentruan hezitu zuen arduradunak baieztatu zuen. Esan zuen nola behin azkonar eztijaleak, lurrean zulo bat eginez, serbalen eremura sartu eta bertan zeuden felido guztiak hil zituen, baita arrano baten eremuan sartu ostean hau arrapatu eta hil zorian utzi. Dokumental horretan ere bai aipatzen da, nola oilo ia guztiak hil eta jan ez ezik, lehoien eremura ere sartu zen hauei erasotzeko. Kasu honetan emaitza ezberdina izan zen, lehoi baten aurpegia zauritzea lortu bazuen ere azkonar eztijalea hil zorian eta larriki zauriturik suertatu zen (sendatzea eta errekuperatzea lortu zen zentroko arduradunen artatzearen eskutik). Tamaina txikiko animaliak izan arren, adibide honek hauen kemena eta indarra erakusteko balio beharko liguke.

Bere lehengusua den jatunak baino hortz nabarmen txikiagoak izanda ere (baita proportzioz ere), azkonar eztijalearen hozkada oso boteretsua da, jatunaren parekoa proportzioz, eta beraz, kiloz kilo munduko indartsuenetarikoa.

Azkonar eztijaleek osorik edo ahal den osorik jaten dituzte beraien harrapakinak, hezur gogorrak eta hatzaparrak barne, baita dortoken oskol gogorra ere. Hozkada indartsu batek zauri nabarmena eragin dezake, eta ondo dakite hori Afrikako zenbait animalik.

Animalia askoz ere handiagoen aurka, genitaletan egiten ohi dute eraso, eta frogatuta dago zelan zikiratuak izan diren bufalo afrikarrak animalia hauen erasoen ondorioz. Zonaldeko tribuek diote gizakiak ere zikiratu dituztela noizbait.

Atzapar zinez luzeak dituzte, 2,5 cm-ra ailega daitezkenak. Lur-zorua zulotzeko eta erlauntzak txikitzeko oso baliagarriak dira. Baita zuhaitzetara igotzeko eta baita defentsarako ere. Atzaparrez eginiko kolpe batek zauri nabarmenak eragin ditzake.

Larruazal indartsua, errestintentea eta soltea daukate. Ezaugarri hau mustelido guztiek partekatzen dute, baina azkonar eztijaleak bereziki erresistentea dauka. Matxetekada, labankadak, gezikada eta lantzakada mugatuak jasateko gai da, baita arantzurdearen arantzak jasateko ere. Defentsa oso erabakigarria da lehoien, hienen eta bestelako harrapari handiagoen erasoen aurrean. Harrapari handiagoen aurka borrokatzeko egina dago azkonar eztijalea, harrapari erraldoiez eta ugariez beteriko Afrika arriskutsuan bizirauteko egina.

Erresistentea izateaz gain, larrua soltea dauka (mustelidoetan ohikoa dena baino areagotua), mugikortasun handia emanez atzetik zein edozein aldetik hozkatua, erasotua edo harrapatua bada. Adibidez, atzetik edo aldeetatik harrapatzen bazaio, larrua zinez soltea izanik barrutik buelta emateko gai da, kontraeraso eraginkorra eginez.

Azken defentsa bezala, uzki alderantzikagarria du, mehatxatua aurkituz gero jariatu kirasduna jaurtitzeko gai dena, mofeten antzera (ez hain garatua). Hau ere beste mustelido batzuekin batera ezaugarri komuna da.

Azkonar eztijalea edozein motatako pozoiari immunea da (kantitate mugatuan noski). Beraz, edozein animalia pozoidun ehizatzeko gai da, suge pozoidunak bere ehiza gogokoenetarikoa izaki.

Immunitate hori txikitatik garatzen du mota guztietako intsektu eta animalia txiki pozoitsuak janez eta pairatuz. Urteen poderioz antigorputz naturalak garatzen ditu, eta heldua denean, elefante bat hil zezakeen tamainako pozoi kantitatea jasan dezake.