Max Frisch
Max Rudolf Frisch (Zurich, 1911ko maiatzaren 15a – Zurich, 1991ko apirilaren 4a) arkitekto eta idazle suitzarra izan zen, antzerkia eta eleberria bereziki landu zituena. Bigarren Mundu Gerraren ondoren alemanezko literaturak duen egilerik nabarmenetarikoa da, bai eta XX. mendeko suitzar idazlerik ezagunenetarikoa ere.
Max Frisch | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Zürich, 1911ko maiatzaren 15a |
Herrialdea | Suitza |
Bizilekua | Zürich Erroma |
Heriotza | Zürich, 1991ko apirilaren 4a (79 urte) |
Heriotza modua | berezko heriotza: ondesteko minbizia |
Familia | |
Ezkontidea(k) | Gertrud Frisch-von Meyenburg (1942ko uztailaren 30a - 1959) Marianne Frisch (en) (1968 - 1979) |
Bikotekidea(k) | ikusi
|
Seme-alabak | ikusi
|
Hezkuntza | |
Heziketa | ETH Zürich Zuricheko Unibertsitatea |
Hizkuntzak | alemana italiera |
Jarduerak | |
Jarduerak | idazlea, arkitektoa, antzerkigilea, eleberrigilea, eguneroko-idazlea, gidoilaria, filosofoa, kazetaria, biografoa eta poeta |
Jasotako sariak | ikusi
|
Kidetza | Hizkuntza Modernoen Elkartea Alemaniako hizkuntza eta literatura akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia Bavariako Arte Ederren Akademka |
Genero artistikoa | antzezlana Prosa |
|
Lanbidez arkitektoa zen. Antzerkigintzan aritu zen batez ere. Haren lanak parabolen antzekoak dira; psikologiak, ohiturek ez dute garrantzirik; pertsonaiak alegorikoak dira, lirismoa eta umorea guztiz alde batera uzten ez baditu ere. Brecht-en eragina igartzen zaio. Biedermann und die Brandstifter (1958, Su-emailleak, Antonio Labaienek itzulia), Zurich-eko burgesiaren aurreiritzi eta ahulezien satira da; Don Juan oder die Liebe zur Geometrie (1953, Don Joan edo geometriarekiko maitasuna), maitasunaren eta bikotearen ukapena; Andorra (1961), arrazismoaren salaketa. Eleberri garrantzizkoak idatzi zituen gizon modernoaren alienazioa gai hartuta: Ez naiz Stiller (1954), Homo faber (1957), eta Mein Name sei Gantenbein (1964, Demagun Gantenbein naizela) esaterako.
Bibliografia
Eleberria
- Stiller (1954)
- Homo Faber (1957); "Homo faber (Elkar, 2001). Joxe Austin Arrietak euskaraturik.
- Mein Name sei Gantenbein ("Demagun Gaztenbein naizela", 1964)
- Dienstbüchlein (1974)
- Montauk (1975)
- Tryptichon. Drei szenische Bilder (1978)
- Wilhelm Tell für die Schule (1978)
- Der Mensch erscheint im Holozän (1979)
- Blaubart ("Bizarrurdin", 1982)
Antzerkia
- Nun singen sie wieder (1945)
- Santa Cruz (1947)
- Die Chinesische Mauer ("Txinako harresia", 1947)
- Als der Krieg zu Ende war (1949)
- Graf Öderland ("Oderland kondea", 1951)
- Firebugs ("Su-emaileak", 1953/1958)
- Don Juan oder Die Liebe zur Geometrie ("Don Juan edo geometriarekiko maitasuna", 1953)
- Die Grosse Wut des Philipp Hotz (1956)
- Andorra (1961)
- Biografie (1967)
- Jonas und sein Veteran (1989)
Ikus, gainera
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Max Frisch |
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.