Mary Somerville
Mary Fairfax Greig Somerville (Jedburgh, Scottish Borders, 1780ko abenduaren 26a -Napoli, 1872ko azaroaren 28a) eskoziar matematikari, astronomo eta ikerlari autodidakta izan zen[1]. Grina erakutsi zuen emakumeetariko bat, matematikan eta aurrerapen teknologikoen jakinduria erakutsiz. Astronomia susperrarazi zuen eta hainbat saiakera idatzi zituen. Arteetako Errege Akademia ingelesak saritu zuen, ohore bazkidetasunagatik, izan ere, emakumeak ezin ziren bazkideak izan. XIX. mendeko zientzietako erreginaren goitizenaz ezaguna da. Itzali aurretik liburu bat idatzi zuen: "92 urte ditut..., nire oroimena gertakizun ohikoetarako oso ahula da, baina matematiketarako edo esperientzia zientifikoetarako oso indartsua da. Aljebra goi-mailako liburuak irakurtzeko gai naiz. Baita ere, problema matematikoak ebatz ditzazket".
Mary Somerville | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Mary Fairfax |
Jaiotza | Jedburgh, 1780ko abenduaren 26a |
Herrialdea | Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua |
Heriotza | Napoli, 1872ko azaroaren 28a (91 urte) |
Hobiratze lekua | Hilerri ingelesa, Napoli |
Familia | |
Aita | William George Fairfax |
Ama | Margaret Charters |
Ezkontidea(k) | Samuel Greig (1804ko ekainaren 28a - 1807) William Somerville (1812 - 1860) |
Seme-alabak | ikusi
|
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | ingelesa |
Ikaslea(k) | ikusi
|
Jarduerak | |
Jarduerak | matematikaria, idazlea, zientzialaria, fisikaria eta geologoa |
Jasotako sariak | ikusi
|
Kidetza | Amerikako Sozietate Filosofikoa Royal Astronomical Society Accademia Pontaniana (en) Société de physique et d'histoire naturelle de Genève (en) Royal Irish Academy (en) |
Somerville-ren obra idatziak
- 1825 "The Magnetic Properties of the Violet Rays of the Solar Spectrum".
- "Cookery and domestic economy: containing upwards of one thousand carefully tested recipes, expressed in simple terms suitable for every-day life".
- 1830 "The Mechanisms of the Heavens".
- 1832 "A Preliminary Dissertation on the Mechanisms of the Heavens".
- 1834 "On the Connection of the Physical Sciences".
- 1848 "Physical Geography".
- 1869 "Molecular and Microscopic Science".
- 1874 "Personal recollections, from early life to old age, of Mary Somerville".
Erreferentziak
- «Mary Somerville, zientzia-dibulgazioaren dama - Zientzia.eus» zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2019-02-04).