Maruxa Villanueva

20 urterekin Argentinara emigratu zuen, eta han abeslari eta aktore egin zen; Buenos Aireseko emigratu galiziarren kultura-jardueretan eta Errepublikaren aldeko ekitaldietan ere parte hartu zuen. Manuel Daniel Varela Buxánekin ezkondu zen, eta harekin Comedias Marujita Villanuevaren Galiziako Konpainia osatu zuen. Harekin estreinatu zuen Os vellas non de namorarse. Argentinan lagun egin zituen Salvador de Madariaga, Eduardo Blanco Amor, Fernando Iglesias 'Tacholas' eta Castelao.[1]

1949an Galiziara itzuli zenean Os Labregos konpainia sortu zuen, baina zentsura frankistak bere jarduera bertan behera utzi eta Buenos Airesera itzuli zen 1958an. 1962an Galiziara itzuli zen behin betiko.[1] 1971n, Rosalía de Castro Agustín Sixto Seco Fundazioko lehendakariak proposatu zion Rosalía de Castro Etxe Museoaz arduratzea eta 1974az geroztik bertan bizi izan zen hil zen arte.[3] Rosaliaren etxean eta obran eman zuen denbora, eta gaian espezialista bihurtu zen.[4] Egun, bizirik ez badago ere, etxea erakusteko bere irudiko avatarra (animazioa pertsonaia) du Maruxiña Villanuevak.[5]

Hainbat sari eta omenaldi jaso zituen, besteak beste,

• Galiziako Juntako Castelao Domina
• Hil ondoko María Casares Antzerki Saria
• 2001ean Padrón Udal ak Maruxa Villanueva saria sortu zuen.
• Maruxa Villanuevak avatarra du bisita gidatuetarako[5]

• Biografía en la web de la Fundación y Casa Museo Rosalía de Castro.
• Carlos-Caetano (2022), "The Emancipatory Praxis of Women in Galician Emigration and Exile Theatre in Buenos Aires during the Mid-Decades of the Twentieth Century", Humanities 11(4), 85: 1-10.