Maria Jesus Esteban

Maria Jesus Esteban Galarza (Alonsotegi, Bizkaia, 1956ko apirilaren 6a) euskal herritar zientzialari eta matematikaria da.

Maria Jesus Esteban

CNRSko ikerketa-zuzendaria

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMaria Jesus Esteban Galarza
JaiotzaAlonsotegi, 1956ko apirilaren 6a (67 urte)
Herrialdea Bizkaia, Euskal Herria
Hezkuntza
HeziketaEuskal Herriko Unibertsitatea
Pierre eta Marie Curie Unibertsitatea 1987) doktoretza
Tesi zuzendariaPierre-Louis Lions
Doktorego ikaslea(k)Alexander Quaas (en) Itzuli
Jacques Giacomoni (en) Itzuli
Mohamed Bouguecha (en) Itzuli
Hizkuntzakgaztelania
euskara
frantsesa
italiera
ingelesa
portugesa
Jarduerak
Jarduerakmatematikaria
Lantokia(k)Paris
Enplegatzailea(k)CNRS
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaUdako Euskal Unibertsitatea
Academia Europaea (en) Itzuli
European Academy of Sciences (en) Itzuli
Jakiunde
Society for Industrial and Applied Mathematics (en) Itzuli
Austriako Zientzien Akademia
Real Academia Española
ceremade.dauphine.fr…
Inguma: maria-jesus-esteban-galarza

Biografia

EHUko Zientzia Fakultatean 1978an matematikazko lizentziatura lortu ondoren Parisen egin zuen doktorego-tesia Pierre-Louis Lions zuzendaritzapean, deribatu partzialetako ekuazioei buruzko hainbat problemaren inguruan, eta Pierre eta Marie Curie Unibertsitatean defendatu zuen 1981ean. Bukatutakoan Europako Matematikaren Elkarteak (European Mathematics Society, EMS) eta Europar Zientzia Fundazioak (European Science Foundation) sustatu zuten A Forward Look on Mathematics proiektuaren koordinatzailea izan zen. 1991 arte CNRSko ikertzaile modura lan egin zuen. Urte horretan, Directrice de Recherche izendatu zuten, eta Paris-Dauphine Unibertsitatean aritu da lanean orduz geroztik gaurdaino.

Ikertzaile gisa, aztergai izan ditu deribatu partzialetako ekuazio ez-linealak eta fisika matematikoa, eta nazioartearen aitorpena jaso du alor horietan. Gainera, lan handia egin du fisikako, mekanika kuantikoko eta kimikako problemen eredu matematikoetan. Hizlari gonbidatu izan da ehundik gora nazioarteko batzarretan eta mundu osoko unibertsitate eta ikerguneetan.[1]

Maria Jesus Esteban matematika sustatzeko hainbat erakundetan eragilea izan da. 2009tik 2012ra Frantziako Matematika Aplikatuen eta Industrialen Elkartearen lehendakaria izan zen; Europako Matematikaren Elkarteko Matematika Aplikatuaren Batzordeko burua izan zen 2012 eta 2013. urteetan; EU-MATHS-IN elkartearen sortzailea eta Abel Prize sariaren batzordeko kidea ere, 2014. eta 2015. urteetan.

Gaur egun, CNRSen ikertzailea (directrice de recherche delakoa) eta Paris-Dauphine Unibertsitateko Ceremade zentroko kidea da. 2015etik Matematika Industrial eta Aplikatuen Nazioarteko Kontseiluaren lehendakaria da (International Council for Industrial and Applied Mathematics, ICIAM).[2] Frantziako CNRSko zientzia-batzordeko partaide emeritoa da (Centre National de la Recherche Scientifique); eta lehendakaria BCAMeko zientzia-batzordean (Basque Center for Applied Mathematics), baita Indo-French Centre for Applied Mathematics zentroan ere.

Sariak eta esker ona

Ikerketa gaiak

Maria Jesus Esteban matematikariaren ikergaien artean hauek dira garrantzitsuenak:

  • Deribatu partzial ez-linealezko ekuazioak,
  • Ekuazio eliptiko ez-lineal eta metodo bariazionalak,
  • Metodo matematiko eta numerikoak fisika matematikoan,
  • Metodo matematiko eta numerikoak mekanika kuantiko erlatibistan eta kimika kuantikoan,
  • Fluido eta egituren arteko elkarrekintzak.

Euskarazko produkzioa

Matematika era sakonean euskaraz landu zituen lehenengo zientzialarietako bat izan zen. Esate baterako, 1977an hitzaldi hau eman zuen: Espresio aljebraikoen arteko eragiketa oinarrizkoak. EHUn euskaraz eginiko lehen matematikazko tesina Maria Jesus Estebanena izan zen. UEUrekin argitaratu zituen Espazio topologikoak eta Neurria eta Integrazioa liburuak mugarriak izan ziren unibertsitate mailako euskarazko matematikan. 1978an argitaratu zuen Espazio topologikoak liburua beste bost emakume matematikarirekin batera (Edurne Biritxinaga Gaztelurrutia, Begoña Carrascal Platas, Mari Carmen Castillo Aranburu, Arantza Laborda Otadui, eta Mari Jose Zarate Azkuna). Neurria eta Integrazioa liburua, berriz, Xabier Duoandikoetxea Zuazorekin idatzi zuen 1981. urtean. Euskal komunitate zientifikoaren Inguma datu-basean, berak idatzitako 10 lan baino gehiago jaso dira.[8]

Erreferentziak
  1. Maria Jesus Estebanen deskribapena EHU-ko Doctor Honoris Causa izendatzerakoan
  2. (Gaztelaniaz) Real Sociedad Matemática Española. María Jesús Esteban, presidenta electa de ICIAM. .
  3. «Maria Jesus Esteban Galarza 'honoris causa' izendatua» Berria 2015-10-02.
  4. «Matematiken dibulgazioak ez du aitortzarik; aintzat hartu behar da» Berria 2016-03-06.
  5. (Ingelesez) Emagister, Universitat de València. (2017). Acte d'Investidura com DOCTOR “HONORIS CAUSA” del profa. Dra. MARÍA JESÚS ESTEBAN. (Noiz kontsultatua: 2017-11-07).
  6. Euskal Irrati eta Telebista, EiTB. (2017). Maria Jesus Esteban: 'Ikerketa lanari eutsi nahi diot'. (Noiz kontsultatua: 2017-11-07).
  7. (Gaztelaniaz) Diez, Nerea. Real Sociedad Matemática Española - María Jesús Esteban, socia de honor de la RSME, doctora honoris causa por la Universitat de València. (Noiz kontsultatua: 2017-11-07).
  8. Maria Jesus Estebanen produkzioa Inguma datu-basearen arabera (>10 produktu)

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.