Marc Chagall

Marc Zaharovitx Chagall (yiddishez: מאַרק זאַהאַראָוויטש שאַגאַל, errusieraz: Марк Заха́рович Шага́л, bielorrusieraz: Марк Захаравіч Шагал; Liozna, Vitsebsketik gertu, 1887ko uztailaren 6a - Saint-Paul-de-Vence, Itsas Alpeak, 1985eko martxoaren 28a) frantziar-errusiar margolaria izan zen, jatorriz judua. 1910etik 1913ra Parisen bizi izan zen, eta bertan ezagutu zituen garai hartako abangoardiako ertilari ospetsuenak. Hasierako oihalek kubismoaren eragin nabarmena badute ere, Chagallek unibertso guztiz berezia egituratu zuen bere margolanetan, fantasia eta haurtzaroko oroitzapenak biltzen zituzten irudiekin (Moi et le Village, 1911; La violiniste, 1912-1913; À la Russie, aux ânes et aux autres, Autoportraits aux sept doigts, Paris par la fenêtre). 1914. urtean joera espresionista nabariak ageri dituzten judu eta errabinoen irudiak margotu zituen (Juifs, Rabbins). 1917. urtean Vitebskeko erti-komisario izendatu zuten. 1922. urtera arte Sobietar Batasunean egon zen; garai hartan horma-irudi eta apainketa-lan ugari egin zuen. Berlinen irarketa-ikasketak egin eta gero, Frantziara jo zuen, berriz ere, eta liburuetako apaingarriak egin zituen. 1931tik aurrera, margo biziak nagusitu ziren haren oihaletan, irudien inguruak ia desagertzeraino. Loreak, ikuspegiak, txoriak eta maitasun-eszenak irudikatu zituen, bereziki. Bigarren Mundu Gerra hurbiltzen ari zela, ordea, bihotz-esturak hartu zituen bere koadroak (La Chute de l´Ange; Cruxifixion). Gerratean, Estatu Batuetara joan zen, baina bukatzean Frantziara itzuli zen berriz. Bibliako gaiak eta eskultura, zeramika eta, batez ere, berina landu zituen (Metzeko katedralean, adibidez, edo Jerusalemgo sendagileen zentroko sinagogan). André Malraux idazleak hala eskatuta, Parisko Operako sabaiko freskoak margotu zituen. Fantasiaz, margoz eta sinbolismoz beterik, Chagallen margolan espresionistak surrealismoa iragarri zuen.

Marc Chagall
(1941) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Моисей Хацкелевич Шагал, Мовша Хацкелевич Шагал, Moïche Zakharovitch Chagalov
Jaiotza	Liozna (en) eta Vitsebsk, 1887ko ekainaren 24a (juliotar egutegia)
Herrialdea	Errusiar Inperioa  (1887 -  1917)  Errusiako Sobietar Errepublika Sozialista Federatiboa  (1917 -  1922) aberrigabea  (1922 -  1937)  Frantzia  (1937 -
Bizilekua	San Petersburgo Mosku Frantzia Ameriketako Estatu Batuak
Talde etnikoa	Juduak
Lehen hizkuntza	frantsesa errusiera
Heriotza	Saint-Paul-de-Vence, 1985eko martxoaren 28a (97 urte)
Hobiratze lekua	Saint-Paul-de-Vence
Familia
Ezkontidea(k)	Bella Rosenfeld  (1915eko uztailaren 25a -  1944ko irailaren 2a) Virginia Haggard (en)  (1945 -  1952) Valentina Brodsky  (1952ko uztaila -  1985eko martxoaren 28a)
Seme-alabak	ikusi David McNeil Ida Chagall (en)
Hezkuntza
Heziketa	School Yehuda Pen in Vitebsk (en) Académie de La Palette (en)
Hizkuntzak	frantsesa errusiera
Irakaslea(k)	Nicholas Roerich Léon Bakst
Jarduerak
Jarduerak	margolaria, grabatzailea, poeta, litografoa, diseinatzailea, artista grafikoa, ilustratzailea, eszenografoa, eskultorea, arkitektura proiektuen marrazkilaria, zeramikaria eta marrazkilaria
Parte-hartzailea documenta (en) Documenta III (en)
Lantokia(k)	Vitsebsk Paris Mosku San Petersburgo eta New York
Lan nabarmenak	ikusi Behind the House (en) Hommage à Apollinaire (en) I and the Village (en) Chagall Windows (en) Chagall Lounge (en)
Jasotako sariak	ikusi Carnegie Prize  (1939) Yakir Yerushalayim Ohorezko Legioko gurutze handia  (1977) Erasmo saria  (1960) Arteetako Wolf Saria  (1981) Jerusalemgo Unibertsitate Juduko honoris causa doktoregoa  (1975) honorary doctor of the Catholic University of Louvain honorary doctorate of the University of Glasgow
Influentziak	Niko Pirosmani, Paul Gauguin, Pablo Picasso, Henri Matisse eta Maria Prymachenko (en)
Kidetza	Comité national de l'estampe (en) Royal Academy of Arts Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (en) Accademia delle Arti del Disegno (en)
Mugimendua	espresionismoa modernismo katalana
Izengoitia(k)	Shagal, Moishe
Genero artistikoa	Abangoardismoa animal painting (en) paisaia margolaritza erretratua arte sakroa margolaria eszenografoa poeta
marcchagall.com