María Laffitte

María Laffitte, jaiotzez, Maria de los Reyes eta Pérez del Pulgar eta ezkontzaz, Campo Alangeko kondesa (Sevilla, 1902ko abuztuaren 15a – Madril, 1986ko uztailaren 9a) aristokrata, idazlea, saiakeragilea eta arte-kritikaria izan zen, emakumeen eskubideen defendatzailea eta Emakumearen Azterketa Soziologikoen Mintegiaren sortzailea.[1]

María Laffitte

Bizitza
JaiotzaSevilla, 1902ko abuztuaren 15a
Herrialdea Espainia
HeriotzaMadril, 1986ko uztailaren 9a (83 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakaristokrata, idazlea eta arte-kritikaria
KidetzaAcademia Breve de Crítica de Arte (en) Itzuli
Madrilgo Ateneoa
Royal Sevillian Academy of Good Letters (en) Itzuli

Biografia

Sevillan jaio zen, eta 20 urte bete arte bertan igaro zituen haurtzaroa eta gaztaroa. Ezkontzean Madrilera joan zen. Egoera ekonomiko pribilegiatua zuen familia batean jaio zen, baina ez zuen prestakuntza akademikorik izan, eta horrek markatu egin zuen bere bizitza osoan.

"24 urte nituela, hiru seme-alaba nituen, nire bizitzako urterik onenetan nora jo ez nekiela ibili nintzen."

Bere prozesuaz zera azaldu zuen:

“Ia konturatu gabe hasi nintzen idazten, barne-ahots autoritario batek agindutakoan bezala”

Handik gutxira, bere lehen lana, Maria Blancharden biografia kritikoa zuen esku artean. Hainbat argitaletxeri eskainita, ez zuen lortu nork argitaratu, eta ezezkoaren aurrean, liburua bere kabuz argitaratzea erabaki zuen 1944an.[2] Urte batzuk geroago Concepción Arenalen biografia ere idatzi zuen.

Pixkanaka bere izena prentsan eta zenbait zirkulu intelektualetan entzuten hasi zen.[1]

María de los Reyes Laffitte eta Pérez del Pulgar-ek liburuak sinatzeko orduan María Campo Alange edo Condesa de Campo Alange jartzen zuen. Titulua, senarrarena zen, José Salamanca Campo Alangeko kondea.[1]

Academia Breve de Crítica de Arte/Arte Kritikaren Akademia Laburreko kide aktiboa izan zen, Madrilgo Ateneoko lehendakariordea eta Sevillako Letren Akademiako kidea.[3]

Emakumearen Azterketa Soziologikoen Mintegia (SESM) sortu, zuzendu eta babestu zuen. 1960tik 1986an hil zen arte, Maria Salas Larrazábal, Lilí Álvarez edo Elena Catena bezalako profesional, irakasle unibertsitario eta ikertzaile talde bat bildu zuen, Espainian emakumearen egoerari buruzko ikerketan aritzen zirenak.[4]

Lankidetza estua izan zuen Espainiako gerraondoko intelektual garrantzitsuenekin, hala nola Eugenio D'Ors, José Ortega y Gasset eta Gregorio Marañónekin, nahiz eta bere estrategia patriarkalei ere aurre egin behar izan zien.

Emakumeen eskubideak

Maria Laffittek emakumeen egoera eta menpekotasuna aztertu eta teorizatu zituen eta historian, antropologian, artean eta zientzietan erantzunak bilatu zituen.[2] 1948an, Simone de Beauvoir-ek Bigarren Sexua idatzi baino urtebete lehenago, Laffittek La secreta guerra de los sexos /Sexuen arteko gerra sekretua argitaratu zuen Espainian. Simone de Beauvoirren aurretik ere kritikatu zuen zientziak emakumeen esentzializazioan zuen zeregina. Emakumeei eta emetasunaren gizarte-eraikuntzari buruzko saiakerak eta ikerketak garrantzi historikokoak dira, eta oraindik gaurkotasun-dilemak dituzte. Bere libururik aipagarriena, La secreta guerra de los sexos, berriro kaleratu dute, eta merezi zuen lekua eman dio María Laffitteri.[5]

Aintzatespena
  • Ohorez, hil ondoren, 2008an, Maria Laffitte Emakumeen Federazioa sortu zen lekuan, bere jaioterrian, Sevillan.[6]

Lana: Argitaratutako liburuak

Arte-kritika
  • 1944 María Blanchard. Madril, Hauser eta Menet.
  • 1953 De Altamira a Hollywood, metamorfosis del arte/ Altamiratik Hollywoodera, artearen metamorfosia: Madril, Revista de Occidente. Lan honetan, besteak beste, zientziaren eragina erlazionatzen da pinturan edo artean, kulturaren zenbait agerpenetan. Adibidez, Darwinek Zolan izan zuen eragina edo zelula-ikusmenak Miróren lanean izan zuen eragina.
  • 1958 Pepi Sánchezen La poética ingenuidad/Pepi Sáncheren poetika xaloa, Madril, Madrilgo Ateneoa.[7]
  • 1967 Aquella y esta Sevilla/Sevilla hura eta hau (hitzaldia)

Emakumeari buruzko saiakera eta ikerketa
  • 1948 La secreta guerra de los sexo/Sexuen arteko gerra sekretua. Madril, Revista de Occidente.

2. edizioa: Madril, Revista de Occidente, 1950.

3. edizioa: idem, 1958.

4. edizioa: Madril, Horas y Horas, 2009.

  • 1961 La mujer como mito y como ser humano/Emakumea mito eta gizaki gisa. Madril, Taurus.
  • 1964 La mujer en España. Cien años de su historia/Emakumea Espainian. Bere historiako ehun urte. Madril, Aguilar.
  • 1968 Los Derechos Humanos/Giza eskubideak. Madril : Ciencia Nueva, [1968 5. argitalpena]. José Luis López Arangurenekin, Ramón Tamamesekin eta Faustino Cordónekin batera idatzitako liburua.
  • 1969 En Torno a Teilhard/ Teilharden inguruan [Testu inprimatua] / Aurkezpena, Condesa De Campo Alange. Hizlariak, P. Dubarle [eta beste]. Teilhard De Chardin Espainiako Lan Taldea. Madril : Taurus, 1969.
  • 1977 Memorias de la condesa de Espoz y Mina/Espoz eta Minako kondesaren memoriak (hitzaurregilea). Madril: Tebas.
  • 1986 La mujer española: de la tradición a la modernidad/Espainiako emakumea: tradiziotik modernitatera (1960-1980) (hitzaurregilea). Madril: Tecnos.

Narratiba
  • 1959 La flecha y la esponja/Gezia eta belakia. Madril, Arión.

Biografia eta autobiografia
  • 1956 Mi niñez y su mundo/Nire haurtzaroa eta mundua. Madril, Revista de Occidente. 2. edizioa: Madril, Castalia, 1990.
  • 1973 Concepción Arenal (1820-1893). Ikerketa biografiko dokumentala: Madril, Revista de Occidente.
  • 1983 Mi atardecer entre dos mundos. Recuerdos y cavilaciones/Bi munduren arteko ilunabarra. Oroitzapenak eta gogoetak. Bartzelona, Planeta.

Lankidetzako lanak
  • 1967 Habla la mujer. Un sondeo entre la juventud actual/Emakumeak hitz egiten du. Egungo gazteen arteko galdeketa. Madril: Cuadernos para el Diálogo.
  • 1970 Mujer y aceleración histórica/Emakumea eta azelerazio historikoa. Madril: Cuadernos para el Diálogo.
  • 1977 Diagnosis sobre el amor y el sexo/Maitasunari eta sexuari buruzko diagnostikoa. Bartzelona: Plaza eta Janés.

Erreferentziak
  1. «María Laffitte | Editorial de la Universidad de Sevilla» editorial.us.es (Noiz kontsultatua: 2022-04-06).
  2. Carmen Armada Olleros. «El primer Seminario de Estudios Sociológicos de las mujeres» Universidad de Vigo.
  3. Begoña Barrera López. (2014). Sobre María Laffitte y la Real Academia Sevillana de Buenas Letras. UNED.
  4. María Salas Larrazabal, "Introducción" a Mi niñez y su mundo, 2ª edición, Madrid, Castalia, 1990, pgs. 7-42
  5. «La secreta guerra de los sexos» Diariocrítico.com.
  6. https://web.archive.org/web/20201022062429/https://www.marialaffitte.org/
  7. http://www.ateneodemadrid.com/biblioteca_digital/folletos/CACo-032.pdf

Bibliografia
  • Alcalá García, Inmaculada. "La agenda secreta de María Campo Alange. Análisis de su legado en clave feminista/María Campo Alangeren agenda sekretua. Haren legatuaren azterketa feminismoan". Sendesen, 23. zenbakian, 2019an. Castelló, Universitat Jaume I.
  • Barrera López, Begoña. "Sobre María Laffitte y la Real Academia Sevillana de Buenas Letras/María Laffitte eta Sevillako Letra Onen Errege Akademia"ri buruz. Revista de Humanidadesen, 21. zk., 2014.eko urtarril-otsaila. http://www.revistadehuman.com/articulos/60-sobre-laffitte-la-real-real-sevil-de-buena)
  • Barrera López, Begoña. Maria Laffitte. Biografia intelektuala. Universidad de Sevilla argitaletxea, 2015.
  • Barrera López, Begoña. "María Laffitte. Una biografía intelectual/María Laffitteren ibilbide intelektualaren zientzia, artea eta feminismoprofilak". Areatzan. Revista de Historia de las mujeres, 23. zk., 2. zk., 2016.
  • Salas Larrazábal, María. "María Campo Alange: Una Mujer Singular/María Campo Alange: Emakume berezia". Arenal, Revista de historia de mujeres, 9 liburukia, 1 zk. (2002): 163-81.
  • Nielfa Kristobal, Gloria. "Pentsamendua eta feminismoa 1961ean Espainian. María Campo Alange: La Mujer Como Mito y Como Ser Humano./Emakumea mito gisa eta gizaki gisa." Arenal 9an, 1 zk. (2002): 185-96.
  • Medina Doménech, Rosa María (2013). "Nortasuna, feminitatea eta bikotea. Maria Laffitteren feminismo kritikoa. Ciencia y sabiduría del amor una historia cultural del franquism/Ciencia y sabiduría del amor, una historia cultural del franquismo. Madril, Iberoamericana, 145-200 or.

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.