Mangosuthu Buthelezi
Mangosuthu Gatsha Buthelezi printzea (Mahlabathini, Natal probintzia, 1928ko abuztuaren 27a - 2023ko irailaren 9a) hegoafrikar politikaria eta zulu printzea izan zen.
| Mangosuthu Buthelezi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg.webp) | |||||||||
2019ko maiatzaren 22a - 2023ko irailaren 9a Hautetsia: 2019 South African general election (en) 
2014ko maiatzaren 21a - 2019ko maiatzaren 7a Hautetsia: 2014 South African general election (en)
1994ko maiatzaren 10a - 2004ko uztailaren 13a ← Danie Schutte (en) - Nosiviwe Mapisa-Nqakula (en) →
1976 - 1994 ← baliorik ez - baliorik ez → | |||||||||
| Bizitza | |||||||||
| Jaiotza | Mahlabathini (en) , 1928ko abuztuaren 27a | ||||||||
| Herrialdea |  Hegoafrika | ||||||||
| Heriotza | Ulundi (en) , 2023ko irailaren 9a (95 urte) | ||||||||
| Familia | |||||||||
| Ama | Magogo kaDinuzulu | ||||||||
| Seme-alabak | ikusi
| ||||||||
| Familia | ikusi
| ||||||||
| Leinua | Zulu royal family (en) | ||||||||
| Hezkuntza | |||||||||
| Heziketa | Adams College (en) University of Natal (en) Fort Hareko Unibertsitatea (1948 - 1950) | ||||||||
| Hizkuntzak | ingelesa zuluera | ||||||||
| Jarduerak | |||||||||
| Jarduerak | politikaria | ||||||||
Parte-hartzailea
| |||||||||
| Jasotako sariak | ikusi
| ||||||||
| Sinesmenak eta ideologia | |||||||||
| Erlijioa | anglikanismoa | ||||||||
| Alderdi politikoa | Inkatha Freedom Party (en) | ||||||||
  | |||||||||
Zulu errege familian jaio zen eta hiru errege zuluren lehen ministroa izan zen. Apartheid garaiko politikari beltz nabarmenetako bat izan zen. KwaZulu bantustanaren agintari eta menderatzaile absolutua izan zen 1977an sortu zenetik 1994an abolitu zen arte. 1975ean Inkatha Freedom Party alderdi politikoa sortu zuen.
Apartheidaren aurka agertu zen publikoki, eta Nelson Mandelaren askapenaren alde borrokatu zuen, baina Afrikako Kongresu Nazionaleko kideek gogor kritikatu zuten borroka armatua eta erregimenaren aurkako zigorrak bezalako gaietan izan zuen moderazioagatik. Erregimenaren dirua onartu zuen Inkatha armatzeko eta indarkeria bultzatzeko 1980ko eta 1990eko hamarkadetan. Hasieran 1994ko hauteskundeak boikotatu zituen arren, azkenean horietan parte hartu zuen. Hegoafrikako gobernuko Barne Arazoetako ministroa izan zen 1994tik 2004ra. Bere alderdia KwaZulu-Natal probintzia berritik kanpo hedatzen saiatu zen, eta 2019an Inkathak botoak galdu ondoren, buruzagitzatik erretiratu zen.
1964an Cetshwayo errege zulu bere arbasoaren papera antzeztu zuen Zulu filmean.
Lan hautatuak
- Power is Ours. Books in Focus. 1979. ISBN 978-0-916728-08-3.
- South Africa: Anatomy of Black-White Power Sharing: Collected Speeches in Europe of Chief M. Gatsha Buthelezi. Emmcon Books Nigeria. 1986. ISBN 978-978-2423-08-5.
- South Africa: My Vision of the Future. St. Martin's Press. 1990. ISBN 978-0-312-05651-3.
- Transkei Independence. Black Community Programmes, Durban. Black Viewpoint No. 4, 1976.
Bibliografia
- de Kock, Wessel (1986). Usuthu! Cry Peace!: The Black Liberation Movement Inkatha and the Fight for a Just South Africa. Open Hand Press. ISBN 978-0-620-10445-6.
- Maré, Gerhard; Hamilton, Georgina (1987). An Appetite for Power: Buthelezi's Inkatha and South Africa. Ravan Press. ISBN 978-0-86975-328-6.
- Nxumalo, Mzala (1988). Gatsha Buthelezi: Chief With a Double Agenda. Zed Books. ISBN 0-86232-792-X.
- Nzimande, Themba (2011). The Legacy of Prince Mangosuthu Buthelezi: In the Struggle for Liberation in South Africa. Xlibris Corporation. ISBN 978-1-4568-8070-5.
- Smith, Jack Shepherd (1988). Buthelezi: The Biography. Hans Strydom Publishers. ISBN 978-0-947025-46-5.
- Temkin, Ben (2003). Buthelezi: A Biography. Taylor & Francis. ISBN 978-0-7146-8231-0.
- Tillmanns, Aljoscha (2020). Development for Liberation: M.G. Buthelezi's and Inkatha's Initiatives Towards a Different South Africa. Universität Duisburg-Essen. ISBN 978-3-86110-754-5.
- Williams, J. Michael (2009). "Legislating 'Tradition' in South Africa". Journal of Southern African Studies. 35 (1): 191–209. ISSN 0305-7070.
