Luteina

Luteina xantofila mota bat da. Argi urdina xurgatzen du eta ondorioz kontzentrazio txikitan kolore horia du eta kontzentrazio handitan kolore laranja-gorria. Zeaxantinaren isomeroa da.

Luteina
Formula kimikoaC40H56O2
SMILES kanonikoa2D eredua
SMILES isomerikoa
CC1=C(C(C[C@@H](C1)O)(C)C)/C=C/C(=C/C=C/C(=C/C=C/C=C(\C)/C=C/C=C(\C)/C=C/[C@H]2C(=C[C@@H](CC2(C)C)O)C)/C)/C
MolView3D eredua
MotaKarotenoide eta Xantofila
Estereoisomeroa(1S)-lutein (en) Itzuli
Masa molekularra568,428031 Da
Erabilera
Rolaprimary metabolite (en) Itzuli
Identifikatzaileak
InChlKeyKBPHJBAIARWVSC-RGZFRNHPSA-N
CAS zenbakia127-40-2
ChemSpider4519703
PubChem5281243
Reaxys2068550
Gmelin28838
ChEMBLCHEMBL1979448
EC zenbakia204-840-0
ECHA100.004.401
CosIng92483
MeSHD014975
Human Metabolome DatabaseHMDB0003233
KNApSAcKC00003776
UNIIX72A60C9MT
KEGGC08601

Izena eta funtzioa

Begi barneko erretinan badugu macula lutea deritzon orbain hori bat. Horrek detaileetan erreparatzeko gaitasuna ematen digu, besteak beste irakurri ahal izateko edo pertsonen aurpegiak desberdintzeko. Bertan aurkitzen dira luteina[1] eta zeaxantina eta hortik datorkio izena, latinezko luteus hitzak "horia" esan nahi baitu.

Antioxidatzaile eraginkorra da eta macula lutea horren endekapena ekiditen du, begi-lausoa garatzea oztopatzen du beteak beste[2][3].

Iturriak

Hosto berdeko barazkietan aurkitzen da; azak, zerbak, ziazerbak... Animaliek ekoiztu ezin dutenez dietan bidez hartzen dute eta bioakumulazioz agertzen da[4] arrautza gorringotan adibidez. Hainbat txorik hartutako luteina lumetan jalkitzen dute kolore hori edo gorriak sortzeko[5].

Hona hemen luteina gehien duten elikagaiak.

ElikagaiaLuteina/Zeaxantina
(mg/100g)
Aza kizkurtua39,5 (gordina)
18,2 (sukaldatua)
Arbia12,8
Ziazerba12,2 (gordina)
11,3 (sukaldatua)
Zerba11,0
......
Bruselaza1,6
Azenarioa0,687
Artoa0,642
Arrautza0,353

Erabilerak
  • Elikagaien koloratzailea da[6]. Afrikako marigold (Tagetes erecta) landaretik ateratzen da industrialki ekoizteko.
  • Farmaziaren industrian dietaren osagarri diren produktuetan.
  • Maskoten elikagaietan ere erabiltzen da, etxeko arrainen janarietan batez ere.

Erreferentziak
  1. (Ingelesez) «Lutein, zeaxanthin, and meso-zeaxanthin: The basic and clinical science underlying carotenoid-based nutritional interventions against ocular disease» Progress in Retinal and Eye Research 50: 34–66. 2016-01-01  doi:10.1016/j.preteyeres.2015.10.003. ISSN 1350-9462. (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
  2. «NIH study provides clarity on supplements for protection against blinding eye disease | National Eye Institute» nei.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
  3. (Ingelesez) «The Relationship of Dietary Carotenoid and Vitamin A, E, and C Intake With Age-Related Macular Degeneration in a Case-Control Study: AREDS Report No. 22» Archives of Ophthalmology 125 (9): 1225–1232. 2007-09-01  doi:10.1001/archopht.125.9.1225. ISSN 0003-9950. (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
  4. (Ingelesez) «Carotenoids» Linus Pauling Institute 2014-04-28 (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
  5. (Ingelesez) «Lutein-based plumage coloration in songbirds is a consequence of selective pigment incorporation into feathers» Comparative Biochemistry and Physiology Part B: Biochemistry and Molecular Biology 135 (4): 689–696. 2003-08-01  doi:10.1016/S1096-4959(03)00164-7. ISSN 1096-4959. (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
  6. «Maintaining Color Stability» Natural Products INSIDER 2018-01-08 (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.