Lleida
Lleida[1] Kataluniako mendebaldeko hiria da, Segrià eskualdeko eta Lleidako probintziako hiriburua dena. 2009ko urtarrilaren 1eko erroldan, 135.919 biztanle zituen hiriak, eta 200.000 bat biztanle metropoli eremuak. Katalunia osoko zazpigarren udalerririk populatuena da.
| Lleida | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kataluniako udalerria | |||||||||||
.jpg.webp) | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Espainia | ||||||||||
| Autonomia |  Katalunia | ||||||||||
| Probintzia | Lleidako probintzia | ||||||||||
| Eremu funtzionala | Ponent | ||||||||||
| Eskualdea | Segrià | ||||||||||
| Alkatea | Fèlix Larrosa i Piqué | ||||||||||
| Izen ofiziala | Lleida | ||||||||||
| Posta kodea | 25001–25008 | ||||||||||
| INEk ezarritako kodea | 25120 | ||||||||||
| Herriburua | Lleida City (en)  | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 41°37′00″N 0°38′00″E | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 212.3 km² | ||||||||||
| Altuera | 155 m | ||||||||||
| Mugakideak | Almacelles, Torrefarrera, Alpicat, Torre-serona, Corbins, Alcoletge, Bell-lloc d'Urgell, Els Alamús, Torregrossa, Artesa de Lleida, Aspa, Alfés, Albatàrrec, Montoliu de Lleida, Sudanell, Alcarràs, Gimenells i el Pla de la Font eta Tamarite de Litera-Tamarit de Llitera | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 143.094 (2023) 2.297 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 674,02 bizt/km² | ||||||||||
| Etxebizitzak | 1.180 | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Telefono aurrizkia | 973 | ||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Perpinyà, Foix, Ferrara, Hefei eta Castelló de la Plana | ||||||||||
| Matrikula | L | ||||||||||
| Hizkuntza ofiziala | katalan | ||||||||||
| paeria.cat | |||||||||||
Lleida Segre ibaiaren ertzean dago, eskualde lau emankorraren (Pla de Lleida edo Segrià) erdian, muino baten oinetan (Seu Vella). Unibertsitatea eta apezpikutegia ditu.
Banaketa administratiboa
Barrutiak
|
|
Historia
K.a. III. mendean Iltirda izenaz ageri zen: ilergeteen hiriburu zen. K.a. 218. urtean suntsitu zuten hiria erromatarrek eta Lleidatik hurbil gudu latza gertatu zen Zesarren eta Ponpeioren artean (K.a. 49). IV. mendean zehar mertzenarioen erasoek hiriaren gainbehera ekarri zuten, eta sueboek 449. urtean guztiz birrindu zuten.
Musulmanen inbasioa gerrarik gabe gertatu zen. Bartzelonako konde Ramon Berenguer IV.ak konkistatu zuen 1149. urtean, eta ordutik XIV. mende arte ezagutu zuen hiriak oparotasun handiena, zuraren eta nekazaritzako produktuen merkataritzari esker. Ondorengo mendeetako izurriteek, goseteek (1333, 1348-1351, 1391, 1589, 1599-1600, 1834, 1854, 1865, 1885), eta gerrek (Joan II.a Aragoikoaren aurkakoa, 1464; Kataluniako Gerra, 1644, 1646 eta 1647; Kataluniako Gerra Zibila) hiriaren gainbehera ekarri zuten.
Klima
 Datu klimatikoak (Lleidako aireportua)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 9.6 | 13.7 | 17.5 | 19.8 | 24 | 28.5 | 32.2 | 31.6 | 27.3 | 21.2 | 14.2 | 9.8 | 20.8 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 1.0 | 2.2 | 4.2 | 6.5 | 10.5 | 14.4 | 17.2 | 17.4 | 14.1 | 9.4 | 4.4 | 2.1 | 8.6 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 26 | 14 | 27 | 37 | 49 | 34 | 12 | 21 | 39 | 39 | 28 | 28 | 369 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 4 | 3 | 4 | 5 | 6 | 4 | 2 | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | 46 |
| Hezetasuna (%) | 81 | 70 | 61 | 58 | 58 | 54 | 51 | 56 | 63 | 71 | 79 | 83 | 66 |
| [erreferentzia behar] | |||||||||||||
Ekonomia
Lleida da Kataluniako mendebaldeko eta, neurri handi batean, Aragoiko ekialdeko merkataritzagune nagusia. Oso garrantzitsua da bertako nekazaritzako produktuen azoka. Industria biziki hazi ez bada ere, azken urteotan gora egin du (janari industria, metalurgia, kimika, ehungintza, eraikuntzarako gaiak).
Demografia
Alkatetza
Ondasun nabarmenak
Arteari dagokionez aipagarri dira, besteak beste, XIII. mendearen hasierako katedral bizantziar-gotikoa (XIV. mendeko klaustroa, XV. mendeko kanpandorrea, ate erromaniko eta gotikoak), katedral berria (1761-1781), XIV. mendeko Laurendi santuaren eliza, La Paeria jauregi erromaniko berantiarra (XIII. mendeko fatxada), XV. mendeko Santa Maria erietxea, eta La Alcazaba gaztelua (XII. mendea).
Garraiobideak
Ondo lotuta dago errepide, autobide (A-2) eta AVE (Madril-Zaragoza-Bartzelona bidean) bidez. Hiriburuaren ondoko herri batean, Alguairen, Lleidatik 15 kilometrora kokatutako udalerrian, alhan da aireportu bat, 2008ko udatik.
Kultura
Kirolak
Lleida hiriak dituen kirol elkarteen artean, aipatzekoak dira hauek:
- Unió Esportiva Lleida (futbola): 1950-51ean eta 1993-94an jokatu zuten Espainiako futbol ligako lehen mailan. Azkenik, 2011an desagertu zen club moduan.
- Club Bàsquet Lleida (saskibaloia): 2001 eta 2005 artean jokatu zuten ACB Ligan.
- Lleida Llista Blava (patin-hockeya): 2003an CERS Kopako txapeldunorde gelditu zen, eta 2018an, azkenik, txapelduna.
- Club handbol Pardinyes (eskubaloia).
Hedabideak
- Egunkariak: Diari Segre.
- Irrati-Telebista: Segre Ràdio eta Lleida TV.
Argazkiak
Gune historikoaren gaueko ikuspegia1636.JPG.webp)
San Martin eliza (XVII. mendea)
Roser konbentua
Baró etxea (1921)
Lleidako tren geltokia
Lleidatar ezagunak
- Enrique Granados (1867 - 1916), musikagilea.
- Joan Oró (1923-2004), biokimikaria eta politikaria.
- Landelino Lavilla (1934-2020), politikaria eta legelaria.
- Miguel Ángel Gallardo (1955-), komikigilea.
- Jaume Balagueró (1968-), zinema zuzendari eta gidoilaria.
- Araceli Segarra (1970-), alpinista.
- Albert Costa (1975-), tenislaria.
- Pablo Hasél (1988-), rap abeslaria.
Erreferentziak
Ikus, gainera
- Lleidako udalerrien zerrenda
Kanpo estekak
- Lleidako Udalaren webgunea (Katalanez) (Ingelesez) (Gaztelaniaz) (Frantsesez)
| Autoritate kontrola |
|---|
