Lazkao

Lazkao udalerriak hiriguneaz gain hiru auzo ditu:

• Senpere: Beasainekin muga egiten duen auzoa. Bi herriek zatikatzen dute Senpere, udalerri bakoitzak auzo horren zati bat baitu. Auzo horretan daude Ibabe industrialdea eta CAF enpresa.
• Zubierreka: Ataunekin muga egiten duen auzoa. Han daude Lazkaoko presa txikia eta Zubierreka industrialdea. Auzo horretatik Agauntza erreka igarotzen da, eta leku paregabea da arrantza egiteko.
• Lazkaomendi: Ordizia eta Zaldibiarekin muga egiten duen auzoa. Lazkaomendi bere paisaia ikusgarriengatik da ezaguna. Han jaio zen Lazkao Txiki lazkaotar bertsolari ospetsua.

Armarria

Lazkaoko udalerriko armarria honela osatzen da:

Olaberriakoaren ia berdina da, baina koloreak aldatuta, garai batean Olaberria Lazkaoko Kontzejuko auzoa baitzen.[4]

Lazkanotarren jauregia

Lazkanotarren etxea edo jauregia, Lazkaoko noblezia-leinua da. Oinaztarren buruzagiak, Lazkaoko elizen eta Ataun eta Zumarragako herrien ugazabak izan ziren. Gaztelako Erregeen zerbitzura jarduteagatik izan ziren ezagunak. Etxe honen ondorengoek Valmedianoko Markes eta Infantadoko Dukea tituluak lortu zituzten, hala nola espainiar erregeek emandako hainbat titulu.

1792ko azaroaren 16an, Gipuzkoako probintziak Lazkaoko udalari ofizio idatzia bidali zion D. Antonio Ricardo Carrillo kapitain jeneralaren izenean. Horrek zioen Gipuzkoako probintzian biltzekoak zirela Kataluniako boluntarioen batailoia (800 gizonez osatua), Toledoko infanteriako 2. batailoia (indarrez aurrekoaren parekoa zena), Redingo suitzarrak eta Kataluniako infanteria, errege bidean ziren herriak babestera. Suitzarren errejimentuko batailoietako bat, gainera, Bergaran izango omen zen eta bestea, berriz, Ordizian eta Lazkaon. Toro eta Leongo miliziak Loiolan izango omen ziren, Kataluniako boluntarioak Oñatin, Infanteria arineko errejimentua Tolosan eta Toledoko 2. batailoia Gasteiztik Hernanira joatekoa omen zen. Probintziak Gipuzkoako herri guztiei, eta batez ere hemen aipatuei, armada eta soldadu haiei beharrezkoak zitzaizkien eraikin eta laguntza emateko eskatzen zien.

XIX. mendearen hasiera ere ez zen lasaia izan. Nahiz eta Konbentzioko Gerra amaitu, egonkortasun eza nabaria izan zen. 1801eko abuztuaren 18an, adibidez, Andreas Grijalbok Burgosa zeramatzan bi presok Donostiako kartzelatik alde egin zutela eta, eskutitza jaso zuten Lazkaon galdetzen zuena ea presook han zeuden eta hala izan ezean, non zeuden begira zezaten agintzen zuena. Gerra eta gerrate garaiek egoera aldatu egiten dute. Zenbaitek gerra egitea bizimodu hartu zuten. Egonkortasun ezeko giroak aurrera egiten zuen neurrian, lapurretak eta liskarrak gero eta nabarmenagoak izan ziren.

1808tik aurrera, Iberiar penintsulako Gerraren hotsak ozenagotuz joan ziren. Herria, espainiar herria, ez zen Napoleonen agindupean jarraitzeko prest eta altxatzen hasi zen. Egoera horri aurre egiteko, Frantziatik errefortzuak, soldaduak etortzen hasi ziren, penintsula gerra eszenatoki bihurtuz. 1808ko uztailaren 15ean, Donostian, Jose Maria Soroa Soroak eta Manuel Joaquin Uzkangak, probintziaren izenean, honela esan zioten Lazkaori (herriak frantses tropei sostengua eman ziezaien, Elgoibarren 1808ko ekainaren 9an onartutako dekretu baten bitartez): 2.000.000 erreal beharko zirela gerrako gastuei aurre egiteko, eta horiek lortzeko zerga bilketa zuzenik ezin egingo zela (egoera hartan bertakoek zituzten baliabideak eskasak ziren). Herri bakoitzak bi epetan eman ahal izango zuela zegokiona (uztailaren 30ean eta irailaren 30ean), Lazkaoren kasuan 4.337 errealeko diru kopurua. Eta herriek beharrezkoa zen dirua lortu ahal izateko, jabetzak saltzen eta galtzen hasi beharko zutela udalek (horien trukean jasotako dirua gerrako gastuak ordaintzeko erabiliko zela). Hala ere, dekretuak dekretu, Lazkao ez omen zen beti ordaintzeko unean behar bezain arin ibili.

1809ko uztailean, adibidez, Probintziak zegokion ordainketa egiteko erregutu zion (horrela egin ezean, probintziako zenbait mandatari heriotza-zigorrera kondenatuak izateko arriskuan ere egon baitzitezkeen). 1808ko irailaren 2an, Probintziak Lazkaori abisua eman zion: Tolosan 3.000 soldadu frantses bazirela (zalduneriakoak zati handi batean eta igarotzen ari ziren tropetako kideak gainontzekoak.

Tolosari Gerrako komisarioak biltegiak, labeak eta laurehun ohe eskatu zizkion. Tolosak ezin izan zion, ordea, behar horri erantzun eta Diputazioari eskatu zion laguntza, eta hark, berriz, inguruko herriei, tartean, Lazkaori. Lazkaok, ordea, ezin zuela lagundu esan zuen. Ezinezkoa zitzaiola. Aurreko urtean "Villafranka"k egin ziola eskaria eta hari utzi zizkiola zituen koltxoi eta mantak. Geroztik, gainera, Lazkaon bertan tokia egin behar izan zieten soldaduei,eta bertan ere oheak falta zirenez, ingurukoei eskatu beharrean aurkitu ziren. Eta ingurukoek, ezin zietela lagundu, eurek ere “Villafranka”ri utziak zizkietela eta (erantzun hau 1808ko irailaren 8an eman zen). Ez zen txantxetakoa izan oheena: azaroaren 21ean, Probintziak deia egin zion berriro ere Lazkaori. Oherik ematen ez bazuten, soldaduak bertara bila joango zirela.

Horrela, 1808ko abenduaren 1ean, berriz, Probintziak Lazkaori frantses jeneral batek egindako gaztiguaren berri eman zion: armada berria zetorrela eta Tolosara haragia bidaltzeko, bestela arpilatzeak-eta gerta zitezkeela. “94 Raldes de carne Res viva” eskatzen zizkieten. 1809tik 1813ra bitartean, Probintzia gerrako gastuei aurre egiteko moldatu behar izan zen. Gizonek prest egon behar zuten gerrarako, eta etsaiekin batu zirenak zaintzen jarraitu beharra izan zuten etengabean. Horren adibide, Joaquin Mitxelenak, probintziako kontseilari izan eta poliziaz arduratzen zenak, Thouvenot baroiarengandik jaso zuen oharra (1811ko maiatzaren 30ean): “que le remita mensualmente una lista expresiva de los sugetos, que han dexado sus hogares para reunirse a las quadrillas con sus nombres, los de los pueblos de su naturaleza, su estado, edad, profesion u oficio, dias de su salida, vuelta a sus casas, y si son o no indultados anteriormente”.

Lazkao eta haren inguruan, gerra gogorkien 1813ko ekainetik abuztura bitartean bizi izan zen, baina azarora arte ez zen izan normaltasunik. Nola egin aurre horri guztiari? Herriaren ondasun zirenak salduz eta jabetza pribatu izatera pasa zitezen erraztuz. Gehiegi luzatu gabe, 1809tik 1819ra bitartean, Lazkaoko udalak saldutakoak ditugu honako hauek: Izagirreazpiko terrenua; Txentakadiko gaztainadiak; Zearrako gaztainadia; Amiribia etxea; Lapurzuloko gaztainadia; Erdikotrozoako gaztainadia; Umarkeriako hariztia; Otamendiazpiko gaztainadia, Urbarandian itxituraz mugatua zegoena; eta Altusoloburuko hariztia. Horiek guztiak 1810 eta 1811. urteen bitartean saldu ziren.

Nor ziren errenta gehien zutenak, beraz diru gehien aurreratu zutenak, eta horregatik herri-lurren zati handienaren jabe egin zirenak? Besteak beste, honako jaun eta andere hauek: Juan Zeberio, Maria Abaria, Juan Bauptizta Beriztain, Jose Maria Lardizabal, Martin Ignacio Intsausti, Fermin Iztueta, Francisco Aldanondo, Juan Ramos Etxave, Manuel Matias Arana eta Jose Antonio Ubila. Orain artean aipaturiko gastuez gain, kontzejuek, baita Lazkaokoak ere, dirutan ere ordaindu zuten bere herriko mutilak soldaduskara joan ez zitezen. Adibide gisa dugu Probintziak ordainagiri gisa udalari ematen dion idatzia: “He recibido de la N. y L. Villa de Lazcano la cantidad de dos mil docientos cincuenta reales de vellon por lo que ha correspondido en el reparto del donativo gracioso ofrecido a S.M. en lugar del servicio personal para el reemplazo del Ejército, por el tercer plazo correspondiente al 30 de mayo último según lo acordado por esta M.N. y M.L. Provincia de Guipuzcoa en la Junta IIª de las Generales celebradas en la N.y L. Villa de Azpeitia en el año próximo pasado. San Sebastián, 9 de Junio de 1819”.

Jakina denez, euskal probintzietako mutilek ez zuten derrigorrezko soldadutzarik egin beharrik. Horren ordez, beren lurrak defendatzeko prestatzen ziren eta borroka beti horien muga barruetan egiten zuten, eta aldi berean, Koroa behar gorrienean zegoenean, diru-laguntzak ematen zizkioten euskal probintziek (probintzia bakoitzak bere herrietan biltzen zuen dirua). Modu berean, probintzia barruko preso eta polizien ardura ere probintzia bakoitzarena zen (eta horietako herri bakoitzarena). Elizbarrutiko agiritegian gordetzen da 1819ko abuztuaren 5ean osatutako zerrenda, zeinetan azaltzen den mutilak soldaduskara joan ez zitezen Koroari eman beharreko donatiboa zein den.

Nahiz eta Independentzia Gerra 1813an amaitu, 1820ra bitartean Fernando VII.a ez zen liberalen indar eta intentzioez fio, eta beti saiatu izan zen bere aldeko indar militarrak gordetzen. Hegoaldeko euskal probintzietan ere tertzio bezala ezagun zirenak mantendu egin ziren, bai eta indartu ere. Horiek, 1823tik 1833ra bitartean, batez ere, sendotu ziren, eta laster hastekoa zen gerratean, karlisten aldean hartu zuten parte. 1828an, berriz, arazoa sortu zen Lazkaoko udalaren eta Foru Aldundiaren artean. Izan ere, tertzioak nork gobernatu behar zituen erabakitzeko ez ziren ados jartzen. Diputazioan horretaz arduratzen zen Jose Joaquin de Gorosabelek tertzio guztiei dei egin zien: “para dejar arreglado todo lo concerniente al servicio de mis tercios, a los Reyes Ns. Ss”. Maiatzaren 29an Silvestre Txintxurretakoak agindua emana zuen tertzioak Tolosan bil zitezen, arropak hartzera eta erregeren guardiei ongi etorria egitera.

On Jose Astigarraga omen zen partidaren bigarren komandantea. Lazkaon bertako tertzioez arduratzen zena, berriz, On Jose Ignacio Arregikoa. Astigarragak Arregiri Gipuzkoako Foru Aldundiaren aginduaren berri ematen zionean, hark ez zuela beteko erantzungo zion, arautegiko 21. artikuluaren arabera, tertzioek ezin zutela inongo herri babesik gabe utzi eta ezin zietela dei arbitrarioei nolanahi erantzun. Ekainaren 1eko idazki batean, berriz, udalak dio, herriak bere tertzioen gaineko boterea galduz gero, erabaki ahalmena galduz gero, gorputz militar batez hitz egiten ariko zirela (tertzioak herriari lotutako gorputz bezala ulertzen zituzten). Tertzioak mantentzeaz gain, Espainiako erakundeetatik Hirurteko Liberalaren ondoren, kontrol zorrotza ezarri zen errejimen liberalaren aldeko izandakoak zaintzeko.

Hala, Kantabriako Purifikazio Juntak, 1826ko martxoaren 14an dei egin zuen Lazkaora, Juana Munduatekori buruz galdezka. Izan ere, hark semea, Juan Cruz Ibarguren, Gipuzkoako boluntarioetako kide izan omen zuen. Dei berean, haien emazte-amak, pobre gisa, 1820ko martxoaren 7aren aurretik eta ondoren zein jarrera izan zuen galdetzen zitzaion Lazkaoko Kontzejuari.

• Eguneko zentroa[5]
• Orobione Zentro Soziala[6]
• Larrialdietarako etxea[7]

• Hiri garrantzitsuetarako distantziak
  • Donostia: 45 km
  • Madril: 428 km
  • Bartzelona: 507 km
• Tren-geltokia
  • Ordizian: 2,5 km-tara
  • Beasainen: 2,5 km-tara
    

    Lazkaoren kokapena, Europan
• Errepideak honako herrietara
  • Ataun (GI-2120), Olaberria (GI-3560), Zaldibia (GI-3491),
    Ordizia (GI-2131) eta Beasain (N-634).
• Autobus zerbitzuak (Sakontzeko: Goierriko autobus lineak)
  • GO04: Legorreta-Itsasondo-Ordizia-Beasain-Lazkao-Ataun
  • GO05: Lazkao-Ordizia-Beasain-Ormaiztegi-Ezkio-Itsaso-Ospitalea
  • GO41G: Gauekoa (larunbatak)
  • L53: Eibar-Iruñea (Lazkaon geltokia)
• Gertueneko aireportuak
  • Hondarribiko aireportua (Donostia): 58 km
  • Forondako aireportua (Gasteiz): 77 km
  • Loiuko aireportua (Bilbo): 84 km
  • Noaingo aireportua (Iruñea): 85 km
  • Biarritz-Angelu-Baionako aireportua (Biarritz): 85 km

Hainbat eta hainbat izan dira Lazkaoko ekonomian mugimenduak sortu dituzten faktoreak. Nekazaritza jarduerak, industriak... ere garrantzia izan dute ekonomian

Euskal Herri osoan bezala, Lazkao udalerriaren historia ekonomikoa nekazaritza eta abeltzaintzari lotuta egon da hasierako garaietatik. XVIII. mendetik jasotako datuen arabera, herria jardunean zeuden baserriz osatuta zegoen gehiengo handi batean (apaiza, mediku eta botikariaren etxeak izan ezik). Alde batetik, etxerako jana lortzeko era guztietako barazki eta fruituak landatzen ziren: garia, artoa, sagarrak, lekaleak, barazkiak…; eta bestetik etxeko abereentzako jana: arbia, alpapa…

Inguruko mendietan, Urbaraundin eta Iruremendin kasu, egurra ateratzen zuten eraikin, gurdi edo ikatzetarako. Aralar mendian kobre-meatzeak ere bazeuden. Basoetan ehiza ugari egiten zen, azeri, erbinude, basurde, orein… eta ibaietan arrantza, amuarrainak, barboak, aingirak harrapatzen ziren.

XX. mende hasierako Lazkaoren baserritar izaera ez da soilik nekazaritzaren garrantziaren ondorio, aitzitik industri sektorearen ahuleziaren ondorio ere bada. 1915ean Lazkaoko industri jarduera hiru lantegitara mugatzen zen: gurdiak eraikitzeko, aroztegi mekanikorako eta ferrak egiteko lantegiak. Egoerak bere horretan jarraitu zuen 1936ko Gerra Zibila arte.

Txindoki mendia, Lazkaomenditik

1940ko hamarkadaren amaieran hasi eta mendearen bigarren erdian izandako iraultza demografikoak Lazkaori, Euskal Herriko beste udalerri askori bezala, benetako iraultza ekarri zion. Lazkaon biztanleriaren hazkundea apartekoa izan zen; 1950 eta 1975 urteen artean Lazkao izan zen Gipuzkoan hazkunde handiena izan zuen bederatzigarren udalerria.

Esan bezala, aparteko hazkunde horrek Lazkaon benetako "iraultza" eragin zuen, bai paisaian, bai kulturan eta baita eguneroko bizimoduan ere. Hazkundea bi faktoreren ondorio izan zen: hazkunde naturala eta immigrazioa.

Hazkunde naturalaren garrantzia ukatu ezin bada ere, immigrazioa izan zen hazkunde horren zalantzagabeko protagonista. Immigrazio honen arrazoia 50, 60 eta 70eko hamarkadetako boom ekonomikoa izan zen. Euskal ekonomiaren bilakaera onak Espainiako gainbeheran zeuden hainbat eskualdetako milaka pertsona Euskal Herrira erakarri zituen bizimodu hobe baten bila. Boom ekonomiko horren eragile nagusiena industria izan zen, modernizazio prozesuari ateak zabaldu baitzizkion.

Lazkaon XX. mendeko lehen erdian berrogeita hamar enplegu industrial eta lantegi txiki zeuden. 1975ean industri sektore sendoa zuen herriak: hogeita zazpi lantegi eta 1.098 lanpostu zituen. Ildo horretan Lazkaoren eta Goierriko eskualdearen arteko harreman irekia azpimarratzea ezinbestekoa da (aipagarria da CAF enpresaren protagonismoa).

1970eko hamarkadatik aurrera egoera egonkortu egin zen: biztanleria 5.000 biztanle inguruan finkatu zen. Bestalde, industriak krisi eta birmoldaketa prozesu gogorra jasan badu ere, egun zalantzarik gabe esan daiteke Lazkao industri herria dela. Ibabeko industri gunea eta Zubierrekako gunea, zabaldu berria, egoera honen testigu garbiak dira.

Industri jardueraren nagusitasun horren ondoan azpimarratzekoa da hirugarren sektoreak gero eta garrantzi handiagoa duela, bai biztanleriari begiratuz eta baita ekonomi jarduerari dagokionez ere.

Beste garai batzuetan indartsu eta nagusi izan diren nekazaritza eta abeltzaintza beste maila batean gelditu dira: egun Lazkaomendira mugatzen dira jarduera hauek eta Lazkaoko biztanleria okupatuaren %2k bakarrik hartzen du zati bertan. Horrelakoa da mende amaierako Lazkao; demografikoki herri egonkorra, baina bizia; herri industriala eta modernoa; bere nortasuna gordetzen duen herria baina eskualdeari ateak irekitzen dizkiona; azken batez, bizi-kalitatea eta bertako gizon-emakumeen arteko bizikidetza hobetzeko erronkari aurre egin nahi dion herria; XXI. mendeko lazkaotarrek osatutako herria.

2017an sektore ekonomikoak honela banatzen ziren herrian: lehen sektorea BEGaren %0,9, bigarren sektorea %33,5, hirugarren sektorea %47,4. eraikuntza %18,3.[8]

Atal honetan, Lazkaon ospatu diren azken udal, foru, erkidego, estatu eta Europa mailako hauteskundeetako emaitzak ikus daitezke.

Hauek izan dira Lazkaoko azken alkateak:

• Alkatea: Kepa Zubiarrain (EAJ)
• Lehen alkateordea: Amagoia Naldaiz (EAJ)
• 2. alkateordea: Aitor Altuna (EAJ)
• 3. alkateordea: Joxemari Ormazabal (EH Bildu)
• 4. alkateordea: Maialen Amundarain (EH Bildu)
• Beste zinegotziak:
  • Eneritz Miranda (EAJ)
  • Iñaki Estensoro (EAJ)
  • Felix Urkola (EAJ)
  • Benita Goñi (EAJ)
  • Aitziber Azurmendi (EH Bildu)
  • Josu Sarriegi (EH Bildu)
  • Mariaje Insausti (EH Bildu)
  • Jon Garmendia (EH Bildu)

• Ogasuna, Pertsonala, Kontratazioa eta Kontu Bereziak
• Etxebizitza eta Jarduera Ekonomikoa
• Gizarte Zerbitzuak
• Landa Lurra
• Kultura, Kirola eta Aisialdia
• Hezkuntza eta Euskara
• Hirigintza, Ingurugiroa, Obra eta Zerbitzuak
• Udal Gobernantza

Lazkaoko Udalak, honako erakunde ezberdinetan parte hartzen du: Gipuzkoako Ur Kontsortzioa, Erinio-Aralar Mankomunitatea, Sasietako Mankomunitatea, GOIEKI, Tolosako Hiltegi Mankomunatua, Goierri Beheko Industrialdea, Goierriko Herrien Ekintza Fundazioa, Aralar Parke Naturala, GOIMEN, Ikaslan, EUDEL eta Drogomenpekotasun Batzordea.[22]

Lazkaoko Udaltzaingoa (baita ere gaztelaniaz Policía Municipal de Lazkao), udalerriko segurtasunaz arduratzen den udal-polizia da. Honako betebeharrak betetzen ditu udaltzaingoak: trafikoaren antolaketa, jakinarazpenak, obren kontrola, azoka eta galdutako objektuak. Bestelako gauzetarako Beasaingo ertzain-etxea.

Udaltzaingoaren telefonoa: 943 08 80 80

Udaltzaingoak lau agente ditu, bi auto eta motor bat. Udaltzaingoaren armarria, Lazkaokoaren berdina da, baina fondo urdinarekin.

Udaletxean bertan bake epaitegia dago, eta Ataun, Olaberria, Idiazabal eta Lazkao bake epaitegi barrutiko buru da.[23] Lazkao Goierriko beste udalerriak bezalaxe, Tolosako barruti judizialera atxikituta dago.[24]

• Kultur etxea[25]
• Ludoteka[26]
• Liburutegia[27]
• Erakusketa gela[28]
• Areria Kultur gunea[29]

Lazkaoko euskalkia gipuzkera da[33], eta Goierriko euskararen[34] ezaugarri gehienak edo denak biltzen ditu. Indartsu ageri dira gipuzkeraren bereizgarri gehienak. Hala ere, Euskal Herriko erdigunetik zabaldu den hainbat berrikuntza Lazkaora ere iritsi dira, eta nabariak dira mendebaleko euskararen zenbait ezaugarri, indartsuago edo ahulago.[35]

2016an euskaldunen kopurua %64,67 zen.[8]

Lazkaon dago Maizpide euskaltegi-barnetegia.[36]

Ikastolaren eraikinetako bat.

Lazkaok hezkuntza-zentro bakarra du: San Benito Ikastola, HH, LH, DBH, eta Batxilergoa heziketa eskaintzen da bertan. Halaber, antzerki tailerra, hizkuntza akademia eta garraio zerbitzuak eskaintzen ditu.[37]

Eraikinak Euskadi enparantzan daude, plaza ondoan, eta 3 futbolerako zelai eta saskibaloirako hainbat kantxa ditu bere eremuan.

Gaztelekua ere badauka herriak.[38]

2002ko herriko festetan, San Prudentzioetan alegia, lehen aldiz jo zen Lazkaoko martxa izenekoa San Benito ikastolako umeek jo zuten. Herriko musikari Jabier Muruamendiarazek konposatutakoa zen. Partiturak ez zuen letrarik eta herritarrek izatea eskatu zioten Muruarmendiarazi. Honela kontatzen du Andres Barandiaranek:[39]

'Iazko jaietan Jabier Muruamendiaraz musikariak herriko martxaren doinua konpasatu zuen. Ordura arte danborradak ez zuen martxarik izaten eta hutsunea betetzeko asmoz doinua egin zuen, oso dotorea, gainera. Joan den urteko danborradan hitzez galdetu zioten herrian, eta orduan agindu zuen aurten hitzak izango zirela. Nire laguna da Jabier eta nire kontura utzi zuen letrarena.'

2003ko apirilaren 27n Lazkaoko martxa Andres Barandiaranek moldatutako hitzekin jo zen aldiz; San Benito ikastolako umeen danborradan hain justu.

• Joxemiel Barandiaran Udal Kiroldegia[40]
• Harizti Haundi Futbol Zelaia[41]
• Pilotalekua[42]
• San Prudentzio balioanitzeko kirol gunea[43]
• Gurutze balioanitzeko gunea[44]

• Lazkaoko Antzar Pilota Kirol Elkartea (LAPKE)
• Lazkaoko Xake Elkartea

Lazkaoko Beneditarren Fundazioa, Lazkaoko Beneditarren Fondoa deiturikoa gorde, osatu, garatu eta gizartearen esku jartzea helburu duen erakundea da.

Santa Ana Komentua

Errege Egun ondorengo lehen igandean ospatzen da.

Urtean behin, Errege Egun ondorengo lehen igandean, Lazkaoko herrigune historikoa Judean bihurtzen da eta ia berrehun lazkaotarrek, Egiptorako Ihesa antzezten dute, non Herodes erregeak 2 urtetik beheko ume guztiak hiltzeko agindua ematen duen. Jose, Maria eta Jesusen laguntza bakarra astotxo bat da, eguneko protagonista.

1652 urtean hasi zen tradizio hori. Maria de Lazcano andreak, Antonio Okendo almirantearen emazteak, nahi izan zuen antzezpen hau egitea Lazkaoko moja zistertarren komentuan, berak aurretik eraikitzea bidali zuena. Antzezpena irudiekin egiten zen eta urte askoz, irudi horiek bisitatzea eta mojek egiten zituzten obleak jatea zen ohitura, noiz gaur egun oraindik saltzen dituzten.

Ume talde bat ibiltzen da fruta, barazki eta ogi postuetan zehar, eta bien bitartean, Herodesen soldaduek, beraien zaldietan, dena zaintzen dabiltza. Geroago, Errege Magoak iristen dira Betleemera. Momentu zirraragarriena Herodesen sarrerarekin hasten da.

Irailaren 29an ospatzen da.

Gauean afari herrikoia izaten da plazan musikarekin.