Las Brujas de Zugarramurdi
Las brujas de Zugarramurdi (euskaraz "Zugarramurdiko Sorginak") Álex de la Iglesia euskal herritar zinema zuzendariaren filma bat da, "komedia zoro" bat zuzendariaren hitzetan.[1]
| Las Brujas de Zugarramurdi | |
|---|---|
| Jatorria | |
| Argitaratze-data | 2013 |
| Izenburua | Las brujas de Zugarramurdi |
| Jatorrizko hizkuntza | gaztelania |
| Jatorrizko herrialdea | Frantzia eta Espainia |
| Banatze bidea | eskatu ahalako bideo |
| Ezaugarriak | |
| Genero artistikoa | comedy horror (en)  |
| Iraupena | 113 minutu |
| Kolorea | koloretakoa |
| Zuzendaritza eta gidoia | |
| Zuzendaria(k) | Álex de la Iglesia |
| Gidoigilea(k) | Álex de la Iglesia Jorge Gerrikaetxebarria |
| Antzezlea(k) | |
Carmen Maura Hugo Silva Mario Casas Carolina Bang Carlos Areces Javier Botet Macarena Gómez Secundino de la Rosa Márquez (en) Terele Pávez Pepón Nieto Enrique Villén (en) Santiago Segura María Barranco Jaime Ordóñez (en) Manuel Tallafé (en) Alexandra Jiménez José Luis Moreno Priscilla Delgado (en) Topacio Fresh | |
| Ekoizpena | |
| Ekoizlea | Enrique Cerezo (en) |
| Edizioa | Pablo Blanco (en) |
| Bestelako lanak | |
| Musikagilea | Joan Valent (en) |
| Argazki-zuzendaria | Kiko de la Rica |
| Jantzi-diseinatzailea | Paco Delgado |
| Fikzioa | |
| Kontakizunaren tokia | Espainia |
| Historia | |
| Jasotako sariak | Goya Award for Best Sound (en) |
| lasbrujasdezugarramurdi.es | |
         | |
Filmak titulua hartzen du 1610an Espainiako Inkisizioak Nafarroako Zugarramurdi herrian burututako sorginkeria prozesutik, prozesu hartan 300 herritarrei sorginkeria egotzi, berrogei herritar atxilotu eta azkenik haietako 11 sutan hiltzera zigortu zituelarik.[2] Baina hori ez da filmaren gaia. Julio Caro Barojaren eta Joxe Migel Barandiaranen euskal inauteriei buruz egindako lanetatik inspiratu zen zuzendaria filmeko iruditeria sortzeko, libreki erabili bazuen arren.[1]
2013ko irailaren 14an Torontoko Zinemaldian Witching and Bitching izenez estreinatu zen eta 2013ko Donostiako Zinemaldian modu ez ofizialean edota lehiaketatik at aurkeztu zen. Urte hartako irailaren 27an Hego Euskal Herrian ofizialki estreinatu zen, aldiz Ipar Euskal Herrian urriaren 30an.
Argumentua
José (Hugo Silva), dibortziatutako aita, eta Tony (Mario Casas) edozein motako emakumeak erakartzen dituen gonazalea, "Urrea erosten da" denda batean estatuaz mozorrotuta (Jesukristo eta gudari orlegiz) lapurreta egin eta Manuelek (Jaime Ordóñez) gidatutako taxi batean ihes egiten dute, azken hau esoterismoa, eta sasi-zientziazko gaiak lantzen dituen Iker Jiménezen mireslea da. Lapurren helburua Frantziara ailegatu eta Eurodisneyra joatea da (Josék bere semea den Sergio (Gabriel Delgado) lapurretara eraman baitzuen, asteartea zelako eta bere semea bisitatzeko ordutegiko egunean kale egin nahi ez zuelako (ezta lapurreta horrengatik ere), baina bidean doazela Zugarramurdi herritik igaroko dira, bertako sorgin kanibalezko klan batek harrapatuko ditu (Carmen Maura, Terele Pávez eta Carolina Bang buru direlarik. Carlos Areces eta Santiago Segurak ere sorgin-taldean egongo dira. Era berean, Joséren emazte ohiak ere (Silvia, Macarena Gómez) eta bi polizia inspektoreek (Secun de la Rosa eta Pepón Nieto) atzetik segika izango dituzte.
Taldeak sorginetatik ihes egitea lortu du, baina itzuli egin behar izan dute geroago, konturatu baitira Josék ustekabean lapurretaren harrapakina sorginen etxean utzi zuela. Itzultzean, sorginek denak harrapatzen dituzte, Sergio izan ezik. Sergiok ihes egin du baina gero Maritxuk berriz harrapatuko du. Puntu horretan, Josék ulertzen du Sergio sorginen jainkosarako erritu baten zati gisa erabiliko dutela, eta gainerakoak, seguru asko, erritualaren barruan hilko direla. Bitartean Silviak sorginen etxea garaiz aurkitzen du, Sergio etxean nola sartzen duten ikusten du. Polizien laguntza behar du (segika ibili zaizkionak), eta hirurak etxera sartu dira. Pasadizu sekretu bat aurkitu dute, eta, horri esker, Gracianak erritualean parte hartu duten hainbat sorgini eskaini dien afaria ikusi ahal izango dute. Sapaitik ikusten dute hori baina hori oso ahula da hiruen pisua jasateko, eta Silvia eta poliziak banketearen mahaian erortzen dira. Eta nahaste borraste handia gertatzen da orduan.
Luismi eta José erritu-ganberara (Zugarramurdiko leizea) iristen dira. Han, Tony, Manuel, Pacheco eta Calvo ikusi dituzte sugarretan erretzen pixkanaka.. Sorginen jainkosaren sorrera ere ikusten dute, Venus ugalkortasunaren estatua baten antzeko emakume groteskoa eta erraldoia. Jainkosa Sergio irensten du, eta hura erraldoiaren gorputz barrutik pasatzen da (Gargantuan gertatzen den bezala edo) eta bizirik ateratzen da. Sorginak alai-alai geratzen dira, uste dute ume horrek mesias moduan gidatuko dituela zibilizazioaren eta patriarkatuaren aurkako garaipenera. Josek sorginei aurre egiten die Evaren laguntzarekin. Evak jainkosa suntsitzea lortu du, eta Josék kaos horretatik ihes egiten du Sergiorekin, Evarekin eta beste gizonekin. Sorginak hildakotzat ematen dituzte, jainkosa suntsitzeak eragindako kaosean.
Hilabete geroago, ume talentudunen eskola bateko ikuskizun batean, José eta Eva senar-emazte gisa agertu dira, Sergio hezten. Sergiok bere botereak garatzen ditu. Itxura guztien arabera, amaiera zoriontsua da, baina Silvia, Graciana eta Maritxu bizirik eta itxaropentsu agertu dira azken eszenan, bikotean desadostasunak azalduko direla uste dute, eta orduan sorgin gaztea berriro sorginengana joko duela.
Baga, biga, higa doinuaren erabilera
Zugarramurdiko leizean grabatu ziren azken sekuentzietan, erritu moduko hasieran erabiltzen den doinua Mikel Laboaren Baga, biga, higa abestia da. Filmeko azken eszenetariko horretan filmeko apoteosia gertatzen da. Mila sorgin estasian, Ziripot, joaldunak, eta munstroak, agertzen dira... baita Mikel Laboa eta Euskadiko Orkestra Sinfonikoa ere. Orkestra sinfoniko eta koruarekin grabatutako bertsioa baita filmean erabili zena.[1]
Abestiaren hitzek ez dute esanahi berezirik bilatzen, berez sekuentzia fonetiko liluragarri bat besterik ez baitira.
Orkestrarako bertsio hori Julio Médem-ek ere erabili zuen 2003an Euskal pilota: larrua harriaren kontra dokumentalaren soinu-banda gisa.
Aktoreak
- Hugo Silva - José
- Mario Casas - Tony
- Jaime Ordóñez - Manuel
- Carmen Maura - Graziana Barrenetxea
- Terele Pávez - Maritxu
- Carolina Bang - Eva
- Carlos Areces - Kontxi
- Santiago Segura- Miren
- Secun de la Rosa - Pacheco inspektorea
- Pepón Nieto - Calvo inspektorea
- Macarena Gómez - Silvia
- Enrique Villén - Adolfo
- Javier Botet - Luismi
- Gabriel Delgado - Sergio
- María Barranco - Atso belztua
- Julián Valcárcel-Carbonell - "Urrea erosten dut" dendako bezeroa
- Beatriz Urzaiz -"Urrea erosten dut" dendako saltzailea
- Manuel Tallafe
Sariak cinematográfico
- Goya sarien XXVIII. edizioan
| Kategoria | Nor | Emaitza |
|---|---|---|
| Mejor actriz de reparto | Terele Pávez | Irabazlea |
| Mejor música original | Joan Valent | Nominatua |
| Mejor fotografía | Kiko de la Rica | Nominatua |
| Mejor montaje | Pablo Blanco | Irabazlea |
| Mejor dirección artística | Arturo García ''Biaffra''
José Luis Arrizabalaga |
Irabazleak |
| Mejor dirección de producción | Carlos Bernases | Irabazlea |
| Mejor diseño de vestuario | Paco Delgado | Irabazlea |
| Mejor maquillaje y peluquería | María Dolores Gómez Castro
Javier Hernández Valentín Pedro Rodríguez ''Pedrati'' Francisco J. Rodríguez Frías |
Irabazleak |
| Mejor sonido | Charly Schmukler
Nicolas de Poulpiquet |
Irabazleak |
| Mejores efectos especiales | Juan Ramón Molina
Ferrán Piquer |
Irabazleak |
- Zinema-idazleen Zirkuluko dominak
| Kategoria | Nor | Emaitza |
|---|---|---|
| Bigarren mailako emakume aktorerik onena | Terele Pávez | Irabazlea |
| Musikarik onena | Joan Valent | Nominatua |
| Argazkirik onena | Kiko de la Rica | Nominatua |
| Muntaketarik onena | Pablo Blanco | Nominatua |
- Platino Sariak
| Urtea | Kategoria | Nor | Emaitza |
|---|---|---|---|
| 2014 | Fikziozko film latinoamerikarrik onena | Nominatua | |
| Jatorriko musikarik onena | Joan Valent | Nominatua | |
| Soinurik onena | Charly Schmukler | Nominatua |
Ikus gainera
Erreferentziak
- Astiz, Iñigo. (2012-10-12). «Laboa, Ziripot eta sorginak» Berria (Noiz kontsultatua: 2021-08-24).
- Zugarramurdiko sorginkeria prozesua. Euskarazko Wikipedia.
Kanpo estekak
- Las Brujas de Zugarramurdi filmaren IMDBko fitxa irakurgai (Ingelesez)
- Las Brujas de Zugarramurdi filmaren trailer edo aurreiragarpena ikusgai (Gaztelaniaz)
- Song Witches in Zugarramurdi / Canción de la película Las Brujas de Zugarramurdi (Baga biga higa) Youtube, Михаил Иванович
