Lars Ahlfors
Lars Valerian Ahlfors (Helsingfors, lehen Errusiar Inperioa, gaur Finlandia, 1907ko apirilaren 18a - Pittsfield, Massachusetts, AEB, 1996ko urriaren 11) finlandiar matematikaria izan zen.
Lars Ahlfors | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Lars Valerian Ahlfors |
Jaiotza | Helsinki, 1907ko apirilaren 18a |
Herrialdea | Errusiar Inperioa Finlandia Ameriketako Estatu Batuak |
Lehen hizkuntza | suediera |
Heriotza | Pittsfield, 1996ko urriaren 11 (89 urte) |
Hobiratze lekua | Hietaniemi hilerria |
Heriotza modua | berezko heriotza: pneumonia |
Familia | |
Aita | Axel Ahlfors |
Hezkuntza | |
Heziketa | Nya svenska samskolan (en) 1924) Helsinkiko Unibertsitatea (1924 - 1928) Zuricheko Unibertsitatea (1928 - 1929) Parisko Unibertsitatea (1930 - 1932) |
Tesia | Untersuchungen zur Theorie der konformen Abbildung und der ganzen Funktionen (en) |
Tesi zuzendaria | Ernst Leonard Lindelöf Rolf Nevanlinna |
Doktorego ikaslea(k) | Harvey Cohn (en) George Springer Robert Osserman (en) Clifford Earle (en) Allen Devinatz (en) Henry O. Pollak (en) Halsey Royden (en) Albert Marden (en) J. Ian (Jonathan) Richards (en) John David Fay (en) Henry Landau (en) Floyd Edward Ulrich (en) Ernest C. Schlesinger (en) Dale Husemöller (en) James Allister Jenkins (en) Eoin Laird Whitney (en) Audrey Wishard Wishard (en) Thomas Bagby (en) Hans Heinrich Keller (en) Robert D. M. Accola (en) Roger Burr Kirchner (en) Saul Kravetz (en) Peter E. Martin (en) George Costas Sethares (en) Vidar Michael Wolontis (en) Stanley Kaplan (en) Harold Weintraub (en) Tord Ingul Rudolf Lindblad (en) Paul Garabedian |
Hizkuntzak | suediera ingelesa |
Jarduerak | |
Jarduerak | matematikaria eta unibertsitateko irakaslea |
Enplegatzailea(k) | Helsinkiko Unibertsitatea (1933 - 1935) Harvard Unibertsitatea (1935 - 1938) Helsinkiko Unibertsitatea (1938 - 1940) Zuricheko Unibertsitatea (1944 - 1946) Harvard Unibertsitatea (1946 - 1977) |
Lan nabarmenak | ikusi
|
Jasotako sariak | ikusi
|
Kidetza | Suediako Zientzien Errege Akademia Sobietar Batasuneko Zientzien Akademia Zientzien Errusiar Akademia Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala |
Biografia
Helsingforseko Unibertsitatean egin zituen aurreneko ikasketak, eta han, Ernst Lindelöf eta Rolf Nevanlinna izan zituen irakasle. Nevanlinna Zurichera joan zelarik (1928), hara joan zen Ahlfors ere; ondoren, Parisa joan ziren biak. Turkuko Unibertsitateko irakasle izendatu zuten, Finlandian.
1930ean doktorego-tesia aurkeztu zuen, eta hurrengo urteetan Parisa eta Europako beste hiri batzuetara bisitaldiak egin zituen. 1935ean, Constantin Carathéodoryk Harvarderako postu baterako gomendatu zuen, eta hiru urterako hartu zuen postu hura. 1936an, Fields domina jaso zuten aurreneko bi matematikarietako bat izan zen, Osloko Nazioarteko Kongresuan. 1938an, matematikako katedra eskaini zioten Helsinkiko Unibertsitatean, eta nahiago izan zuen hori, Harvarden geratu baino.
Bigarren Mundu Gerrak Finlandian harrapatu zuen, eta berak eta bere familiak alde egin behar izan zuten. Bidaia luze baten ondoren, Zurichera iritsi ziren. 1946an, beste eskaintza bat egin zioten Harvarden, eta hara joan eta bertan geratu zen, 1977an erretiratu zen arte.
Ahlforsen liburuen artean Complex analysis (1953, "Analisi konplexua") da nagusia. Horrez gainera, aipagarriak dira Leo Sariorekin batera idatzitako Riemann surfaces (1960, "Riemannen gainazalak"), Lectures on quasiconformal mappings (1966) eta Conformal invariants (1973). Liburu horietan aipatzen diren gaiez gainera, Kleinen taldeak ere landu zituen Ahlforsek. Fields domina ez ezik, matematikako Wolf saria ere lortu zuen (1981).
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.