Landak

Landak edo Landes[1] (okzitanieraz: Lanas edo Lanes; ofizialki, frantsesez: Landes, /lɑ̃d/ ahoskatua) Frantziako 40. departamendua da, eta Akitania Berria eskualde administratiboko hamabi departamenduetako bat. Okzitaniako Gaskoinia eskualde historikoan dago, halaber. Izena "Gaskoiniako Landak" (las Lanas de Gasconha) eskualde naturaletik hartu zuen baina beren mugek ez dute bat egiten. Prefektura Mont-de-Marsan hirian dago; Akize, beste hiri nagusia, azpiprefetura da.

Landak / Landes (40)
Frantziako departamendua
Landak / Landes (40)
Administrazioa
Estatua Frantzia
EskualdeaAkitania Berria
PrefeturaMont-de-Marsan
PrefetaHenri Emmanuelli
(PS)
AzpiprefeturakAkize
Barrutiak2
Kantonamenduak30
Udalerriak331
Kokapena
Koordenatuak43°52′41″N 0°52′04″W
Azalera9.243 km²
Demografia
Biztanleria422976
Dentsitatea45.761,7656605 bizt/km²
Kontseilu Orokorraren webgunea

Geografia

9.234 km²-ko azalera dauka eta 367.492 biztanle (2007).

Mugakide hauek ditu: Pirinio Atlantikoak, Gironda, Lot eta Garona eta Gers departamenduak, eta Ozeano Atlantikoa. Frantzia metropolitarreko bigarren departamendu handiena da.

Hiri eta eskualde nagusiak: Akize, Mimizan, Biscarrosse, Hossegor, Capbreton, Aire-sur-l'Adour, Chalosse.

Landetako basoa
Sakontzeko, irakurri: «Landetako basoa»

Landetako basoak milioi bat hektarea baino gehiagoko azalera du, eta Mendebaldeko Europako basorik handiena da. Basoa Pinus pinaster pinuaz osaturik dago nagusiki. Beste baso europar asko ez bezala, Landetako basoa ia bere osotasunean gizakiak sortua da eta xede industrialekin administratuta dago. Pinu landaketa masiboa XVIII. mendean hasi zen Pays de Buch eskualdean, Girondan, higadura geldiarazteko eta lurra garbitzeko.

Historia

Landesko historia Gaskoinakoari lotua da. Tarbeli herri akitaniar euskalduna bizi zen bertan erromatarren garaian eta, X. mendetik aurrera, Akizeko bizkonderria nabarmendu zen gainerako jaurerri txikien artetik. Ondoko mendeetan jaurerri txikitan banatu zen lurralde hura guztia eta horien artean nabarmendu zen, XV. mendetik aurrera, Albreteko etxea, Nafarroako erregetza eskuratu baitzuen XVI. mendean.

Landa izenak geografia adiera soila baizik ez zuen izan luzaroan eta 1789. urtean izen horretara bildu zituzten Gaskoinako mendebaleko lurralde asko, Landesko departamendua osatzeko.

Demografia
Biztanleriaren bilakaera
179318001806182118311836184118461851
- - - - 281.504 - 288.077 - 302.196
185618611866187218761881188618911896
309.832 300.839 306.693 300.528 303.508 301.143 302.266 297.842 292.884
190119061911192119261931193619461954
291.586 293.397 288.902 263.937 263.111 257.186 251.436 248.395 248.943
196219681975198219901999200920142020
260.495 277.381 288.323 297.424 311.461 327.334 - - -

Oharrak:

Ekonomia

Landetako lurrak guztiz lauak eta hondarrak hartuak dira neurri handi batean. XVIII. mendearen bukaeran hasi ziren bertako lintzurak idortzen eta XIX. mendean pinu sail handiak landatu zituzten, hondar dunen zabaltzea gerarazteko. Aturri eta haren adar Midouze Landesko ibai nagusiak dira. Aturri ibaiaren hegoaldean, Biarnoko mugan, Landesko departamenduko goi-eremu bakarrak daude. XIX. mendetik aurrera, Frantziako basoalde oparenetakoa bilakatu zen Landes eta garrantzi handia du egun ere bertako zur industriak (Landetako pinua). Gainerakoan, laborantzari loturiko lurraldea da, eta azken urteotan bertako kostaldeko turismoak garrantzia hartu du.

Erreferentziak
  1. Euskaltzaindia. 36. araua: Frantziako Errepublikako eskualde- departamendu- eta hiriburu-izenak. .

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.