La caduta degli dei
La caduta degli dei (alemanez: Götterdämmerung edota Die Verdammten; ingelesez: The Damned eta euskaraz Jainkoen gainbehera edota Madarikatuak) 1969ko Luchino Visconti italiar zinema zuzendari eta gidoigileak zuzendu eta idatzitako gerra drama film bat da. Dirk Bogarde, Ingrid Thulin, Helmut Griem eta Helmut Berger aktoreek antzetzu zuten.
| La caduta degli dei | |
|---|---|
| Jatorria | |
| Argitaratze-data | 1969 |
| Izenburua | The Damned |
| Jatorrizko hizkuntza | italiera alemana ingelesa |
| Jatorrizko herrialdea | Alemania eta Italia |
| Banatze bidea | eskatu ahalako bideo |
| Ezaugarriak | |
| Genero artistikoa | film dramatikoa, art film (en)  eta LGBTeei buruzko filma |
| Iraupena | 155 minutu |
| Kolorea | koloretakoa |
| Telesaila | Q108741934 |
| Grabazio lekua(k) | Alemania, Austria, Comoko aintzira eta Lierna |
| Zuzendaritza eta gidoia | |
| Zuzendaria(k) | Luchino Visconti |
| Gidoigilea(k) | Nicola Badalucco (en) Enrico Medioli Luchino Visconti |
| Antzezlea(k) | |
Dirck Bogarde Ingrid Thulin Helmut Griem Helmut Berger Renaud Verley (en) Umberto Orsini Reinhard Kolldehoff (en) Florinda Bolkan (en) Nora Ricci Charlotte Rampling Ester Carloni (en) Albrecht Schoenhals (en) Irina Wanka (en) Karl-Otto Alberty Jessica Dublin John Frederick | |
| Ekoizpena | |
| Konpainia ekoizlea | Warner Bros. Warner Bros. Pictures (en) |
| Edizioa | Ruggero Mastroianni |
| Ekoizpen-diseinatzailea | Vincenzo Del Prato (en) |
| Bestelako lanak | |
| Musikagilea | Maurice Jarre |
| Argazki-zuzendaria | Pasqualino De Santis Armando Nannuzzi |
| Jantzi-diseinatzailea | Piero Tosi |
| Fikzioa | |
| Kontakizunaren tokia | Alemania |
| Argumentu nagusia | intzestua, familia disfuntzionala eta Hirugarren Reicha |
| Historia | |
| Nominazioak | |
         | |
Italierazko izenburua Richard Wagnerren izenburu berdineko Jainkoen Gainbehera (Götterdämmerung) Nibelungoen eraztuna opera saileko laugarren eta azken operari zor dio. 1930eko hamarkadan eta Alemanian girotuta dago, hain zuzen ere, nazismoaren gailentze garaian.
Vicontiren Alemaniar Trilogia delakoaren hiru filmeetako bat da, gainontzeko biak Morte a Venezia (1971) eta Ludwig (1972) dira.
Filmak garai hartan, Sexu iraultza bete-betean zela (1969), zineman ezohikoak eta oso eskandalugarriak ziren gaiak ukitzen ditu: intzestua, homosexualitatea, pedofilia, bai eta prostituzioa eta trabestismoa ere. Bestalde, ohikoagoak edo klasikoagoak ziren gaiak ere jorratzen ditu, tartean botere egarria eta traizioa.
Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Sariaren izendapena jaso zuen (Nicola Badalucco, Enrico Medioli eta Luchino Visconti).
Argumentua
Essenbeck alemaniar goi burgesiako siderurgia lantengi baten jabea den familiaren gorabeherak azaltzen dira, Reichstageko sutetik hasi (1933) eta Labana Luzeen Gaua arte (1934), azken honetan zehar SAko kideen hilketak burutu ziren.
Nazionalsozialismoa boterera iristean Essenbecktarrek errejimen berriarekiko zein jarrera egokiena hartu eztaibaidatuko dute. Senideetako bakar bat bakarrik agertuko da naziekin elkarlanean aritzearen aurka, Herbert (Umberto Orsini), batez ere Alemaniako Legebiltzarraren sutea dela eta, ondorioz Alemanian bere emaztea eta alabak utzi eta bizia salbatzeko erbesterako bidea hartu beharko du. Halere, Essenbecktarrek ezin izango dute nazien alde ezberdinek boterea bereganatzeko darabilten barne borroketatik kanpo egon.
Aktoreak
- Dirk Bogarde: Frederick Bruckmann.
- Ingrid Thulin: Sophie von Essenbeck.
- Helmut Griem: Aschenbach.
- Helmut Berger: Martin von Essenbeck.
- Renaud Verley: Gunther von Essenbeck.
- Umberto Orsini: Herbert Thallman.
- Charlotte Rampling: Elisabeth Thallman.
- Reinhard Kolldehoff: Konstantin von Essenbeck.
- Albrecht Schoenhals: Joachim von Essenbeck.
- Florinda Bolkan: Olga.
- Nora Ricci: Andereinoa.
- Irina Wanka: Lisa.
- Karin Mittendorf: Thilde Thallman.
- Valentina Ricci: Erika Thalman.
- Wolfgang Hillinger: Janek.
Kanpo estekak
- La caduta degli dei filmaren iragarkia ikusgai. Youtube.com (Ingelesez) (Alemanez)
- La caduta degli dei filmaren IMDBko fitxa irakurgai (Ingelesez)
