Kuxin-laba

Kuxin-laba edo pillow-laba arroka mota bat da, kuxin edo zaku gisa sortzen dena, laba ozeano, laku sakon edo glaziar baten barruan urez betetako barrunbe baten hondora ateratzen denean.[1] Kuxin-labak normalean basaltoz osatuta daude, baina komatita, pikrita, boninita, andesita, andesita basaltiko eta baita dazitazko "kuxinak" ere ezagutzen dira.[2][3][4] Oro har, konposizioak kuxinen tamainari eragiten dio, labaren biskositatea aldatzen baitu.

Hawaiiko kanpoaldean itsasoan berriki egindako kuxin-laba
Kuxin-laba baten profila Oamarun, Zeelanda Berrian

Gertaldia

Fenomeno hau gertatzen da tarteko labak edo mafikoak uretan estrusionatzen direnean; adibidez, dortsal ozeaniko batean, non sumendi-kate bat baitagoen ozeanora laba botaz. Kanpora ateratzen den laba lurrazal kontinental berri bihurtzen da. Lurrazal ozeaniko berria etengabe sortzen denez, geruza berriak sortzen dira dortsalaren erdigunetik, eta ganbera magmatikoaren gainean dauden dikeak elikatzen dituzte. Pillow-labak eta dike-forma konplexuak ofiolita sekuentzia klasikoaren parte dira. Sekuentzia hori azal ozeanikoaren zati bat lurrazal kontinentalaren gainean obduzitu denean ikus daiteke.

Lurrean ditugun sumendien hondar zaharrenetan (Isuako gerriko suprakortikala eta Barbertongo gerrikoa) "labazko kuxinak" egoteak Arkearren Lurraren azalean ur-gorputz handiak zeudela berresten du. Oro har, kuxin-labak urpeko bulkanismoa berresteko erabiltzen dira, gerriko metamorfikoetan.

Kuxin-labak sumendi subglaziarrekin ere lot daitezke erupzio baten lehen etapetan.[5][6] Euskal Herrian ikus daitezke kuxin-labak, Maltzaga eta Soraluze inguruetan, adibidez.[7]

Sorrera

Pillow-labak magma azalera iristen denean sortzen dira, baina labaren eta uraren arteko tenperatura-diferentzia handia dela eta, labaren mihia oso azkar hozten da, eta azala sortzen dute inguruan. Mihiak hazten eta laba gehiagoz puzten jarraitzen du, lobulu bat osatuz, magmaren presioa nahikoa bihurtzen den arte azala hausteko eta beste lobulu bat sortzen hasteko. Prozesuak lobulu formako irudi batzuk sortzen ditu. Azala barrualdea baino askoz azkarrago hozten da, eta hortik dator oso ale fina, kristal-testura duena. Barruko magma askoz mantsoago hozten da, eta horrek handitu egiten du pikorren tamaina barrurantz.

Erreferentziak
  1. volcano, Encyclopedia Britannica Academic Edition. Revisado el 10 de octubre de 2011.
  2. Fang, N. & Niu, Y. 2003. Late Paleozoic ultramafic lavas in Yunnan, Southwest China and their geodynamic significance. Journal of Petrology 44, 141-158.
  3. Kuroda, N., Shiraki, K. & Urano, H. 1988. Ferropigeonite quartz dacites from Chichi-jima, Bonin Islands: Latest differentiates from boninite-forming magma, Contributions to Mineralogy and Petrology, 100, 129-138.
  4. Walker, G.P.L. 1992. Morphometric study of pillow-size spectrum among pillow lavas, Bulletin of Volcanology, 54, 459-474.
  5. Introduction to geology and geodynamics of Iceland, R.G. Trønnes, Nordic volcanological Institute, University of Iceland
  6. [http://www.sciencedaily.com/releases/2010/04/100426092807.htm Scientists Study 'Glaciovolcanoes,' Mountains of Fire and Ice, in Iceland, British Columbia, US ScienceDaily, Apr. 23, 2010]
  7. Carracedo, M.; Larrea, F. J.; Alonso, A.. (1999-12-30). «[No title found»] Estudios Geológicos 55 (5-6): 209–222.  doi:10.3989/egeol.99555-6161. ISSN 1988-3250. (Noiz kontsultatua: 2021-12-04).

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.