Koreako martiriak

Koreako martiriak[1] XIX. mendeko Koreako katolikoen aurkako jazarpen erlijiosoaren biktimak izan ziren.

Ikuspegi orokorra

XVIII.mendearen amaieran, Joseon leinuak gobernatu zuen Korean. Konfuzianismoan eta klase harremanetan oinarritutako gizartea zen[2]. Kristautasuna Korean sartu zenean, jende arrunta erlijio berrira hurbildu zen. Fededun berriek Chonju Kyo Udul deitzen zioten beren buruari, literalki «Zeruko Jainkoaren irakaskuntzaren lagunak»[3].

XIX. mendeko Korean kristauen aurkako 4 jazarpen multzo nagusi egon ziren:

  • Shinyu jazarpena (1791-1801)
  • Ki-hae jazarpena (1839)
  • Pyong-o jazarpena (1846)
  • Pyong-en jazarpena (1866)

Azkena 1866an izan zen, garai hartan 20.000 katoliko baino ez zeuden Korean (beste konfesio kristauak ez ziren Korean sartu geroago arte)[3]. Martirien gehiengoa laikoak ziren.

Garai horretan 8.000-10.000 kristau korear hil zituzten. 1925ean, Pio XI.a aita santuak hirurogeita hemeretzi martiri dohatsu bilakatu zituzten. Beste hogeita lau Paulo VI.a aita santuak dohatsu bilakatu zituzten 1968ko urriaren 6an[4].

1984ko maiatzaren 6an, Joan Paulo II.a aita santuak 103 katoliko kanonizatu zituen, 1846an ezpataz exekutatu zuten Andres Kim Taegon lehen apaiz katoliko korearra barne[5]. Tradizioa hautsiz, kanonizazioa ez zen Erroman egin, Seulen baizik[6]. Jaieguna irailaren 20an ospatzen da[1].

Martirien zerrenda

Egun hartan kanonizatu ziren martiriak honako hauek izan ziren:

Apezpikuak
  • Antonio Maria Nikolas Daveluy
  • Laurendi Maria Josef Imbert
  • Simon Frantzisko Berneux

Apaizak
  • Andres Kim Taegon
  • Bernardo Luis Beaulieu
  • Jakob Honorato Chastan
  • Justino Ranfer de Bretenières
  • Martin Lukas Huin
  • Petri Aumaître
  • Petri Maubant
  • Petri Henrike Dorie

Laikoak
  • Agata Chon Kyonghyob
  • Agata Kim Agi
  • Agata Kwon Chin-i
  • Agata Yi
  • Agata Yi Kannan
  • Agata Yi Kyong-i
  • Agata Yi Sosa
  • Agustin Pak Chongwon
  • Agustin Yi Kwanghon
  • Agustin Yu Chingil
  • Aines Kim Hyoju
  • Alexio U Seyong
  • Ana Kim Changgum
  • Ana Pak Agi
  • Andres Chong Hwagyong
  • Antonio Kim Songu
  • Arrosa Kim Nosa
  • Barbara Cho Chungi
  • Barbara Choe Yongi
  • Barbara Han Agi
  • Barbara Kim
  • Barbara Ko Suni
  • Barbara Kwon Hui
  • Barbara Yi
  • Barbara Yi Chonghui
  • Bartolome Chong Munho
  • Benedikta Hyong Kyongnyon
  • Damian Nam Myonghyok
  • Elisabet Chong Chonghye
  • Eztebe Min Kukka
  • Frantzisko Choe Kyonghwan
  • Ignazio Kim Chejun
  • Joan Pak Hujae
  • Joan Yi Munu
  • Joan Yi Yun-il
  • Joan Batista Chon Changun
  • Joan Batista Nam Chongsam
  • Joan Batista Yi Kwangnyol
  • Josef Chang Chugi
  • Josef Cho Yunho
  • Josef Im Chipek
  • Julieta Kim
  • Karlos Cho Shinchol
  • Karlos Hyon Songmun
  • Katalina Chong Choryom
  • Katalina Yi
  • Kolunba Kim Hyoim
  • Laurendi Han Ihyong
  • Lukas Hwang Soktu
  • Luzia Kim
  • Luzia Kim Nusia
  • Luzia Pak Huisun
  • Magdalena Cho
  • Magdalena Han Yongi
  • Magdalena Ho Kyeim
  • Magdalena Kim Obi
  • Magdalena Pak Pongson
  • Magdalena Son Sobyok
  • Magdalena Yi Yongdok
  • Magdalena Yi Yonghui
  • Maria Pak Kunagi
  • Maria Won Kwiim
  • Maria Yi Indok
  • Maria Yi Yonhui
  • Marko Chong Uibae
  • Marta Kim Songim
  • Paulo Chong Hasang
  • Paulo Ho Hyob
  • Paulo Hong Yongju
  • Perpetua Hong Kum-ju
  • Petri Cho Hwaso
  • Petri Choe Changhub
  • Petri Choe Hyong
  • Petri Chong Wonji
  • Petri Hong Pyongju
  • Petri Kwon Tugin
  • Petri Nam Kyongmun
  • Petri Son Sonji
  • Petri Yi Hoyong
  • Petri Yi Myongso
  • Petri Yu Chongnyul
  • Petri Yu Taechol
  • Protasio Chong Kukbo
  • Sebastian Nam Igwan
  • Susana U Surim
  • Teresa Kim
  • Teresa Kim Imi
  • Teresa Yi Maeim
  • Tomas Son Chasuhn
  • Zezilia Yu Sosa

Erreferentziak
  1. Amundarain, Dionisio. (2022). Egunean Eguneko Ebanjelioa. 2023 Urtea. Bilbo: Mezulari, 472 or. ISBN 978-84-271-4643-3..
  2. (Ingelesez) «St. Simon Berneux» Catholic.net.
  3. (Ingelesez) «Columban Homily on Feast of Korean Martyrs» Independent Catholic News 2012/09/24.
  4. (Italieraz) «Solenne beatificazione dei martiri della Corea» Vatican 1968/10/06.
  5. (Ingelesez) Sanders, Cheridan. (2013). «Getting to know: St. Andrew Kim and his companions» SL Media.
  6. (Ingelesez) Kamm, Henry. «Pope Canonizes 103 Martyrs in Seoul» The New York Times 1984/05/07.

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.