Kolibia herdoildu
Kolibia herdoildua (Rhodocollybia maculata) Marasmiaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Toxikoa izan gabe, ez prestatzea gomendatzen da, zapore mikatza eta zuntz-testura duelako. Euri asko egin ondoren, ordea, mikaztasuna moteldu egiten zaio, eta fruta-zapore atsegina hartzen du.
| Kolibia herdoildua | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Marasmiaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Rhodocollybia | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Rhodocollybia maculata Singer, 1939 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Sinonimoa: Collybia maculata.
Deskribapena
Kapela: 7 eta 12 cm arteko diametrokoa. Hasieran zuri kolorekoa, laster gorriz edo marroiz zikintzen da, irregularra. Haragitsua, trinkoa, lau-ganbila, leuna, ertz mehea, gaztetan kurbatua.
Orriak: Ugari eta oso estu, estuak, libreak, koskadunak, zuritik krema-horixkara doazen kolorekoak, eta herdoil koloreko orbanekin, kapela bezala.
Hanka: 5 - 12 x 1 - 3 cm-koa, kolore zurikoa, kapelak bezala herdoil koloreko orbanak ditu, oina zilindrikoa, borra forma du oinarrian, pruinaduna eta zuntzezkoa.
Haragia: Trinkoa, lodia eta zurixka. Zapore mikatza eta hautemanezineko usaina.[2]
Etimologia: Collybia antzinako grekotik dator, eta txanpona esan nahi du. Perretxikoaren formagatik. Maculata epiteota latinetik dator, zikindua dagoela esan nahi duen "maculatus" hitzetik.
Jangarritasuna
Ez da jangarria, zapore mikatza du eta haritsua da.[3]
Nahasketa arriskua
Espezie hau erraz ezagutzen da bere kolore zuriagatik, berehala orbaintzen delako bere alde guztietan, orriak estu dituelako eta zapore mikatzagatik. Collybia fodiens delakoak kolore hori-arrosakara-haragi ilun samarreko disko bat du kapelaren gainean, eta ia uniformeki koloreztatua agertzen da, ez orbanekin.[4]
Sasoia eta lekua
Uda bukaeran hasi eta udazkenean, koniferoen eta hostogalkorren basoetan. Oso arrunta.[5]
Banaketa eremua
Mundu osoan Ipar Afrika, Ekialde Hurbila, Hego-ekialdeko Asia eta Hegoaldeko Asia izan ezik.
Erreferentziak
- Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 234 or. ISBN 84-404-0530-8..
- (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 252 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 269 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. JoseLuis Añanos Echo Editorial Pirineo, 299 or. ISBN 84-87997-86-4..
