Kluster

Normalean antzeko beste enpresa batzuekin egiten dituzte multzoak[5], eremu geografiko definituan, merkatu eta teknologia berdintsuak konpartitzen dituztenak, eta baita langileen trebetasun beharrak. Sarritan erosle-saltzaileen arteko harremanak lotzen dituzte.

Elkarlanean aritzeak produktibitatea handitzen dietelako, beren esparruko enpresek hobeto lehiatzeko. Klusterrek normalean azpiegitura, hornitzaile eta banaketa sareak partekatzen dituzten industria edo teknologia arloko enpresak hartzen dituzte barnean[6].

Klusterrak lehian dauden eta kolaboratzen duten enpresen kontzentrazio geografikoak direnez, berrikuntza gehiago lortzeko eta batez besteko soldata handiagoa erdiesteko helburuak dituzte. Klusterrean oinarritutako garapen ekonomikorako estrategiak klusterren errendimendua hobetzeko diseinatutako esku-hartzeak dira,  klusterreko enpresen behar komunei aurre eginez.

Informazio arloan, klusterizaziorako inteligentzia zerbitzariek eskuragarritasunaren abaintaila eskaintzen dute. Kluster bateko zerbitzari batek huts egiten badu, klusterreko beste edozein zerbitzarik lan karga hori jaso dezake. Horrek denbora eta informazio baliotsua galtzea ekiditzen du.

Kalitate handiko produkzio linea batek zerbitzari, lan estazio, edo bestelako hardware sorta ugari eraiki eta probatzea ahalbidetzen digu, produkzio akatsak ezabatuz eta osagai akastunak identifikatuz[7].

Pertsonen artean hobetzeko lehia sortzen da, eta horrek enpresak ontzera bultzatzen ditu. Elkarrekin lan egiten duten profesional trebeek, euren arteko sareak eratzeko joera dute[8]. Erakundeek, unibertsitateak barne, funtzio garrantzitsua dute sare hauek eratzeko eta sortzeko, eta horrek ezagutza partekatzea bultzatzen du eta kapital soziala handitzea.

Alemanian erakundeen arteko sareen kontzeptua eta Erresuma Batuko klusterren garapenaren ondoren; askok uste dute lau metodo egon daitezkeela kluster bat identifikatzeko:[9]

• Kluster geografikoa; adibidez Arabako Errioxako ardo klusterra edo Rotterdam eta Amsterdameko Herbehereetako lore-multzoa.

• Sektoreko klusterrak, merkataritza-sektore berean, beste batzuekin batera jarduten duten negozioen multzoa,

• Kluster horizontala, negozioen arteko konexioak baliabideekin partekatzeko, adibidez, ezagutzaren kudeaketa, eta

• Kluster bertikala, hau da, hornidura-katearen klusterra[10].

Ezagutza mota desberdinetan oinarritutako negozio kluster mota ugari ezagutzen dira:

• Teknologia handiko klusterrak. Kluster hauek teknologia handietara daude bideratuta, ezagutzaren ekonomiara egokituta, eta normalean parte hartzen dute unibertsitate eta teknologi zentro ezagunak. Adibide garbiena Silicon Valley da.[11]

• Ezagutzan oinarritutako kluster historikoak -Urteetan ezagutzan abantaila mantentzen duten jarduera ekonomiko tradizionalagoetan oinarrituta daude. Adibidez Londreseko finantza-citya.

• Faktore hornikuntzako klusterrak - Posizio geografikoarekin lotura izan dezaketen abantaila konparatiboa delako sortzen dira. Adibidez, Frantzian zenbait eskualde, hala nola, Borgoina.

• Kostu baxuko fabrikazio klusterrak. Normalean garapen handiko bidean dauden herrialdeetan sortu dira industria jakin batzuetan, hala nola automobil ekoizpena, elektronika edo ehungintza. Adibidez, Mexikon Guadalajara[12].

• Ezagutza zerbitzuen klusterrak - Kostu baxuko fabrikazio klusterrak bezala, kluster hauek normalean garapen bidean dauden herrialdeetan sortu dira. Kostu baxueneko trebetasunak eta espezializazioak eskuragarri izatearen ezaugarriek: software garapena, ingeniaritza laguntza, zerbitzu analitikoak, etab. Adibidez, Bangalore, Indian.[13]

Klusterra identifikatu, definitu eta deskribatzeko prozesua ez dago estandarizatuta. Banakako ekonomia aholkulariek eta ikertzaileek beren metodologiak garatzen dituzte. Klusterren analisi guztiak tokiko eta eskualdeetako enplegu ereduen ebaluazioan oinarritzen dira. Adibidez klusterren eta industriaren aglomerazioaren inguruko datu estatistikoak eskaintzen dituzten datu-base aipagarriak honakoa dira:

• Mapping Project Klusterra (AEBetan), Harvard Business School-eko Estrategia eta Lehiakortasunerako Institutuak zuzentzen duena

• Europako Behatokia Klusterreko (Europarentzat) Stockholm Estatuko Ekonomia Eskolako Estrategia eta Lehiakortasun Zentroak kudeatzen duena.

1990eko hamarkadaren hasieratik, euskal enpresa nagusiak erakunde sektoreak sortzen hasi ziren. Sektoreko enpresekin eta hornitzaileekin lankidetza teknikoa eta komertziala bultzatu zuten eragileak bihurtu ziren, eta nazioarteko azoka eta foro mota guztietan presentzia bultzatu eta babestu zuten. Azken batean, euskal industria politikaren tresnak bilakatu ziren, eta enpresen lankidetzan erantzunak artikulatzeko oinarrizko elementuak.

Bere helburua kideen artean lankidetza sustatzea da, kluster bakoitzaren erronka estrategikoei aurre egitean, enpresa txiki eta ertainak, ETEak,  indartzeko bidean.

Bere ingurunearentzako balioa sortzen duen tresna da, lankidetza publiko-pribatuaren ondorioz, bere ekintzak lerrokatzeko instituzio-politika estrategikoak, Industrializazio Plana, Nazioartekotzea, Zientzia Teknologia eta Berrikuntza, Espezializazio Adimenduna, etab. .

Hiru lankidetza-ekintzak, Klusterren Plan Estrategikoaren logikatik eratorritako matrizean, eta Eusko Jaurlaritzaren ekonomia eta lehiakortasun estrategian definitutako Ekintza Estrategiko Arlotik sortzen dira:

• Enpresak merkatu berrietara eta nitxo globaletara sartuz, eta balio kate globaletan integratuz.

• Ekimen eta lankidetza proiektuen garapena, aukera barneko eremuetan, hala nola itsasertzean, hiri adimendunetan eta abarretan, nitxo berrietara eta merkatu globaletara sartzeko.

• Atzerriko enpresen jarduerak eta inplementazioak erakartzeko laguntza, bai eta kluster bakoitzaren balio kateak osatzen laguntzen duten proiektu industrial estrategikoak ere.

• Klusterreko enpresetako produktuen eduki teknologiko eta berritzailea handitzea.
• Teknologia bateratuak aplikatzea, elkarren arteko lankidetzako ekimenak eta proiektuak garatzeko.
• RVCTIren lankidetza erraztea klusterreko enpresen artean, garapenerako eta teknologia transferitzeko proiektuetan.

• Ingurumen eta energiaren iraunkortasuna areagotzea,  klusterraren balio katean eta baliabideak aurreztuz.

• Ekoizpen prozesu aurreratuak txertatzea produkzio eraldaketaren loturetan. • Teknologia berrien produkzio prozesuan eta azken produktuetan sartzea; IKTak, BIO, NANO, Energia iraunkorra eta ekonomia berdea.

• Jarduera kate osoak sortzeko laguntza, I + G + b tik merkaturaino.

• Kluster enpresetan barne-ekintzailetza sustatzea eta laguntzea.

• Enpresen tamaina eta elkarlana bateratzea.
• Enpresan pertsonen parte hartzea erraztea.
• Negozio eredu berriak garatzea, eta aukera esparru berriak sustatzea, dauden gaitasunak eta teknologia konbergenteak konbinatuz.
• Teknologiarik gabeko berrikuntzarako tresna berriak garatzea, enpresentzako TEIC tresnak ezartzea barne.

HEGAN - Basque Aerospace Cluster. 65 bazkide ditu, eta horien artean daude enpresak, unibertsitateak eta teknonolgi zentroak.[14]

ACICAE - Automozioaren klusterra. Guztira 100.000 pertsona enplegazen dituzten 300 enpresa dira bertako bazkide.[15]

EIKEN - Basque Audiovisual and Digital Content. [16]Ikus-entzunezko azpisektorean 47 bazkide daude, eta hizkuntzaren azpisektorean beste hamabi.[17]

ACEDE - Euskadiko etxeen eta Elektotresnerren Klusterra. Hamazazpi bazkide ditu, enpresa, teknologi zentro eta instituzioen artean.[18]

GAIA - Euskadiko Teknologia Elektronikoen eta Informazioaren Industrien Elkartea.[19] Guztira 300 bazkide ditu, enpresa eta teknologi zentoak.

KLUSTER ENERGIA - Basque Energy Cluster. Ehun bazkidetik gora daude bertan, energiaren esparruko maila goreneko enpresa trakziogileak, enpresa txiki eta ertainak, ikerketa arloko erakundeak eta erakunde publikoak tarteko direla.[20]

FORO MARITIMOA - Euskal Herriko Itsas Foroa. Hogeita hamar bazkide ditu, enpresa, teknologi zentro eta erakundeen artean.[21]

AFM - Advanced Manufacturing Technologies - Makina Erreminta Fabrikatzaileen, Osagarrien, Osagaien eta Tresnen Espainiako Elkartea. 197 bazkide ditu, horietatik 128 enpresa eta besteak elkarte zein teknologi zentroak.[22]

ACLIMA - Basque Environment Cluster - Euskal Ingurunearen Klusterra. 109 bazkide ditu, enpresa, unibertsitate, teknologi zentro eta erakundeen artean.[23]

CLUSTERPAPEL - Euskadiko Paperaren Clusterra. Hogeita hamabi bazkide ditu, gehienak enpresak.[24]

UNIPORTBILBAO - Portu Erkidegoa - Uniport-ek “Bilboko portuaren klusterra” deritzona osatzen du, Euskadiko sektore estrategiko baten ordezkaria den aldetik. Hogei enpresa eta erakunde dira bertako bazkide.[25]

MLC ITS . - Euskadi Mugikortasun eta Logistika Klusterra. 108 bazkide ditu, enpresa, teknologi zentro, unibertsitate eta erakundeen artean.[26]