Kate Chopin

Aita irlandarra zuen eta ama jatorri frantsesezkoa. Chopinek kultura frantses eta ingelesa jaso zituen heziketan txikitandik. Emakumez inguratua hazi zen, aita eta neba guztiak gazte galdu baitzituen. Emaukumezko horietako bat bere birramona izan zen, zeina Saint Louis-en legalki dibortziatu zen lehenbiziko emakumea izan zen, eta gerora aita ezezagun bateko haur baten ama izan zen, eta negozio bat hasirik, magnate bihurtu zen. 20 urterekin ezkondu zen New Orleans-eko (Louisiana) familia kriollo bateko Oscar Chopin batekin eta haren izena hartu zuen. 28 urte zituenerako, 6 seme-alaben ama zen, eta 32 egiterako, alargundua zegoen, eta zorpetua. Louisiana atzean utzita, Saint Louis-era itzuli zen haurrekin amarengana, baina ama gutxira hil zitzaion, eta depresioak jota zegoela, lagun baten aholkuz, idazten has zen[1].

Batez ere ipuinak idatzi izan zituen, 200 inguru, zeinetan bi gutxienez euskaratuta dauden Désiréeren umetxoa[1], eta Ordubetean[2], biak Xerezaderen Artxiboa literatur podcastean. Bere garai eta herrialdeko aldizkari inportanteetan argitaratu izan ziren ipuin horietarik asko.

Louisianako kriolloen ohitura eta hizkerak adierazten zituenez bere lanetan, idazle kostunbristatzat hartu zuten askok; baina bazegoen beste alde bat bere kontakizunetan, emakumezkoen esperientzia angelu berrietatik agerraraztekoa, independentziarako grina eta desira sexuala duten emakumezkoak dira sarri . The Awakening eleberriarekin, hain zuzen, halako emakume ezkondu baten gogo independentea azalduz, eskandalua piztu zuen, eta kritika latzengatik idazleari ere utzi zion tarte batean Chopinek. 50 urtez ostrazismoan argitaratu gabe egon zen lan hori, baina 20. mendeko kritika feministak berreskuratu egin zuen gero Chopinen lana[1].

• "At Fault" (1890)
• "The Awakening" (1899)

• "Bayou Folk"
• "A Night in Acadie"
• "At the Cadian Ball" (1892)
• "Désirée’s Baby" (1895)
• "The Story of an Hour" (1896)
• "Emancipation: A Life Fable"
• "The Storm" (1898)
• "A Pair of Silk Stockings"
• "The Locket"
• "Athenaise"
• "Lilacs"
• "A Respectable Woman"
• "The Unexpected"
• "The Kiss"
• "Beyond the Bayou"
• "An No-Account Creole"
• "Fedora"
• "Regret"
• "Madame Célestin's Divorce"

• Ordubeteko istorioa. itzul.: Maite Urzaa. berbaratza.wordpress.com, 2014
• Ordubetean .itzul. Garazi Ugalde. Elearazi, 2014
• Désiréeren umetxoa. itzul.: Ana I. Morales. armiarma.eus, 2013.
• Ekaitza eta beste 34 ipuin. Txalaparta. Itzultzailea: Joxe Mari Berasategi Zurutuza. ISBN 978-84-91097-83-9.