Kataluniaren independentziarako 2017ko erreferenduma

Puigdemonten gobernuaren argazki ofiziala

2015eko irailaren 27an Kataluniako Parlamentuko hauteskundeak izan ziren. Hauteskunde hauetan erreferenduma egitearen aldeko indar politikoek gehiengo osoa lortu zuten (Junts pel Sí, Catalunya Sí que es Pot[10] eta Herri Batasun Hautagaitza (CUP)) eta horrek erreferendumaren aldeko gobernu bat eratzea ahalbidetu zuen. CUPen eskariz Artur Mas ez zen presidentegai izan, eta Carles Puigdemont izendatu zuten 130. Kataluniako Generalitateko presidente.[11]

2016ko irailaren 28an, Kataluniako Parlamentuan, Carles Puigdemontek autodeterminazio erreferendum baten etorkizuneko deialdia iragarri zuen. Erreferendumaren arkitektura eta antolaketa Oriol Junqueras presidenteordean, eta Raül Romeva, Erakunde eta Kanpo Harreman eta Gardentasun kontseilariaren ardura izango zela ere jendaurrean jakitera eman zen.

Handik gutxira, 2016ko urriaren 6an, Kataluniako Parlamentuaren 306 / XI Ebazpena onartu zuen, gobernu orokorraren joerari buruzkoa, honek Kataluniako Gobernua Katalunia independiente bati buruzko erreferendum burutzera premiatzen zuen, gehienez jota, 2017ko irailean burutua, galdera argi eta erantzun bikoitz batez osatua. Urte bereko abenduaren 14an, Espainiako Konstituzio Auzitegiak ebazpena indargabetu zuen, aurrez Espainiako Gobernuak ebazpenaren exekuzioaren aurkako helegitea tramitera onartu izanaren ondorioz.

2016ko abenduaren 23an, independentziari buruzko erreferenduma burutzea helburuz Kataluniako Erreferendumerako Hitzarmen Nazionala eratu zen. Batzorde exekutiboa honakoek osatu zuten: Joan Ignasi Elena (koordinatzailea), Maite Arqué, Jaume Bosch, Francesc de Dalmases, Carme-Laura Gil, Itziar González, Francesc Pané eta Carme Porta.[12]

2017ko urtarrilaren 24an, Kataluniako Gobernuak erreferenduma Europako Parlamentuari aurkeztu zion, zahazkiago bere Bruselako egoitzako PHS 3C050 aretoan. "The Catalan Referendum" izenburua zeraman ekitaldiak Carles Puigdemont presidentea, Oriol Junqueras presidente ordea eta Raül Romeva Kanpo Harremanetarako kontseilariaren partehartzeak izan zituen. 500 lagun bertaratu ziren, tartean eurobiltzarkideak, diplomatikariak eta nazioarteko hedabideetako kazetariak zeuden.

Data eta galderaren iragarpen unea Laranjondoen patioan.

2017ko ekainaren 9an Kataluniako Gobernuak ahaldun independentistekin batera Generalitatearen Jauregiko Laranjondoen patioan eta ekitaldi formal batean erreferendumaren data eta galdera iragarri zituzten. Galdera honakoa: «Nahi duzu Katalunia errepublika erako estatu independentea izatea?», katalanez, gaztelaniaz eta okzitanieraz idatzia. Erreferendumaren data 2017ko urriaren 1ean finkatu zen.

2017ko ekainaren 11ko erreferendumaren aldeko ekitaldia.

Aste hartan bertan, ekainaren 11an eta igandez, Bartzelonako Montjuïc parkeko Puig i Cadafalchen Quatre Columnes zutabeen aurrean, Assemblea Nacional Catalana, Òmnium Cultural eta Associació de Municipis per la Independència erakunde independentistek gobernuaren eta bere erreferendum iragarpenaren aldeko ekitaldia ospatu zuten. Ekitaldira 30.000-40.000 lagun arteko jendetza bertaratu zen, eta babesleen artean Josep Guardiola kirolaria egon zen, ekitaldia antolatu zuten erakundeen manifestu ofiziala irakurriz.

2017ko ekainaren 13an, Espainiako Fiskal Nagusiaren menpe dagoen Kataluniako Fiskal Nagusiak jada Meritxell Borràs eta Francesc Esteveren aurka hautetsontzien erosketa akordioarengatik zegoen kereila handiagotu zuen, desobedientzia, prebarikazioa eta funts-publikoen bidegabeko erabiltzea egotziz.

Legearen aurkezpena Kataluniako Antzoki Nazionalean.

2017ko uztailaren 4an, Kataluniako Parlamentuan Kataluniaren independentziari buruzko autodeterminazio erreferendum loteslearen legearen zirriborroa aurkeztu zen, ondoren baita Kataluniako Antzoki Nazionalean ere. Lege honen helburua Kataluniako independentziari buruzko autodeterminazio erreferendum loteslearen ospatzea erregulatzea da, baita bere ondorioak, ondorengo emaitzen arabera, eta Kataluniako Hauteskunde Sindikatura bat sortzea.

2017ko uztailean zehar, Espainiako Guardia Zibilak, Espainiako Gobernuaren menpeko eta izaera militarreko polizia erakundeak, errefendumaren hainbat bultzatzaileei galdeketetara joateko zitazioak eman zizkien. Uztailaren 26an Joaquim Nin, Presidentetzako idazkari nagusia, eta Jordi Graells, Hiritarren Harretako zuzendari nagusia, itaundu zituzten. Uztailaren 27an, Jaume Clotet, Gobernuko Komunikazio zuzendaria, eta Joan Ignasi Elena, Kataluniako Erreferendumerako Hitzarmen Nazionalaren koordinatzailea, itaundu zituzten. Uztailaren 28an, Anna Molas, Kanpo eta Erakunde Harreman eta Gardetasun Saileko komunikazioetarako zuzendaria, eta Ignasi Genovès, Hedabideko zuzendari nagusia, itaundu zituzten. Lehen une batez, eginbideak Kataluniako Justizia Auzitegi Nagusiak ireki zituela jakitera eman zen. Era berean, Auzitegi horrek berak komunikatu baten bidez albiste hori gezurtatu zuen, eginbide horiek bere instantziara eskatuak ez zirela izan ziurtatuz.

2017ko abuztuaren 14an, Arango haraneko hiritar eta politikari multzo batek Leseko manifestua ezagutzera eman zuten, honetan Kataluniaren independentziari buruzko erreferendumari eta kataluniar prozesu independentistari babesa eman zioten.

2017ko abuztuaren 28an, Kataluniako Parlamentuaren gehiengoak, JxSí koalizioak eta CUP-CC alderdiak osatua, Kataluniar Errepublikaren iragankortasun juridikoa eta sortzearen legea aurkeztu eta erregistratu zuen. Abuztuaren 31an, Kataluniako Gobernuaren Kanpo Harremanetarako Sailak bere nazioarteko kantzilergoei nazioarteko zuzenbide aditu talde batek egindako «Catalonia's Legitimate Right to Decide» («Kataluniaren Zilegizko Erabakitze Eskubidea») izeneko txostena bidali zien. Txostenak, aurrekari historiko, politiko eta sozialak aztertu ostean, erabakitze eskubidea, erreferendumaren legezkotasuna eta Gobernuaren bozka egiteko deialdiaren zilegitasuna bermatzen zuen.

2017ko irailaren 6an, Kataluniako Parlamentuaren osoko bilkurak Kataluniaren independentziari buruzko autodeterminazio erreferendum loteslearen legea baietsi zuen. Bilkurak legea onartu ondoren, Kataluniako Gobernuko kide guztiek Kataluniaren autodeterminazio erreferenduma eta Kataluniaren autodeterminazio erreferenduma burutzeko arau gehigarrien dekretua sinatu zuten.

Irailaren 12an, José Yusty Bastarreche epaileak, PPren helegite baten ondoren, Madrilen udal areto batzuetan erreferendumaren alde buturu behar zen ekitaldia debekatu zuen.

Irailaren 13an, Valentziako Ama Birjinaren plazan, Anna Gabriel eta Mireia Vehí, CUP alderdiko diputatuak erreferendumaren aldeko manifestua jendaurrean irakurtzen ari zirela, Espainiako Polizia Nazionala joan, bertaratutakoak identifikatu eta manifestuaren irakurketa megafoniarik gabe burutu beharra izan zen.

Irailaren 13an, Gijonen, Udalak hiriko udal-zentro batean erreferendumari buruzko solasaldi-hitzaldi bat debekatu zuen. Solasaldia besteen artean, Asturiasko Oroimena eta Errepublikaren Federazioak eta Viento Sur aldizkariak antolatua zegoen, eta Joan Tarda, ERCko kidea, eta CUP eta Catalunya en Comú alderdietako kideen partaidetza izango zuen. Foro Asturias alderdiaren gobernupeko Gijongo Udalak ekitaldia debekatzeko Espainiako Auzitegi Nazionalak erreferenduma debekatu izanan oinarritu zen.

Irailaren 17an, Arango haranan, Viellako Udalak CUPek antolatutako ekitaldi bat debekatu zuen. Ekitaldi honetan, Mireia Boya, CUPeko kideak, Julián Fernández, Ahal Duguko kideak, Emilio Medán, PSOEko kideak eta Les udalerriko alkatearen partaidetza espero zen. Juan Antonio Serrano, Viellako alkateak, berak "ezer ez zuela debekatzen, Auzitegi Konstituzionalak debekatu zuela" argudiatu zuen. Serranok beste alderdi politiko batek ere eskaera berbera egingo balu berdin jokatuko zuela baieztatu zuen, ekitaldia erreferendumaren alde ala aurkakoa izateak axolarik gabe. Alkateak "bere betebeharra legalitatea betearaztea zela" azpimarratu zuen.

Irailaren 15ean, Gasteizen, Anna Gabriel, CUP alderdiko diputatuak, udal areto batean eman behar zuen hiltzaldia debekatu zen. Aurrez, Espainiako Gobernuaren Ordezkaritzak salaketa jarri eta epaileak debekatzea erabaki ondoren, jada hitzaldia hasi eta inongo arazorik ez zegoela, udaltzainak aretora sartu eta bertaratutako jendea kanporatu zuten. Ekitaldia kalean amaitu zuten.[13]

2017ko irailaren 9an, Juan Antonio Ramírez Sunyer epailearen aginduz, Espainiako Guardia Zibila erreferendumaren prestaketen frogen bila Valls udalerriko El Vallenc hedabidearen egoitzara sartu zen. Hedabidearen zuzendaria Guardia Zibilaren Tarragonako koartelera deklaratzera joateko deitu zuten. Espainiako Ministerio Fiskalak erreferendumari laguntza eskeini zioten 712 alkate ikertu gisa deklaratzera zitatu zituen eta poliziari deklaratzera aurkezten ez direnak atxilo ditzan agindu. Espainiako Guardia Zibila erreferendumaren interneteko domeinua kudeatzen zuen CDMo enpresaren egoitzara sartu eta itxiarazi egin zuen. Kataluniako Gobernuak erreferendumari buruzko beste bi webgune ofizial ireki zituen. [14]

Irailaren 15ean, Espainiako Guardia Zibilak kataluniar hedabide eremuko hainbat aldizkariren erredakzioetan sartu eta hauetan lan egiten duten kazetariak identifikatu zituen. Izaera militarreko ekintza honek eragindako hedabideak honakoak izan ziren: El Punt Avui, Vilaweb, El Nacional, Racó Català eta Llibertat.[15]

Irailaren 19an, Guardia Zibilak Kataluniako hainbat herritan egindako miaketetan, erreferendumean hauteskunde-mahaietan lan egitea egokitu zaien herritarrei bidali beharreko jakinarazpenak konfiskatu zituen. Guardia Zibila Unipost mezularitza-enpresak Manresan, L'Hospitalet de Llobregaten, Bartzelonan eta Terrassan zituen egoitzetara ere sartu zen, herritarrei bidaltzeko prest zeuden 45.000 gutun-azal atzemanez. Egun horietan zehar, erreferendumaren aldeko kartelak, esku-orriak eta diptikoak atzeman zituzten (1,5 milioi baino gehiago), eta urriaren 1ari buruzko informazioa zabaltzeko abian jarritako webguneak ere itxiarazi zituzten.[16]

2017ko irailaren 20an, Guardia Zibila Generalitatearen hainbat egoitzetan sartu, 41 miaketa egin eta 14 lagun atxilotu zituen, tartean Generalitateko goi-kargudunak. Honako egoitzetan sartu zen: Presidenteordetza, Ekonomia eta Ogasun Kontseilaritzaren egoitza, Atzerri Gaietarako Kontseilaritzaren egoitza, Gobernazio eta Herri Lanen Kontseilaritzaren egoitzan, Lan eta Gizarte Gaietarako Kontseilaritzaren egoitza, Katalunia Irekia Administrazioan, Kataluniar Finantza Institutuan eta Kataluniako Generalitatearen Hedabide eta Informazio Teknologien Zentroa.[17] Horregatik, Kataluniako Generalitateak epailearen eta Guardia Zibilaren aurkako salaketa aurkeztu zuen. [18] Juan Antonio Ramírez Sunyer epaileak hura kausa politiko bat ez zela aipatuz bere burua zuritu zuen.[19]

Elkarretaratzea Ekonomia Kontseilaritzako egoitzaren aurrean.

Goizeko operazioan, bestalde, Espainiako Gobernuko Barne Ministerioaren arabera, Bigues i Riells udalerriko industria-nabe batean Guardia Zibilak egindako miaketan 9.894.350 boto-paper atzeman zituzten.

Egoeraren larriaz, Carles Puigdemont Generalitateko presidenteak gobernuko kideen bilera deitu zuen. Bi orduz bilduta egon ondoren, Puigdemontek agerraldia egin zuen. Salatu zuenez, "Espainiako Gobernuak Kataluniako autogobernua eten eta Salbuespen egoera ezarri du, de facto".[16]

Atxiloketa eta miaketa guzti hauek Katalunian osoan protestaldi, elkarretaratze eta manifestazio ugari eta oso jendetsuak eragin zituzten, bereziki Bartzelonan, operazio poliziaren jomuga izan diren Generalitatearen Ekonomia eta Kanpo Harremanetarako Kontseilaritzen egoitzen aurrean. Bertaratutako jendeak Guardia Zibilen ibilgailuei pasabidea eragotzi eta aldegin ezinik zeudenez, Mossoak etorri eta ihesbidea ireki beharra izan zieten. Dena den, Guardia Zibilaren zenbait ibilgailu kaltetuak izan ziren. Ekonomia egoitzaren eraikinean "Welcome to the Catalan Republic" ("Ongietorri Katalan Errepublikara") esaldia jartzen zuen kartel erraldoia zintzilikatua izan zen.[20]

Egun berean, eguerdian, Espainiako Polizia Nazionala, CUP alderdiak Bartzelonan duen egoitza inguratuta zuen, 13:30etik, barrura sartzeko epaileak agindua noiz emango. Bitartean, kanpoan mila lagun baino gehiago protesta egiteko hurbildu eta egoitza inguratu zuten. CUPek jarraitzaileei bertaratzeko deia egin zitzaien, eta modu baketsuan operazioaren kontrako erresistentzia ager zezatela eskatu zien. Polizia zazpi orduz agindu jurdizialik gabe egoitzara sartzeko ahaleginak egin arren, bertaratutakoek galarazi, eta azkenean alde egin beharra izan zuten.[20]

Espainiarko indar armatuei ostatu eman zien Moby Dada eta Rhapsody ontziak Bartzelonako portuan, 2017ko irailaren 22a.

Erreferenduma eragozteko asmoz, espainiar indar armatu gehigarriak bidaliak izan ziren Kataluniara. Kopuru horri lur lehorrean ostatu eman ezin ez eta Espainiako gobernuak hiru ferry handi kontratatu eta Kataluniara garraiatu zituen, denera 3.800 bidaiari hartzeko gaitasunaz: bi Bartzelonako portuan ainguratu ziren, eta beste bat Tarragonako portuan. Bartzelonako portuan zeudenak bi itsasontzi italiar ziren: Moby Dada izenekoak 1.000 pertsona baino gehiago hartzeko edukiera zuen, eta Rhapsody izenekoak, berriz, 2.000 bidaiari har zitzazkeen. Tarragonako ontziak 800 pertsona hartzeko ahalmena zuen.[21] Bartzelonako portuan zegoen Rhapsody ontziak Warner Bros. marrazki bizidunetako pertsonaien irudiak zituen (Tweety, Sylvester, Koiotea eta Hankarina, Daffy Duck eta Tasmaniako Deabrua).[21]

Bartzelonako zamaketariek portuan segurtasun indarrak hartu zituzten bi ontziei zerbitzu emateari uko egin zioten eta, erabakiaren berri eman ostean, Tarragonako zamaketariek ere neurri bera hartzea adostu zuten.[21] Irailaren 22an, ostiralez, Juan Ignacio Zoido Espainiako Barne Ministroak Generalitatari gutun bidez jakinarazi zion Kataluniara Espainiako Guardia Zibil eta Polizia Nazional gehiago bidaliko zituztela urriaren 1eko erreferendumari begira, "Esquadra Mossoei ordena publikoa zaintzen laguntzeko", haren hitzetan. Espainiako Gobernuak agente gehiago bidaltzeko Estatuko segurtasun indarrei dagokien 2/1982 Legearen 38.2 artikuluaz baliatu zuen.[22]

Hala ere, horrekin nahikoa ez eta, irailaren 23an, Kataluniako fiskal nagusiak agindu zuen Mossoen kontrola Diego Perez de los Lobosen eskuetara pasatzea, Espainiako Barne Ministerioko hirugarren arduradun gorenaren agintepera.[oh 1] Aldiz, egunean bertan, Kataluniako gobernuak iragarri zuen uko egingo ziola eskumen hori emateari.[23][24]

Erreferendumaren eguna iritsi hala, espainiar nazionalisten eta eskuin muturreko taldeek mobilizazioak eta manifestazioak burutu ziren, bereziki Bartzelona eta inguruko hirietan.

Irailaren 23an, ANC, Katalan Biltzar Nazionalaren egoitzaren atarian elkarretaratzea egin zuten. Sinbologia faxista eta frankistaz josita, inpunitatearen indarrez, kazetariak mehatxatu zituzten, herritar bati eraso egin, eta auto barruan zeuden adindu bikote bati listua bota, "Viva España" ohiukatzen zuten bitartean. Elastikoak —Arrazaren Gerra Saindua—, nazien sinbologia eta gurutzatu nazionalak; aurretik Guardia Zibilaren kuartelaren atarian elkarretaratu ziren, haiei aldeko babes oihuak botatzeko.[25]

• Irailaren 23 eta 24 arteko asteburuan, Kataluniako beste hainbat herritan "Demokraziaren aldeko maratoia" lelopean 500 ekitalditik gora antolatu zituzten. Horietan, enkarteladak, elkarretaratzeak eta parlamentari nahiz gizarte zibileko ordezkarien hitzaldiak ikusi eta entzun ahal izan ziren. Bartzelonakoan, Jordi Sanchez, Jordi Cuixart eta Carme Forcadell, ANCko, Òmniumeko eta Kataluniako Parlamentuko presidenteak, hurrenez hurren. Forcadellek, atxilotuak gogoan izan zituen, eta haien alde mobilizatu ziren guztiei eskerrak eman zizkien: "Sedizioa egozten digute, horrek espetxe zigorra dakarrelako. Preso nahi gaituzte, uste dutelako horrela gure ideiak geldituko dituztela". Jordi Sanchez, ACko buruak honakoa adierazi zuen: "Hilabeteak daramatzate demokraziaren altxorraren bila; igandean topatuko dute hautesontzietan". Bide batez, probokazioetan ez erortzeko eskatu zien han bildutakoei.[26]

• Irailaren 24an, igandez, Assemblea Nacional Catalana eta Òmnium Cultural herritar erakundeek erreferendumean bozkatzeko milioi 1 boto-paper banatu zituztela baieztatu zuten, boto-paper horietako batzuk Bartzelonako Unibertsitatean agertu eta banatu ziren, gainontzekoak Katalunia osoan. Òmnium erakundeko Jordi Cuixart presidentearen hitzetan, jendearen artean askatasuna, demokrazia eta senidetasunaren ikur gisa bana zitezen eskatu zuen.[27]

• Bruselan, Kataluniako Telekomunikazio, Zibersegurtasun eta Gizarte Digitalerako Jordi Puigneró idazkariak salaketa aurkeztu zuen. Bertan, Europako Batzordeari Espainia bultzatzen ari den zentsuraren aurrean esku har zezala eskatu zion. Puignerók Europako Merkatu Digital Bakarrerako presidenteordeari bidalitako gutunean Espainiako telefonia enpresek erreferendumarekin zerikusia zuten webguneak blokea zitzaten aginduak jaso zituztela salatu zuen.[28]

• Irailaren 24an, Montserrat eta Pobleteko monasterioetakon abateek herriaren gehiengoari entzuteko eskatu zuten.[29]

• Irailaren 24eko gauean, La Sexta espainiar telebista kateko Salvados saioan, Jordi Évole kazetariak Carles Puigdemont elkarrizketatu zuen. Puigdemontek "ezin dugu planteatu ere egin erreferenduma egingo ez denik", adierazi zuen. "Bozkatzeko nahia ezin da erosi, ez dugu deliturik egin, eta aurrera egiteko konpromisoa hartu du Kataluniako Gobernuak", esan zuen. Dena dela, Puigdemontek ohartarazi zuenez, "erreferenduma egiten uzten ez badigute, mahai gainean jarriko dugu independentziaren aldebakarreko aitorpena". Azkenik, Evolek Kataluniako presidenteari zetozen egunetan atxilotuko zuten beldur zen galdetu zion, eta beldurrik ez zuela esan zuen: "Ez litzateke ideia ona izango". "Kataluniako legeari, Nazioarteko Zuzenbidearen oinarriei eta Giza Eskubideen Europako Gutunari obeditzen ari naiz, ez dut uste Espainiako legea urratzen ari naizenik", gaineratu zuen.[30]

• Lleidako fiskaltzak probintziako 31 udali erreferendumari babesa adierazten zioten dokumentazioa bidaltzeko eskatu zien, baita urriaren 1ean hautesleku gisa erabiltzeko utzi asmo zituzten aretoei buruzko xehetasunak ere. Guardia Zibila udal horietara joan zen.[31]

• Erreferendumari buruzko webguneen kopiak egitea egotzita, goizean Kataluniako Espainiako Poliziaren hainbat komisariatan hamabost lagunek deklaratu zuten. Horiez aparte, hainbat alkatek auzitegietan deklaratzen jarraitu zuten, galdeketarako lekuak utziko zituztela adierazteagatik jasotako zitazioen ondorioz.[31]

• Arratsaldez, Bartzelonan, Guardia Zibila, Espainiako Polizia eta Mossos d'Esquadraren arteko bilera egin zuten. Mossoek eskaria bilerara eraman zuten, polizia indarren arteko koordinazio batzordea osatzeko, Guardia Zibilaren mende egon ez zitezen. Aldiz, fiskalak mossoei agindu zehatzak eman zizkien, urriaren 1eko galdeketaren aurka egin zezaten.[31]

• Kataluniako Kontu Auzitegiak Artur Mas presidente ohiari 5,25 milioi euroko fiantza bat ezarri zion, 2014ko azaroaren 9ko galdeketan izan zuen arduragatik. Ordaintzeko hamabost egunetako epea utzi zion.[31]

• José Manuel Maza, Espainiako Fiskal Nagusiak, Carles Puigdemont, Kataluniako presidentearen aurkako espetxe zigorra eskatzea ez zuela baztertzen baieztatu zuen, "funts publikoen xahutzea" eta independentziari buruzko erreferenduma bultzatzeagatik.[32]

• Guardia Zibileko Ofizialen Batasuna elkarteak Monica Terribas kazetariak gidatzen duen El Mati de Catalunya Radio saioa salatu zuen, "ordena publikoaren kontrako" jokabidea izan zuela arguiatuta. Gaurdia Zibilaren ustez, legez kontra jardun zuen saioak, entzuleei eskatu segurtasun indarrak non zeuden adierazteko eskatu zienean.[32]

• Hainbat inprimategi eta herritarrek, Impressors per la democracia taldea sortu zuten, erreferendumerako botopaperak inprimatu eta herritarren esku jartzeko asmoz. Garraiolariei ere antolatzeko deia luzatu zieten, botopaperak Katalunia osoan banatzeko.[32]

• 9.000 polizia eta guardia zibil gehiago, erreferenduma eragozteko: Jada, Katalunian zeuden espainiar indar armatuei gehitzeko Huelva, Córdoba eta Cádiztik Kataluniara abiatzera zihoazen Polizia Nazionala eta Guardia Zibilaren unitateek agurtzera bertaratutakoek babesa eman eta txalotu, eta "a por ellos", "Cataluña es España", "Puigdemont, a la cárcel" eta "Arriba España" ohikatu zuten.[33]

• Guardia Zibilak gaueko 23:00 aldera ANCren elkarte subiranistaren webgunea itxi zuen, aldez aurretik inolako jakinarazpenik bidali gabe. Ordu batzuen ondoren, ANCk helbide berri batean webgunea berreskuratu zuen.[34]

• Erreferedumerako hauteskunde mahaietarako kideek jakinarazpenak jasotzen hasi ziren. Generalitateko iturriek zabaldu eta Junts Pel Siko eledun Marta Rovirak berretsi zuenez, igandean mahaiak osatuko dituzten herritarrei jakinarazpenak bidaltzen hasiak ziren. Ordea, ERCko idazkari nagusiak ez zuen zehaztu nola egin dituzten bidalketa horiek.[35]

• Espainiako Fiskaltzak Mossoei erreferendumaren hauteslekuetako arduradunak identifikatzeko eta ostiraletik aurrera bozkalekuak kontrolatzeko agindu zien. Mossoak egun berean agindua bete, hauteslekuetara joan eta eta bozkalekuen arduradunei buruzko datuak biltzen ari ziren.[36]

• Frantziako LCI telebista katean Carles Puigdemont Generalitateko presidenteak emandako elkarrizketan, "Urriaren 1eko erreferendumean baiezkoak irabaziz gero, Espainiako Estatuarekin eta Europar Batasunarekin elkarrizketa abiaraziko zuela" aipatu zuen, baita Modu horretan "kataluniar errepublikaranzko trantsizioa" kudeatu nahi lukeela ere. Trantsizio Juridikorako lege onartu berriak aurreikusten du erreferendumean baiezkoak irabaziz gero 48 orduko epean independentzia aldarrikatzea. Urrats horren aurretik, baina, Kataluniako presidenteak Espainiako Gobernuari elkarrizketarako deia egingo ziola adierazi zuen, "herritarren borondatea bada Katalunia independentea izatea, hala izango da, baina prozesua modu adostuan garatu nahi dugu, batez ere Espainiarekin" adierazi zuen.[37]

• Espainiako Senatuko Unidos Podemos-En Comú Podem-En Marea Senatuko taldeak Espainiakp Gobernuak Kataluniako Generalitateko diru kontuetan egin zuen esku hartzea salatzeko Espainiako Auzitegi Gorenera joko zuela iragarri zuen, 155. artikulua aplikatu gabe autonomia eten duela argudiatuta. PPk Espainiako Konstituzioaren 155. artikulua aplikatzeko Espainiako Senatuaren baimena behar zuen, eta ez zuen eskatu.[38]

• Jordi Turull, Kataluniako Generalitateko bozeramaileak adierazi zuenez, "Ezezkoak irabazten badu, hauteskundeak, Baiezkoak irabaztek badu, independentzia aldarrikapena. Erreferendumaren legea oso argia da».[39]

• Kataluniako Fiskaltzak Mossoen Josep Lluís Trapero buruari hauteslekuak ostiral arratsaldetik igande gauera arte zigilatzeko agindua bidali zion.[40]

• AEBetako Washington hiriburuan, Mariano Rajoy, Espainiako presidentea eta Donald Trump, AEBetako presidentea biltzartu, eta ondorengo Etxe Zuriko prentsaurrekoa egin zuten. Prentsaurrekoan ez zuten Kataluniako erreferendumaren gaia atera, baina kazetariek galdetu egin zieten. "Espainia herri handi bat da, eta batuta jarraitzea gustatuko litzaidake", esan zuen Trumpek, Gero berriz galdetu zioten: "Katalanek beren herria maite dute, eta Espainia maite dute, ez dut uste alde egingo dutenik", esan zuen, "Kataluniako herriak Espainiaren barruan gelditu beharko luke". Rajoyri, Kataluniak independentziaren alde bakarreko aldarrikapena egitearen beldur al zen galdetu ziotenean, "zentzugabekeria" zela eta halakorik ez zela gertatuko gaineratu zuen, bere ustez "ezinezkoa" zelako. "Zalaparta eta zarata egongo da, baina ez bermedun erreferendum bat". Erreferendumerako asmoek "ezer onik" ez zutela ekarriko aurreratu zuen, eta hobe litzatekeela "zentzu komunera" itzultzea. Urriaren 1aren ostean "aro berri bat" irekiko zela iragarri zuen, "demokrazia, legea eta elkarrizketa gailenduko diren aroa".[41]

• Escoles Obertes hezkuntza erakundeak erreferendumerako bozkalekuak bermatzeko aurkeztu zuen. Horrez gain, hainbat gizarte eragilek Demokraziaren Aldeko Mahaia elkartea sortu zuten, Espainiako Estatuaren "errepresioari" modu bateratuan erantzuteko.

• Kataluniako Gobernuak herritarrei botoa eragozten zen bozkalekuen aurrean mobilizatzeko eskatu zien.

• Kataluniako Auzitegi Nagusiak Espainiako Barne ministerioak Mossoak koordinatzeko erabakia ontzat eman zuen.

• Puigdemontek Kataluniako Segurtasun Batzarra ostegunean burutu zedin deitu zuen. Espainiako Barne ministerioak ordezkaria bidaliko zuela baieztatu zuen.

• Rajoy eta Trumpen arteko bileraren ostean, AEBetako Estatu Departamentuak AEBek "ulertzen" dutela Katalunian herritarrek bozkatzeko borondatea izatea berretsi egin zuen. Hala ere, "Espainia batuari" babesa adierazi zion.

• Frantziako Gobernuak, Jean-Yves Le Drian Atzerri ministroaren ahotik, Kataluniako erreferendumaren egokitasuna zalantzan jarri zuen: "Ez zait iruditzen, derrigorrean, irtenbide ona denik, Europa eraikitzen eta Europa indartu nahi denean".

• Goizean unibertsitateetan deitutako bi eguneko greba hasi zuten. Irailaren 29an, Bartzelonako Unibertsitateko ikasleek erreferendumaren alde hasitako kanpaldiak bete zituen.

• Kataluniako Auzitegi Nagusiaren aginduz segurtasun indarrak hautetsontziak zeuden udaletako aretoak zaintzen ari ziren, inork bertatik atera ez zitzan. Zenbait iturriren arabera, Guardia Zibila ere zaintza lanetan parte hartzen ari zen.

• Eguerdian Segurtasun Batzarra bildu zen, iganderako hartu beharreko segurtasun neurriez hitz egiteko. Kataluniako Barne kontseilari Joaquim Fornek jakinarazi zuenez, Mossoek elkarbizitza guztiaren gainetik jarriko zuten.

• Ada Colau, Bartzelonako alkateak, Europako 30 alkateri gutuna bidali zien, Kataluniako herritarren eskubideak kolokan zeudela jakinarazi eta auzia Europako Batzordera eramateko eskatzeko.

• Omnium erakundeak Guardia Zibilak erreferendumarekin lotutako 140 webgune itxi zituela salatu zuen; gehienak, baina, itxi eta gutxira beste helbide batekin zabaldu zituzten.

• Espainiar nazionalistek Catalunya Radioren egoitzaren parean manifestazioa egin zuten.

• Nazio Batuen Erakundeko giza eskubideen alorreko David Kaye eta Alfred de Zayas adituek Espainiak erreferendumaren aurka hartu zituen neurriekiko kezka agertu zuten. Oinarrizko giza eskubideak errespetatzeko beharra zuela ohartarazi zioten Madrili.

• Arran gazte erakundeak Kataluniako Fiskatza Nagusia zigilatu du, protesta keinu gisa.

• Madrilen, asteburuan Kataluniaren erreferendumari buruzko bost manifestanerako deia egin zen, hiru alde eta bi aurka.

• Goardia Zibilak Igualadako industrialde batean 2,5 milioi botopaper eta lau milioi kartazal konfiskatu zituen. Baita 100 hautetsontzi atzeman eta, baina enpresako arduradunek hautetsontziek erreferendumarekin zerikusirik ez zutela eta Bartzelona futbol taldearen hauteskundeetan erabili zirela azaldu diote.

• Julian Assange, Wikileaksen sortzaileak, kataluniarrei urriaren 1ean Madrilek har ditzakeen "espioitza eta zentsura" neurriei aurre egiteko hainbat gomendio eman zizkien. Mugikorrerako hainbat aplikazio eskuratzeko gomendatu zuen.

• Kataluniako Generalitateak, igandea, goizeko 9etatik arratsaldeko 20:00etara erreferendumean bozkatzeko deialdia egin zuen. Bozkatzera 5.343.358 kataluniar deituak zeuden. Lurralde osoan 2.315 hautesleku eta 6.299 hautesmahai egongo zirela ziurtatu zuen. Oriol Junquerasek, "normaitek mahai horiek desegiten baditu, hala ere, herritarrek izango dutela botoa emateko aukera. Bozkatzeko modu bat baino gehiago dituzte prest", gaineratu zuen.

• Espainiako Gobernuak urriaren 1erako Bartzelona hiriaren aire eremua murriztuko zuela aipatu zuen, unionisten bertsioaren arabera segurtasunagatik, aldiz, independentisten bertsioaren arabera, egun horretan Bartzelonako kaleetako mobilizazioen aireko irudiak inork har ez zitzan. Hegazkin txiki eta helikopteroei aire eremu horretan eta igandez hegan egiteko baimenak ezeztatu ziren.[42]

• Espainiako Datuen Babesarako agentziak erreferendum mahaietan parte hartzen dutenei arau "hausketa" burutu zezaketela eta 300.000 euro arteko isunetako zigorrak jaso zitzazketela "ohartarazi" zien.[43]

• Erreferendum kanpainiaren azken eguna. PDCAT, ERC eta CUP alderdiek, eta ANC Omnium Cultural, AMI eta ACM erakundeek, Montjuicen ekitaldi handia egingo zuten. Ekitaldiaren amaieran, Carles Puigdemont honakoa adierazi zuen, "Garaipena behin betikoa izateko, igandean prozesua amaitu behar dugu".[44]

• Omniumek herritarrei igandean 07:00etarako bozkalekuetara joateko deia egin zien. Joateko eta egiteko ilara luzeak. Prestatuta joateko jan-edanekin. Eta eragozteko mossoekin aurrez aurrekoak izatea. .

Pagesia, kataluniar nekazarien 2.000 traktore erreferenduma eta demokraziaren alde eta jazarpenaren aurka protestatzeko kataluniar errepideetan zehar ibili ziren.

• Kataluniako Generalitateko Hezkuntza kontseilariak bere gain eskolen ardura hartu zuen, ostiraletik astelehenera arte. Clara Ponsati, Hezkuntza Kontseilariak, agiri bat sinatuz ardura guztia bere gain hartuko zuen. Hala, eskola horietako zuzendariei kendu erabakiak hartzeko gaitasuna kendu zien, eta baita erabaki horiek hartzeagatik zigorrak jasotzeko arriskua ere.

• ERCren eta Podem alderdien Sabadell udalerriko egoitzetan pintaketa naziak agertu ziren.

• Unio de Pagesos nekazarien sindikatuak deituta, "Demokrazia eta askatasuna defendatzeko" lelopean, Katalunikako hainbat tokitan traktoreen martxak egin zituzten, tartean Bartzelonan, Gironan eta Camp de Tarragonan, Espainiako Gobernuaren ordezkaritzetan amaitzeko asmoz.

• Herritarrak eskoletara sartzen hasi ziren, igandera arte irekita mantentzeko asmoz; baina mossoak ikastetxeak ixten ari ziren. Herritarrak ANCk eta Omniumek eskolak hartzeko egindako deiari erantzuten ari ziren.

• Kataluniako Justizia Goi Auzitegiak interneteko Google konpainiari Google Playen Kataluniako erreferendumari buruzko errolda eta bozkalekuak kontsultatzea ahalbideratzen zuen mugikorreko "On Votar 1-Oct" aplikazioa eskeintzetik utzi eta kendu eta etorkizunean ager zitezkeen aplikazio berriak blokeatu zitzan eskatu zion.[45]

• Gauean, Guardia Zibila Generalitateko Telekomunikazioen eta Informazioaren Teknologien Zentrora joan, eta 29 datu base eta aplikazio geldiarazteko agindu zuen. Agindua Kataluniako Auzitegiko epaileak eman zuen, haren ustez, aplikazio eta datu base horiek erreferendumaren kontaketa egiteko eta errolda erabiltzeko baliatu nahi omen zituzten.

• Milaka lagun bozkalekuak zabalik egon zitezen bertan gau eta egun osoz igaroz eta bozkalekuak zaintzen hasi ziren.

• Pertsonaren batek Manlleu udalerriko Puig-Agut eskola zaintzen ari ziren herritarrei perdigoiekin tiro egin zien. Eskola hori bozkalekua zen, eta igandeko galdeketan irekita egongo zela bermatzeko herritar talde bat bertara joan zen. Lau perdigoi tiro izan bide ziren, eta zauri arin txiki batzuk baino ez zituzte egin. Dena den, polizia ikertzen ari zen, nor izan den tiroak egin dituena, eta zergatik.[46]

• Eskoziako The National egunkariak Kataluniako U-1eko erreferendumari buruzko inkesta bat argitaratu zuen. Eskoziaren independentziaren aldekoa den egunkariaren inkestaren arabera baiezkoak irabaziko luke.[46]

• Generalitateak Errolda unibertsalari esker, bozkatzeko eskubidea bermatu zuen. Boto kutxak 07:00etan bozkalekuetara hasi ziren. Kataluniarrak erreferendumaren alde mobilizatu ziren.[47]

• 5,3 milioi herritar botoa ematera deituta zeuden. 09:00etan bozkalekuak ireki zituzten, eta handik gutxira Guardia Zibilak eta Poliziak ekin zion. Hala ere, Generalitateak jakinarazi zuenez, orduotan bozkalekuen erdiak zabalik jarraitzen zuten.[47]

• Mossoak eskoletara joan ziren, baina, han bildutakoekin hitz egin ondoren, alde egin zuten. Halere, bozkalekuak ireki berritan hainbat bozkalekutara Guardia Zibila eta Polizia Nazionala heldu ziren, eta indarrez itxi zituzten. Itxi zituztenetako bat Gironako Sant Julia de Ramiskoa izan zen, han Puigdemont bozkatzekoa baitzen.[47]

• Egun osoan zehar, Espainiako Guardia Zibila hiri eta udalerri askotako bozkalekuetara joan eta bertan hautesontziak eramateko asmoz bozkalekuak babesten eta bozkatzeko zain zegoen jende ugariren aurka eraso egin eta jipoitu zituzten. Kaleetan ere bozkalekuak babesten zegoen jendearen aurka jazarri zen, denera zauritu ugari eraginez.

• Espainiako Gobernuak Katalunian zuen ordezkariak segurtasun indarren jarrera defendatu zuen, eta herritarrei "egoera ulertzeko" eskatu zien, esanez "hautetsontziak eta botopaperak" zirela euren helburuak, "ez herritarrak".[47]

• Generalitateko Turull eledunak herritarrak zoriondu zituen, egunari duintasunez eta alaitasunez eutsi ziotelako. Normaltasunez bozkatu ezin izan zela esan zuen. Espainiako poliziek 319 hautesleku itxi zituzten. Zaurituak 465 izan ziren, poliziak egin zuena "basakeria" bat izan zela adierazi zuen. "Espainiako Estatuak oinarrizko eskubideak urratu ditu eta nazioarteko auzitegien aurrean erantzun beharko du. Nazioarteko buruzagiek izan dute horren berri".[48]

• Arratsaldez, Mariano Rajoy, Espainiako presidenteak, Moncloako jauregian emandako prentsaurrean emandako bertsioan, "Gaurkoan Katalunian ez da erreferendumik egin"[49] eta Katalunian erreferendum egunean gertatutakoaren erantzuleak eta errudunak "legaltasuna eta bizikidetza urratzea bultzatu dutenak" zirela adierazi zuen. "Ez bilatu errudun gehiago, ez daude", esan zuen. Halaber, "gaurkoan demokrazia nagusitu da, Konstituzioa bete delako", esan zuen. "Egin beharrekoa egin dugu, Espainiako Gobernua gara, ni neu naiz presidentea, eta nire erantzukizuna onartzen dut", azaldu zuen Rajoyk.[50]

Soraya Saenz de Santamaria, Espainiako Gobernuko presidenteordeak, "Ez da erreferendumik izan, ezta antzekorik ere" eran zuen, Generalitateari "U-1eko iruzurra bertan behera" uzteko eskatu zion, "ezin gauzatuzkoa" omen zelako, "Bere esku dago egoera honekin amaitzea, ezer onik ez baitu ekarriko". Espainiako Gobernuko presidenteordeak Polizia Nazionalaren eta Guardia Zibilaren jarduna gogor defendatu zituen, eta "profesionaltasunez, modu proportzionalean eta neurriz" aritu direla esan zuen: "Euren jardunaren helburua ez dira pertsonak izan, hauteskundeetako materiala baizik, eta guztion eskubideak babesten aritu dira”. Poliziaren kargetan zauritutakoak ez aipatu ere ez ituen egin, eta, epaileen aginduei kasu eginez, agenteek "euren betebehar demokratikoa" bete zutela nabarmendu zuen. Bere hitzetan, erreferendum egunean gertatzen ari zirenaren erantzuleak Carles Puigdemont Kataluniako presidentea, Oriol Junqueras presidenteordea, Carme Forcadell Parlamentuko presidentea eta erreferenduma bultzatu zuten guztiak omen ziren.[51]

• Gaualdean, Carles Puigdemont presidenteak Kataluniako Gobernuko kide guztiekin prentsaren aurrera atera eta egunaren balorazioa egin zuten. Hainbatetan egin bezala, herritarrei eskerrak eman zizkien, erakutsi duten jarreragatik. Espainia Europaren lotsagarri zela salatu zuen, eta Europari zuzendu zitzaion: "Europako Batasunak ezin du beste aldera begiratu. Gaur eskubideen urraketa jasan dutenak europarrak dira. Entzuna, errespetatua eta aitortua izateko eskubidea irabazi du. Gure etorkizuna erabakitzeko eskubidea daukagu. Eta indarkeria baino eskaini ezin duen estatu batetik kanpo egoteko eskubidea dugu".

• Egunaren amaieran, Generalitateak 3 milioi katalan mobilizatu zirela adierazi zuen. Ordurako 844dik gora zauritu zeuden.

• Gaueko 0:30etan, Jordi Turull, Kataluniako Gobernuko eledunak agerraldia zuen, Oriol Junqueras eta Raul Romevarekin. Erreferenduma egin eta oztopoak oztopo bozkatu zela adierazi zuen. Ondoren emaitzak eman zituen: 2.262.424 bozka zenbatu ahal izan ziren. 2.020.144 baiezko (%90), 176.566 ezezko (%7,8), 45.586 bozka (%2) eta 20.129 baliogabeak (%0,8). Hainbat herritarrek emandako botoak ezin izan zituzten zenbatu. Bozkalekuz bozkaleku Espainiako Polizia eta Guardia Zibila herritarrei oldartu baizitzaizkien, eta hautetsontzi batzuk eraman zituztelako.[52]

• Calella udalerrian, 00:00ak aldera, herritarrak erreferenduma oztopatzen aritu ziren 200 espainiar polizia zeuden hotelaren aurrean elkarretaratzea egin zuten, “Hau gure demokrazia da” gisako leloak oihukatuz. Kalez jantzitako hainbat guardia zibilek, bizilagunen segurtasuna bermatzeko Mossoek egina zuten polizia-lerroa gainditu eta herritarrak eraso zituzten.[53][54] Azkenean, hoteletik kanporatuak izan ziren.[55]

• Taula per la Democracia erakundeak gizarte zibilari asteartean greba orokorra egiteko deialdia egin zion, honetara ANCk, Omnium eta CUP batu zitzaizkion. CGT eta COS sindikatuek bazuten egina euren aldetik deialdi bat.[56]

• Erietxeetako iturriek jakinarazi zutenez, Poliziaren oldarraldietan zauritutako 894 pertsona artatu zituzten. Horietatik lauk erietxean jarraitzen zuten, eta biren osasun egoera larria zen. Haietako bat begian gomazko pilota batekin zauritu zuten.

• NBEk Espainiako Gobernuari bortizkeria kasu guztiak ikertzeko eskatu zion,

• Nazioarteko hainbat goi kargudunek Espainiako Gobernuaren jarrera salzatu zuten. Hala eta guztiz ere, Europako Batzordeak Katalunian gertatzen ari zena "Espainiaren barne arazoa" zela adierazi zuen.

• Erresuma Batuko begiraleek Espainia Nazioarteko Justizia Auzitegira eramango zutela adierazi zuten.

• TVEko Albistegi Batzordeak Espainako telebista publikoak Kataluniako erreferendumaren berri ematerakoan ez zuela bete haren "funtzio publikoa" salatu zuen, eta albistegietako zuzendaritza osoaren "berehalako dimisioa" exijitu zuen. Ohar bidez azaldu zuenez, TVEk ez zuen "informazio objektiboa, egiazkoa eta prulala" eskaini, eta legez hala egitea dagokiola nabarmendu zuen. Aldiz, "alde bateko informazioa eta informazio okerra" emateko "ahalegin guztiak" egin zituela salatu zuen. Horrez gain, TVEko kazetariek albistegietako erredakzio arduradunen aurrean protesta egin zuten. Gaztelaniaz eta katalanez "lotsa" zioten kartelak erakutsi zituzten, TVEk erreferendumari eskaini zion tratamendua salatzeko.[57]

• Puigdemont nazioarteko bitartekaritza onartzeko prest agertu zen, beti ere baldintzarik gabeko elkarrizketak baziren. Hala ere, horretarako Espainiak onartu arazoa politikoa zela "eta ez poliziala edo judiziala" onartu behar zuela gogoratu zuen.

• Junckerrek eta Tuskek Rajoyrekin telefonoz hitz egin eta poliziaren indarjeriaz galdetu zioten.Halere, bBabesa adierazi zioten, baina Kataluniarekin elkarrizketa abiatu eta irtenbide politikoa bilatzeko galdegin zioten.

• Arratsaldean, Bartzelonako Via Laietana etorbidean dagoen Espainiako Poliziaren Komisaldegiaren aurrean manifestazioa burutu zen.[58]

• El Punt-Avui egunkariak argitaratu zuenez,[59] "Gironan, espainiar poliziek urriaren 1eko operazioaren aurka protesta egiteko Espainiako Polizia agenteei klaxona jo zien auto-gidari bat jipoitu zuten".[60]

Espainiako Goardia Zibila eta Polizia Nazionalak erreferendum egunean izandako jarrera bortitzarengatik Kataluniako hainbat erakundeek greba orokorra egiteko deia egin zuten.

Urriaren 1eko erreferendumaren inguruko kataluniar udalerrien joera. Berde ilunez: udal instalakuntzak laga eta Generalitatearen Gobernuarekin elkarlanean jarduteko alde dauden udalerriak; berde argiz: erreferendumaren inguruan Generalitatearen Gobernuarekin akordioak dituzten udalerriak; gorriz: beren udal instalakuntzak erreferenduma burutzeko lagako ez dituzten udalerriak; grisez: iritzirik eman ez duten udalerriak.

Erreferendumaren eguna 2017ko urriaren 1erako finkatu zen. Data hori Carles Puigdemont presidente katalanak iragarri zuen 2017ko ekainaren 9an, eta horrela jaso zen 2017/19 Legeko 9. artikuluan.

Hautesleak honakoak dira:

• Kataluniako herritarrak, adinez nagusiak bozketa egunean, legeak bozkatu ez izateko egoeran ez daudenak eta hauteskunde-erroldan izena emanda daudenak.
• Atzerrian bizi diren katalanak, beraien azken egoitza administratiboa Katalunian izan dutenak eta bozketan parte hartzeko asmoa formalki adierazi dutenak.

2017/140 Dekretuko III. atalean jasotzen dira hauteskunde erroldaren baldintzak.

Erreferenduma gainbegiratzeaz arduratzen den erakundea Kataluniako Hauteskunde Sindikatura da.

Erreferendumeko galdera bozka paperan hiru hizkuntzetan egin zen, katalanez, gaztelaniaz eta araneraz, eta honakoa izan zen: "Nahi duzu Katalunia errepublika erako estatu independentea izatea?"

2017/140 Dekretuko V. atalak honakoa xedatzen du:

Kanpainian zehar, Espainiako Guardia Zibilak hainbat inprimategietan sartu eta ikertu zituen. Irailaren 15ean, ostiralez, Bartzelonako Poblenou auzoko inprimategi batean erreferendumerako 100.000 kartel errekisatu zituen. Era berean, Mariano Rajoy, Espainiako Gobernuko presidenteak ekintza hau zoriondu zuen. [61]

Mugimendu independentista independentziaren aldekoa da, «Baietzaren» aldeko Baietzaren Kanpainia aurkeztu zuen.

Mugimendu unionistak, alegia dependentzia politikoaren egoera mantentzearen aldekoek, «Ezetzaren» aldeko kanpainia bateraturik ez egitea erabaki zuen. Izan ere, Kataluniar Errepublika independiente bat sortzearen aurkako mugimenduak erreferenduma bera burutzearen aurka azaldu zen. Zentzu honetan, Espainiako Gobernuaren joera erreferendumaren gauzatzea galeraztea izan zen eta burutu ez zedin «edozertarako» prest zegoela.

• 
  Bandera independentistak Bartzelonan.
• 
  Graffiti unionistak Badalonan.

Euskal Herrian, abuztu eta iralean zehar, Kataluniako erreferendumaren aldeko ekitaldi eta babes elkarretaratzeak herriz-herri plaza eta udaletxeen aurrean etengabe egin ziren.

Abuztuaren 12an, Donostiako Aste Nagusian, larunbatez eta arratsaldeko 17:00etan,EH Bilduk antolatuta, "Kataluniarekin bat, demokraziarekin bat" lelopean Artzain Onaren plazan abiatu zen manifestazioa burutu zen.[63]

Irailaren 16an, Bilbon, Gure Esku Dago herri plataformak Kataluniako erreferendumari babesa agertzeko asmoz antolatutako manifestazio erraldoia burutu zen. Ibilbide osoan Katalunia eta Euskal Herriaren arteko lotura nabarmentzen zuten keinuak izan ziren: ikurrinak eta senyerak elkarrekin, "gaur Katalunia, bihar Euskal Herria" zioten kartelak, "independentzia" eta "votarem" oihuak. Keinu adierazgarrienetakoa, akaso, manifestariek behin baino gehiagotan L'Estaca abestia euskaraz abestu zutenekoa.[64]

Irailaren 20ean, Baionan, EH Bai, LAB eta Aitzinak antolaturik Espainiako Kontsulatuaren aurrean elkarretaratzea egin zen, bertaratutakoek Ipar Euskal Herritik Kataluniako herriari eta erabakitzeko eskubideari babesa erakutsi zuten.[65]

Irailaren 22an, eguerdian eta Iruñeko Udal Plazan, EH Bilduk deituta, Espainiako Estatuak Katalunian burututako jazarpena eta Kataluniako Salbuespen Estatua salatzeko elkarretaratzea burutu zen. [66]

Irailaren 25ean, Udalbiltzako hautetsiak "Kataluniari eta kataluniarrei" babesa agertzeko Donostiako Miramar jauregian bildu eta Katalunian urriaren 1ean, han egitekoa zen erreferendumean, nazioarteko bisitari gisa erakundeko 100 kide izango zirela jakinarazi zuten, "bozketa eguna ikuskatzeko, kataluniarrek bozkatzeko zuten eskubidea babesteko, eta, behar izanez gero, egin beharreko salaketa egiteko".[31]

Irailaren 28an, Euskal Sindikala gehiengoa osatzen duten ELA, LAB, ESK, STEE-EILAS, Etxalde eta Hiru sindikatuek Kataluniari eta Erabakitze Eskubideari babesa eman eta Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan mobilizazioak burutu zituzten.[67]

Irailaren 30ean, Bilbon eta 17:30etan, "Demokrazia - Erabakitzeko askatasuna" lelopean eta Gure Esku Dago herri plataformak antolatuta milaka eta milaka lagunek parte hartu zuten manifestazioa burutu zen. Honako alderdi, sindikatu eta erakundeen atxikimendua izan zuen: EAJ, EH Bildu, Elkarrekin-Podemos, Geroa Bai, EH Bai, ELA, LAB, EGI, Ernai, Gazte Abertzaleak, Alternatiba Gazteak, Euskal Gazte Moreak, Independentistak eta ANC-EH.

Urriaren 1ean, Ipar Euskal Herriko Baiona, Donibane Garazi eta Maule hiriburuetan Euskal Herria Bai, Aitzina eta LABek deituta Kataluniako herritarrei sustengua eman eta erabakitze eskubidearen aldeko elkarretaratzeak egin ziren.[68]

• 
  Gure Esku Dagoren manifestazioa Bilbon, irailaren 16an.
• 
  Gure Esku Dagoren manifestazioa Bilbon, irailaren 16an.
• 
  Katalunia eta Euskal Herriaren erabakitze eskubidearen aldeko kartela, Bilbon.
• 
  Zarautz udalerriko elkarrateratzea, irailaren 20an.

Irailaren 2an jada, EAJ eta EH Bildu alderdiek urte politikoa Kataluniako erreferendumari babesa emanez hasi zuten.[69]

Irailaren 11an, Kataluniako Diadan, EH Bilduko ordezkaritza bat, Arnaldo Otegi idazkari nagusia buru zuela, Bartzelonara joan, eta Rafael Casanovaren monumentuan ohiko lore-eskeintza egin eta Kataluniako Autodeterminazio Erreferendumari babesa eman zioten. Ospakizun berean, EAJ alderdiko ordezkaritza bat ere bertaratu zen, Andoni Ortuzar buru zela.

Iñigo Urkullu, Eusko Jaurlaritzako lehendakariak, alde batetik, irailaren 14an, "Kataluniako erreferendumak beharrezko bermeak ez zituela biltzen" baieztatu zuen[70], Kataluniako Parlamentuak erreferenduma egin ahal izateko hartu zituen erabakien prozeduraren kontra agertuz, bere iritziz Kataluniako Estatutua "indargabetu" egin zutelako; eta bestaldetik, irailaren 20an, Espainiar Estatuak Katalunian "sua biziagotu" zuela eta gaia “itzulbiderik gabeko puntu batera” eramaten ari zela aipatu zuen.[71]

Irailaren 18an, EAJ alderdiak kataluniar eta euskal nazio auziei irtenbidea bilatzeko elkarrizketa foro guztietan parte hartuko zuela adierazi zuen.[72]

Irailaren 20ean, Euskadin, EAJ, Euskal Herria Bildu eta Elkarrekin Podemos alderdien aldeko bozkekin, Katalunian Espainiar Estatuak egindako operazio poliziala salatzeko adierazpena sinatu zuten.

Irailaren 21ean, Nafarroako Parlamentuak, Geroa Bai, EH Bildu eta Ahal Dugu alderdien aldeko bozkekin eta UPN, PSN eta PPN aurkako bozkekin, Katalunian gertatzen ari zen salbuespen demokratikoko egoera salatzen zuen adierazpen instituzional ofiziala onetsi zuen.[73]

Bestalde, egun berean, Uxue Barkos, Nafarroako Gobernuko lehendakariak, "ziur aski gaur gauden bezala egotea nahi politikoei konponbide politikoak eman ez zaielako" zela aipatu eta "lasaitasunerako deia behar da, nik Kataluniarekiko elkartasunarengatik egingo nuke, bai erreferendumaren alde nahiz aurka daudenen, nahiz independentziaren alde eta aurka daudenen alde" ere esan zuen.[74]

Irailaren 24an, 2017ko Alderdi Egunean, Iñigo Urkullu, Eusko Jaurlaritzako lehendakariak, Egungo estatu eredua "porrot egina" zegoela aldarrikatu eta Kataluniak "berme guztiekin bozkatzeko eskubidea" zuela adierazi zuen, eta hark bezala baita Euskadik ere. "Beren geroa demokrazian, askatasunez eta bermeein erabakitzeko eskubidea duten bi nazio daudela aitortzea da lehen urratsa", adierazi zuen eta Espainiako Gobernuari galdera zuzena egin zion: "Non dago arazoa?". Era berean, EAJren EBBko Andoni Ortuzar lehendakariak Kataluniako agintariekin uneoro harremanetan eta bi aldeen arteko bitartekaritza lanak egiteko prest zeudela iagarri zuen, honakoa gehituz: "Kataluniaren alde egon gara beti, eta hala egongo gara aurrerantzean ere".[75]

Irailaren 25ean, Espainiako Kongresuan, Aitor Esteban EAJk Espainiako Kongresuan zuen taldeko bozeramaileak Alderdi Popularrari Kataluniarentzako "irtenbide politikoa" galdegin zion Espainiako Gobernuari, estatuko aurrekontuei buruz hitz egiten hasi ahal izateko.[75]

Irailaren 28an, Eusko Legebiltzarrak Kataluniako erreferendumari babesa eta errespetua erakusten zizkion eta Espainiako Estatuak berau galarazteko neurriak gaitzesten zituen aldarrikapena onartu zuen, EAJ eta EH Bilduren aldeko bozkekin, PSE eta PPren aurkako bozkekin, eta Elkarrekin Podemosen abstentzioarekin.[76]

Urriaren 2an, Urkullu lehendakariak Madrilgo Nueva Economía foroan emandako hitzaldian, "Inori aholkuak emateari" uko egin zion, baina "alde guztiei" eskatu zien "denbora apur bat hartu, egoera zein den hausnartu, introspekzio ariketa bat egin, autokritika egin eta elkarrizketari ekiteko". Urkulluk esan zuenez, "kezka, tristezia eta harridura" sentitu zituela Espainiako Poliziaren eta Guardia Zibilaren erasoak ikusita, eta, berriro ere, "adosturiko bermedun erreferenduma" irtenbide gisa proposatu zuen. "1978tik hona, errealitatea aldatu egin zela. Estatu eredua moldatu behar zela. Kataluniaren eta Euskadiren nazio izaera eta estatuaren nazio aniztasuna aitortu behar dira". "Lankidetzarako eskaintza" ere berretsi zuen, baina Generalitatearen eta gobernuaren artean bitartekari lanak egiteko aukeraz esan zuen "umil" jokatu nahi zuela. "Jende asko da horretan saiatzen ari dena, nire ahalegina beste bat baino ez da".[77]

Urriaren 2an, Uxue Barkos, Nafarroako lehendakariak, Urkulluk bezala, elkarrizketaren beharra azpimarratu zuem, eta Poliziaren oldarraldia gaitzetsi zuen, "erabat neurrigabea" izan zela nabarmenduz. Poliziaren aurrean kataluniar gizarteak agertutako "jarrera duina" txalotu egin zuen."Politikan, elkarrizketa oinarrizkoa da, eta atzo ez zen halakorik egon. Aldiz, ikusi genuen Poliziaren erantzun neurrigabea, hori bai".[77] Gainera, Nafarroako Parlamentuak Mariano Rajoyren dimisioa eskatu zuen. Onartutako agirian nabardura ugari zeuden dokumentu eta boto gehienetan, baina oro har Espainiako Gobernuaren erantzuna gaitzetsi zen: estrategia errepresiboa bertan behara uztea galdegin zitzaion.[78]

Arnaldo Otegi, EH Bilduko koordenatzaile nagusiak prentsaurrekoan, Kataluniako afera Espainiako Estatuaren arazoa zela, ez "alderdi arazoa" ziurtatu zuen. "Norbaitek uste al du hau desberdina litzatekeela Pedro Sanchez balitz presidentea eta Rubalcaba Barne ministroa?". Halaber, ez zen harritu polizien jarrera oldarkorrarekin, eta irudiak nazioarte osoan ikusi zirela gaineratu zuen: "Agerian geratu da [Espainiako] Estatua". Koalizioko buruaren aburuz, igandeko irudiek 1978ko erregimenaren amaiera islatu zuten. "Katalunian gertatutakoa 78ko erregimenaren aurkako zentsura mozioa da".[77]

•  Ameriketako Estatu Batuak:

- Apirilaren 13an, AEBetako Madrilgo enbaxadak Kataluniako independentziaren afera Espainiako barne afera bat zela iragarri zuen. Carter Center fundazioak ere erreferendumaren behatzaile gisa ez zuela parte hartuko jakinarazi zuen. Espainiako gobernuak AEBren laguntasuna nahi zuen eta diplomatikoki hainbat ahalegin egin zituen hori lortzeko.[79] Azkenean, irailaren 24an AEBko defentsako idazkariak, James Mattisek Maria Dolores de Cospedalekin batu eta gero, bere gobernuak Espainiako gobernuarekin bat egiten zuela esan zuen.[80]

- Irailaren 26an, Donald Trump, AEBetako presidenteak, "Espainia herri handi bat da, eta batuta jarraitzea gustatuko litzaidake", esan zuen. Gainera "Katalanek beren herria maite dute, eta Espainia maite dute, ez dut uste alde egingo dutenik" eta "Kataluniako herriak Espainiaren barruan gelditu beharko luke" ere adierazi zuen.[41]

•  Frantzia:

- Ekainaren 16an, Emmanuel Macron, Frantziako presidenteak Kataluniako independentziaren afera Espainiako barne afera bat zela esan zuen.

- Irailaren 27an, Manuel Valls, Frantziako lehen ministro ohia eta kataluniar jatorriko politikariak adieraz zuenez, "Kataluniaren independentziak Europaren amaiera suposatuko luke", gainera Frantziako eskualde batek independentzia erreferendum bat egin asmo balu eta bera Barne ministroa balitz "Konstituzioa nola edo hala errespetaraziko lukela" gaineratu zuen, "mugekin ezin daitekelako jolastu". "Politikari eta demokrata bezala, elkarrizketa garrantzitsuena dela" eta "kataluniar eta espainiar erakundeen artean elkarrizketa" egon beharko lukeela ere adierazi zuen.[81]

•  Alemania:

- Irailaren 8an, Steffen Seibert, Angela Merkel alemaniar kantzilerraren bozeramaileak, Alemaniar Gobernu Federala Espainiaren egonkortasuna eta Espainiako Konstituzioa maila instituzional guztietan errespetatu zedin interesatua zegoela baieztatu zuen, 2015ean ere, Alemaniar Gobernu Federala era berean mintzatu zen.

- Urriaren 1ean,Martin Schulz, SPD alderdi sozialdemokratako buruak, egun horretan gertatu zena kezkagarritzat jo zuen. "Madril eta Bartzelona" artean elkarrizketa lortu behar zela esan zuen.[48]

•  Hungaria: Irailaren 18an, Viktor Orbán, Hungariako presidentearen Zoltán Kovács bozeramaileak "herriaren borondatea errespetatu zedin" esan zuen. Une berean, Kataluniako independentzia "Espainia eta Kataluniako barne afera bat" bezala deskribatu zuen. Erreferendumaren emaitza baiezkoa balitz, Hungariako Gobernuak Kataluniaren independentzia onartuko lukeen ez zuen aipatu.
•  Eskozia:

-Irailaren 16an, Fiona Hyslop, Eskoziako Gobernuko Kultura, Turismo eta Kanpo Harremanetarako ministroak Eskoziako Gobernuak Katalan Herriaren erabakitze eskubidea errespetatzen zuela jakinarazi zuen.

Era berean, Nicola Sturgeon, Eskoziako lehen ministroak Kataluniaren autodeterminazio eskubidearentzako errespetua eskatu zuen. Eskoziako parlamentuan autodeterminazio eskubidea "nazioarteko printzipio garrantzitsua" zela adierazi zuen. Sturgeonek ere 2014an Londresek eta Edinburgok lortutako akordioa adibide gisa aurkeztu zuen; Eskozian erreferenduma egiteko adostasuna lortu zen, alegia. "Espainia Kataluniaren independentziaren aurka agertzea erabat zilegia da. Guztioi kezkatzen gaituena estatu batek herri bati bere borondatea demokratikoki adierazteko duen eskubidea ukatzea da".[82]

- Urriaren 1ean, Edinburghen, Kataluniako herriari elkartasuna adierazteko Espainiako Kontsulatuaren parean abiatu zen manifestazioan jendetzak parte hartu zen.[83]

•  Irlanda: Sinn Féin alderdiko Gerry Adams buruak Kataluniaren erreferenduma eta kataluniar demokrazia nazioartean babesa izan zitzala eskatu zuen, gainera Espainiar Agintaritzak Katalunian burututako jazarpena ere gaitzetsiz. Sinn Féinek gaia Irlandako Errepublikako Parlamentura eztabaidatzeko eraman zuen, baina Fine Gael alderdiak ez zion arrazoirik eman, atzerriko estatuen auzietan ezin zutela sartu argudiatuta.[84]
•  Danimarka: Danimarkako Parlamentuko hainbat alderdi ezberdinetako 17 biltzarkidek Espainiako Gobernuari paper eraikitzailea izan eta konponbide politikoa bila zezala eskatu zioten.
•  Erresuma Batua:

- Irailaren 21ean, Erresuma Batuko Parlamentuko talde guztietako 22 biltzarkidek Kataluniako erreferendumari babesa eman eta Espainiako Gobernuak hartutako neurriak salatu zituen. Batez ere SNP eskoziarreko eta Plaid Cymru galeseko parlamentariak ziren sinatzaileetan, baina Alderdi Kontserbadorekoek, Alderdi Liberal Demokratako bat eta Alderdi Laboristako bat ere baziren.[85][86] Salatu zutenez, erreferenduma "zigor, kargu kriminal eta Espainiako Estatuaren ekintza zuzenaren bidez eragozten edo geldiarazten saiatzea demokraziarekiko iraina da". Jarrera horrek gainera, Katalunia eta Madrilen arteko harremanak arriskuan jartzen zituela ohartarazi zuten.[82]

Parlamentariek Kataluniak Espainian jarraitu beharko lukeen ala estatu independente izan beharko lukeen aztertzerakoan haien arteko iritzi kontrajarriak zituztela zuten, baina, nabarmendu zutenez, guztiak "auzia Kataluniako herriak erabaki beharko lukeela era demokratiko eta baketsuan" ados zeuden.[82]

- Urriaren 1ean, Jeremy Corbin. Erresuma Batuko Alderdi Laboristako buruak, Theresa May lehen ministroari zuzenean Rajoyri polizia indarkeria gera zezan Katalunian eskatzeko esan zion.Corbinek "Irtenbide politiko bat eta erakunde krisi hau bidera dezan" eska ziezaion galdegin zuen.[48]

•  Estonia: Estoniako bost parlamentarik Espainiako Gobernuari, Kataluniarentzako errespetuan oinarrituko den irtenbide baketsua lortzeko eslkarrikzeta bat eskatu zioten. Ohartarazi zutenez, "demokratikoki aukeratutako ordezkarien kontra" "ebazpen zigortzaile masiboak" ezartzeak ez zuen emaitza onik ekarriko. Jokabide horrek elkarrizketarako gaitasun gabezia uzten agerian zuela eta ez zela zuzenbide estatu batengandik espero zitekeena gaineratu zuten. Sinatzaileen artean Estoniako Gobernua gidatzen zuen Zentroko Alderdiko bi parlamentari zeuden.[82]
•  Sardinia: Sardiniako Lurralde Kontseiluak alderdi subiranisten eta Forza Italiako ordezkari batzuen eta Alderdi Demokratikoaren proposamena ahobatez onartu zuten: Sandiniako Gobernuak Kataluniako Gobernuari botopaperak eta gainerako hauteskunde materiala inprimatu eta gordetzeko aukera eskaini ziezaiola, urriaren 1eko erreferenduma egin ahal izan zedin.[82]
•  Korsika: Korsikako Asanbleak atxikimendua agertu zuen. Kataluniako Generalitateari bere bidean aurrera egiteko "zilegitasun guztia" aitortu zion.[84]
•  Gales: Galesko Parlamentuak galdeketari sostengua eman zion.[84]
•  Suitza: Irailaren 28an, Suitzako 11 diputatuk Espainiako gobernuburuari "zentzatu" zedin eta Kataluniako autodeterminazi eskubidea errespeta zezan eskatuz gutun bat bidali zion.[87]

•  Europar Batasuna:

- Gregor Gysi, Europar Ezkerreko Alderdiaren presidenteak, erreferendum aurreko atxiloketak salatu eta interes berdintasunean burututako prozesu politiko bat eskatu zuen.

- Irailaren 7an, Antonio Tajani, Europar Parlamentuko presidenteak gutun bidez Beatriz Becerra, UPyDko eurobiltzarkideari, Europar Batasuneko Estatu bakoitzeko konstituzio ordena errespetatua izan behar dela eta Europar Batasuneko kidea den Estatu baten lurralde bat banatzen denean, lurralde horri ez zaizkiola Europar Batasuneko Akordioak ezartzen.

- Irailaren 14an, Jean-Claude Juncker, Europar Batasuneko Batzordearen presidentearen arabera, Europar Batasunak Espainiako Auzitegi Konstituzionala eta Espainiako Parlamentuaren erabakiak errespetatuko lituzte. Halere, erreferendumean "baiezkoak" irabaziz gero, Katalunia ezingo litzateke erreferenduma burutu eta berehalakoan, Europar Batasuneko Estatu kide independiente berri bilakatu.

- Irailaren 22an, Europako Parlamentuko 18 herrialdetako eta 16 taldetako 48 eurodiputatuk Espainiako errepresioa gaitzetsi zuten. Tartean, EAJko Izaskun Bilbao eta EH Bilduko Josu Juaristi zeuden. [88]

• Europako Kontseilua: 2017ko ekainean, Europako Kontseiluak aurrez Carles Puigdemontek egindako eskaerari erantzunez, erreferendum bat Espainiako Konstituzionak zehazten zuenaren barnean bakarrik egin zitekela iragarri zuen.

• Nazio Batuen Erakundea:

- NBEk erreferendumean behatzaile papera betetzeari uko egin zion. 2015eko elkarrizketa batean jada Ban Ki-moon idazkari nagusiak bere ikuspuntutik Katalunia herrialdeen autodeterminazio eskubidean ezin zitekela oinarritu aipatu zuen, Espainiar Estatuaren barnean jada autonomia bazuelako.

- Irailaren 28an, Nazio Batuen Erakundeko giza eskubideen alorreko David Kaye eta Alfred de Zayas adituek Espainiak erreferendumaren aurka hartu zituen neurriekiko kezka agertu zuten. Oinarrizko giza eskubideak errespetatzeko beharra zuela ohartarazi zioten Madrili.

• Amnistia Internazionala: Irailaren 23an, espainiar eta kataluniar agintariei adierazpen askatasun, elkarretaratze eta manifestazio eskubideak bermatzeko eskatu zien. Madrilen eta Gasteizen erabakitzen eskubidearen aldeko ekitaldien debekatzeak eskubide horien gehiegizko murrizketak zirela iritzi zuen, eta Gijon, Zaragoza eta Castelldefelsko ekitaldiak debekatzean bertako agintariek «irailaren 7ko Auzitegi Konstituzionalaren erabakia gainditzen zuten gehiegizko interpretazioa» burutu zutela. Erakundeak bapateko manifestazioak baimenduak izan behar zirela uste zuen eta «agintaritzek manifestazioak oztopatzeko asmoz, burutu aurretik aurrez heurei oharpenak bidaltzeko derrigorpenaz» kezka erakutsi zuen, bai eta Mozal Legearen ondorioz manifestariei isunak jartzeak ere. Informazio eskubideari dagokionez, Kataluniako Justizia Goi Auzitegiak hedabideak ikertu eta «erreferendumari buruzko edozein iragarki edo propaganda mota» galeraztea askatasun adierazpenaren murrizketa onargaitza zela, eduki zehatz bat aipatzen ez duelako.[89]