Karl von Frisch
Karl von Frisch (Viena, Austria-Hungariako Inperioa, 1886ko azaroaren 20a - Munich, Alemania, 1982ko ekainaren 12a) austriar zoologo eta etologoa izan zen.[1]
| Karl von Frisch | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Viena, 1886ko azaroaren 20a |
| Herrialdea |  Austria |
| Heriotza | Munich, 1982ko ekainaren 12a (95 urte) |
| Hobiratze lekua | Friedhof am Perlacher Forst (en)  |
| Familia | |
| Aita | Anton von Frisch |
| Ama | Marie von Frisch |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Anai-arrebak | ikusi
|
| Familia | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Vienako Unibertsitatea Municheko Unibertsitatea |
| Tesi zuzendaria | Hans Przibram (en) |
| Hizkuntzak | alemana |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | erlezaina, etologoa, unibertsitateko irakaslea eta entomologoa |
| Lantokia(k) | Munich |
| Enplegatzailea(k) | Municheko Unibertsitatea 1958) Wrocławeko Unibertsitatea 1925) Grazko Unibertsitatea 1950) University of Rostock (en) 1923) |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Royal Society Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia Suediako Zientzien Errege Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Arteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia Zientzien Bavariar Akademia Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala Zoologisch-Botanische Gesellschaft (en) |
  | |
 | |
Erleei buruzko ikerketa izugarriak egin zituen. Aurkitu zuen erleek zuten dastamen eta usaimena. Berak demostratu zuen erleek beren dantzaren bidez adierazten zutela janariaren norabidea eta distantzia. Halaber, demostratu zuen erleek nola erabiltzen duten eguzkia orientatzeko, argi polarizatua bereizteko gai direlako.[1]
Nikolaas Tinbergen eta Konrad Lorenz ikertzaileekin batera, Fisiologia/Medikuntzako Nobel Saria jaso zuen 1973an. Bere Erleen bizitza liburua (oraindik ez dago euskaraz) irakurri beharrekoa da.[1]
Biografia
Erleen arteko komunikazio-sistemei buruzko hipotesia landu zuen. Erleen hegaldiak eta jokabideak aztertu zituen; hegaldiaren erritmoak eta nondik norakoak (dantza) erle batek beste erleei polena non zegoen adierazteko modua ziren, haren ustez. Gaur egun, horretaz zalantzak badaude ere, abereen arteko komunikazio-kodeen ikerketara eraman zituen ikertzaileak hipotesi horrek.
Medikuntzako Nobel saria irabazi zuen 1973an.
Frischen lan nagusiak hauek dira:
- Aus dem Leben der Bienen, Du und das Leben (1955)
- Tanzsprache und Orientierung der Bienen (1965).
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- Aizpurua, Martxel. (2020). «Erleekin solasean» www.buruxkak.eus (UEU) ISBN 978-84-8438-706-0. (Noiz kontsultatua: 2020-03-02).
Kanpo estekak
- Erletxo, Erletxo nagusia hil da Martxel Aizpurua (UEU, 2023)
- Erleekin solasean Martxel Aizpurua (UEU, 2020)
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q60060
Multimedia: Karl von Frisch / Q60060