Kakao arbola

Landareari kakao arbola deritzo. Kakao-arbola, bero (20°C-30°C) eta hezetasun asko behar duen landarea da. Hosto iraunkorrekoa da, eta 6 eta 10 metrora hazi. Beste landareen ilunpean hazten dira, haizetik babestuta eta lur emankorrarekin. Lurra nitrogeno eta potasio ugarikoa izan behar da.

Kakao arbolaren loreak

Bere loreak txikiak eta arrosak dira. Fruitua, baia bat da, kalabazin formakoa, gorria edota horixka bihurtzen dena eta 450g pisatzen du gutxi gorabehera heltzen direnean. Arbola fruituak ematen hasten du 4 edo 5 urte dituenean. Zuhaitza heltzen denean, 6000 lore izan ahal ditu baina bakarrik 20 kakao hazi izaten ditu.

Mami arrosaz badago betea dago, likatsua, gozoa eta jangarria, 30-50 garau luze (zuriak eta haragitsuak) gordetzen dituela. Garauak indaba forma dute eta zapore oso mingotsa.

Kakaoa Afrikako mendebaldean, Erdialdeko Amerikan, Hego Amerikan eta Asian landatzen da gehienbat. Urteko ekoizpena esaten duenez, UNCTAD bilduta, 2005-2006ko munduko 8 ekoizle nagusiak Boli Kosta (%38), Ghana (%19), Indonesia (%13), Nigeria (%5), Brasil (%5), Kamerun (%5), Ekuador (%4) eta Malaysia (%1) dira. Herrialde hauek, munduko %90eko ekoizpena dute.

FAO erakundearen arabera[1], 2005eko ekoizpena honelakoa izan zen:

Sailkapena, Estatua	Balioa	Ekoizpena
	(Int $1000*)	MT
1  Boli Kosta	1,024,339	1,330,000
2  Ghana	566,852	736,000
3  Indonesia	469,810	610,000
4  Nigeria	281,886	366,000
5  Brasil	164,644	213,774
6  Kamerun	138,632	180,000
7  Ekuador	105,652	137,178
8  Kolonbia	42,589	55,298
9  Mexiko	37,281	48,405
10  Papua Ginea Berria	32,733	42,500
11  Malaysia	25,742	33,423
12  Dominikar Errepublika	24,646	32,000
13  Peru	21,950	28,500
14  Venezuela	13,093	17,000
15  Sierra Leona	8,472	11,000
16  Togo	6,547	8,500
17  India	6,161	8,000
18  Filipinak	4,352	5,650
19  Kongoko Errepublika	4,336	5,630
20  Salomon Uharteak	3,851	5,000

• Txokolate

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Kakao arbola