Joseph L. Mankiewicz

Joseph Leo Mankiewicz (Wilkes-Barre, Pennsylvania, 1909ko otsailaren 11 Bedford, New York, 1993ko otsailaren 5a)[1] estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea izan zen. 48 gidoi idatzi zituen, eta 20 film baino gehiago ekoiztu. Bitan irabazi zuen zuzendari onenaren Oscar saria, 1949ko A Letter to Three Wives eta 1950eko All About Eve filmengatik.[2]

Joseph L. Mankiewicz

(1950)
Bizitza
JaiotzaWilkes-Barre (Pennsylvania), 1909ko otsailaren 11
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntzaingelesa
HeriotzaBedford (New York), 1993ko otsailaren 5a (83 urte)
Hobiratze lekuaSt. Matthew's Episcopal Churchyard (en) Itzuli
Heriotza moduaberezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
Ezkontidea(k)Rose Stradner (en) Itzuli  (1939 -  1958)
Seme-alabak
Anai-arrebak
Hezkuntza
HeziketaColumbia Unibertsitatea 1928)
Stuyvesant High School (en) Itzuli 1924)
Hizkuntzakalemana
ingelesa
Jarduerak
Jarduerakzinema ekoizlea, film-zuzendaria, gidoilaria, aktorea, itzultzailea, sindikalista, errealizadorea eta producer (en) Itzuli
Jasotako sariak

IMDB: nm0000581 Allocine: 1727 Rottentomatoes: celebrity/joseph_l_mankiewicz Allmovie: p101039 TCM: 121045 TV.com: people/joseph-l-mankiewicz
Discogs: 1309282 Find a Grave: 6201717 Edit the value on Wikidata

Bizitza

Joseph L. Mankiewicz Wilkes-Barren jaio zen, Pennsylvanian, 1909ko otsailaren 11n. Gurasoak alemaniar jatorriko etorkin juduak ziren. Lau urte zituelarik, familia New Yorkera aldatu zen, eta hango Stuyvesant High School-en lortu zuen gradua.

Herman anaiaren babespean eman zituen lehenbiziko urratsak zinemaren munduan. Anaia Citizen Kane maisulanean aritua zen, eta indarra eta izena zituen Hollywoodeko jauntxoen artean. Beraz, dialogoegile lanetan hasi zen lehenik anaiaren laguntzaz, gidoigile gero, ekoizle planean hurrenik eta zuzendari azkenik, berak idatzi edo beste norbaitek prestatutako gidoiak moldatuz.[2]

Ameriketako zinemagintzan, Paramount estudioetan eman zituen lehen urratsak, non bere lana bigarren mailan eta profesionalki garrantzi gutxikoa zen. Handik gutxira, eta jada Metro-Goldwyn-Mayer-en kontratuarekin, bere lehen arrakasta profesionala WS Van Dyke-k zuzendutako Public Enemy Number One (1934) melodrama beltzaren gidoiaren kolaborazioan lortu zuen, Gidoi onenaren Oscar saria irabaziko zuen filmarekin; nahiz eta saria Arthur Caesar-i eman zioten bera izan zen, azkenean, gidoia sinatu zuena. Baina lehen urrats hark emaitza positiboak eman zituen, eta zuzendari beraren beste bi gidoirekin (Joan Crawford aktoreak erakusteko bide gisa) finkatu ziren: When the Devil Appears (1934) eta I Live My Life (1935).

Hasierako arrakastak bultzatuta, Louis B. Mayerri bere gidoiak zuzentzen utz ziezaion galdetu zion, baina hark, haiek egin ohi zutenaren bestelako proiektu berri bati ekin aurretik, arreta handiz neurtzen zuen bere langile bakoitzaren balioa. Saiakeretan amore eman ez bazuen ere, Mayerrek ekoizle izendatzea onartu zuen, eta kargu hori oso nabarmenki bete zuen 1935 eta 1942 urteen artean; garai horretan, 19 film ekoitzi zituen MGMrentzat, eta, horien artean, bi titulu nabarmentzen dira: Fury (1936), Fritz Langek zuzendua, intolerantzia eta arrazakeriaren aurkako aldarria irakurketa politiko argi batean, eta Philadelphia Stories (1940), George Cukor-ek zuzendutako sexuen borrokari buruzko komedia.

Beldurrezko drama ilun batekin estreinatu zen zuzendaritzaren ofizioan, Dragonwyck (1946), Gene Tierney eta Vincent Price aktoreekin. Baina handik hiru urtebetera iritsi zitzaion lehenbiziko arrakasta biribila: Akademiak zuzendari onenari eta egokitutako gidoi onenari eskainitako oscarrak irabazi zituen A Letter to Three Wives ederrarekin. Ondoren, zinemaren eta antzerkiaren atzean ezkutatzen den mundu zikina, ustelkeria eta azpijokoa larrutu zituen All About Eve (1950) eta The Barefoot Contessa (1954) zoragarrien bitartez.[2]

Musikalera jo zuen Guys and Dolls (1955) lanean, eta antzerkiarekin bueltaka ibili zen Shakespeare eta Tennessee Williamsekin. Arrazionalismoaren porrotak, amerikar bizi moduraren kritikak, boterearen erabilerak eta denboraren iraganak osatu zuten bere filmografia. Aktore gehientsuenek ez zuten haren lan mekanismoa inoiz ametitu —Katharine Hepburnek txistua bota zion aurpegira Suddenly, Last Summer (1959) filmatu ondoren—, baina Bette Davis, Ava Gardner, Rex Harrison, Elizabeth Taylor edo Marlon Brando gutxitan egon ziren pantailan haren aginduetara bezain ongi.[1]

1972an errodatu zuen bere azken filma, Sleuth; labirintoen jolasa zine autentikoa egina bi aktore bakarrekin, Laurence Olivier eta Michael Caine.[2] 1992ko Donostiako Zinemaldian egin zuen bere azkeneko agerpen publikoa. "Garai bateko intimismoa eta sentiberatasuna galdu ditu zinemak, eta gaur egun bortizkeria, tiroak eta sexua nagusitzen ari dira" esan zuen orduan. "Martxa honetan, gangster guztien bizitzak kontatuta izango dira laster, ez da bat bera ere geratuko kontatzeko", azaldu zuen ironiaz. 1993ko otsailaren 5ean hil zen, bihotzekoak jota.[1]

Filmografia

Zuzendari

Urtea Izenburua Ekoiztetxea Antzezleak
1946 Dragonwyck 20th Century Fox Gene Tierney / Vincent Price
Somewhere in the Night Richard Conte / John Hodiak / Nancy Guild
1947 The Late George Apley Ronald Colman
The Ghost and Mrs. Muir Gene Tierney / Rex Harrison / George Sanders
1948 Escape Rex Harrison / Peggy Cummins / William Hartnell
1949 A Letter to Three Wives Jeanne Crain / Linda Darnell / Ann Sothern
House of Strangers Edward G. Robinson / Susan Hayward / Richard Conte
1950 No Way Out Richard Widmark / Sidney Poitier / Linda Darnell
All About Eve Bette Davis / Anne Baxter / George Sanders
1951 People Will Talk Cary Grant / Jeanne Crain / Hume Cronyn
1952 5 Fingers James Mason / Danielle Darrieux
1953 Julius Caesar Metro-Goldwyn-Mayer Marlon Brando / James Mason / John Gielgud
1954 The Barefoot Contessa Figaro / United Artists Humphrey Bogart / Ava Gardner
1955 Guys and Dolls Samuel Goldwyn / Metro-Goldwyn-Mayer Marlon Brando / Jean Simmons / Frank Sinatra
1958 The Quiet American Figaro / United Artists Audie Murphy / Michael Redgrave
1959 Suddenly, Last Summer Columbia Elizabeth Taylor / Montgomery Clift / Katharine Hepburn
1963 Cleopatra 20th Century Fox Elizabeth Taylor / Richard Burton / Rex Harrison
1964 A Carol for Another Christmas ABC Sterling Hayden / Peter Sellers
1967 The Honey Pot Famous Artists Productions Rex Harrison / Susan Hayward / Maggie Smith
1970 King: a Filmed Record...Montgomery To Memphis Commonwealth United Entertainment
There Was a Crooked Man... Warner Bros. Kirk Douglas / Henry Fonda / Hume Cronyn
1972 Sleuth Palomar Pictures Laurence Olivier / Michael Caine

Erreferentziak

  1. Gostin, A.. Mankiewicz hil egin da. Euskaldunon Egunkaria, 1993ko otsailak 7, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2021-1-6).
  2. Gostin, A.. Mankiewicz, prosaren printzea. Euskaldunon Egunkaria, 1992ko irailak 18, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2021-1-6).

Kanpo estekak


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.