Joseph Bertrand

Joseph Louis François Bertrand (Paris-1822ko martxoak 11-1900eko apirilak 5) zenbakien teoria, geometria diferentziala, probabilitate kalkulua eta termodinamikaren esparruetan lan egin zuen frantziar matematikari eta ekonomialari bat izan zen.

Joseph Bertrand
Irudi gehiago
seat 40 of the Académie française (en) 1884ko abenduaren 4a - 1900eko apirilaren 3a ← Jean Baptiste Dumas - Marcelin Berthelot → 176. Frantziako Zientzien Akademiako lehendakari 1874ko urtarrilaren 1a - 1874ko azaroaren 23a ← Jean Louis Armand de Quatrefages de Bréau (en) - Edmond Frémy →
Bizitza
Jaiotza	former 12th arrondissement of Paris (en) , 1822ko martxoaren 11
Herrialdea	Frantzia
Heriotza	Paris eta Budapest, 1900eko apirilaren 5a (78 urte)
Familia
Aita	Alexandre Jacques François Bertrand
Seme-alabak	ikusi Marcel Bertrand (en)
Anai-arrebak	ikusi Alexandre Bertrand (en)
Hezkuntza
Heziketa	École polytechnique Lycée Saint-Louis École nationale supérieure des mines de Paris
Doktorego ikaslea(k)	Désiré André (en) Désiré André (en)
Hizkuntzak	frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, ekonomialaria eta katedraduna
Enplegatzailea(k)	École normale supérieure Lycée Saint-Louis Collège de France  (1862 -  1900)
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko ofizial handia Foreign Member of the Royal Society  (1875eko apirilaren 8a)
Influentziak	Carl Friedrich Gauss
Kidetza	Royal Society Société Philomathique de Paris (en) Frantses Akademia Suediako Zientzien Errege Akademia Frantziako Zientzien Akademia San Petersburgoko Zientzien Akademia Linzeen Akademia Zientzien Errusiar Akademia Société de l’histoire de France (en) Accademia delle Scienze di Torino

Irakaslea izan zen École Polytechnique eta Collège de Francen, non meatze ingeniari bezala graduatu zen. Frantziako Zientzien Akademiako kide ere izan zen, non 18 urtez (1856-1874) idazkari iraunkor kargua bete zuen. Berak, 1845ean, n>3 bakoitzarentzako n eta 2n-2ren artean behintzat zenbaki lehen bat bazegoela proposatu zuen. Pafnuti Chebyshovek aieru hau demostratu zuen, gaur egun Bertranden postulatua bezala ezagutzen dena, 1850ean. Probabilitatearen esparruan Bertranden paradoxa bezala ezagutzen den paradoxa bategatik ere ezaguna da.

Ekonomiaren esparruan ere egin zituen ekarpenak. 1883an Léon Walrasen Théorie mathématique de la richesse sociale liburuari eginiko kritika bat argitaratu zuen, non tâtonement prozesua gezurtatzen zuen, benetan desoreka egoeretan elkar trukaketak gertatzen direla argudiatuz, arrazoi honegatik prezioetan ziurgabetasuna kontutan har daitekeelarik. Erabilgarritasuna maximizatzearen printzipioa ere gezurtatu zuen, merkatariak, izatez, diru mozkinetan interesatuak daudela argudiatuz, eta ez erabilgarritasunean.

1838an Antoine Augustin Cournoten monopolioen teoria ere berrikusi zuen, eta erabilitako prozedura aljebraikoa okertzat jo zuen. Duopolistak prezioetan lehiatzen direla uste izan zuen, eta ez kopuruan, eta lehiakidetza asketik gertuko amaierako oreka prezio bat ebatzi zuen.