Jose Maria Orbe
Jose Maria Orbe Elio, izengoitiz "El Manchuelo de Ermua", (Irun, 1776ko irailaren 6a – Bordele, 1850eko uztailaren 21a) karlista militarra izan zen. Hirugarren Valdespinako markesa izan zen
| Jose Maria Orbe | |
|---|---|
 (1837) | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | José María de Orbe y Elío |
| Jaiotza | Arbelaitz jauregia, 1776ko irailaren 6a |
| Herrialdea |  Espainia |
| Heriotza | Bordele, 1850eko irailaren 21a (74 urte) |
| Familia | |
| Aita | José Joaquín Orbe |
| Seme-alabak | |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Bergarako Errege Mintegia School of St. Thomas Aquinas of the Piarist Schools of Zaragoza (en)  |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Irakaslea(k) | Basilio Boggiero |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | militarra, politikaria eta aristokrata |
| Izengoitia(k) | El Manchuelo de Ermua |
| Zerbitzu militarra | |
| Gradua | jeneral landa-mariskal |
| Parte hartutako gatazkak | Konbentzioaren Gerra Iberiar Penintsulako Gerra Lehen Karlistaldia |
Biografia
Humanitate-ikasketak egin zituen Zaragozan, eta matematikakoak akademia militarrean eta Bergarako Errege Mintegian.
Frantsesen aurkako Konbentzio Gerran borrokatu zen, eta Irungo San Martzialgo guduan beso bat galdu zuen (1794). Basileako ituna izenpetu zenean, miliziatik erretiratu zen, kapitain graduaz.
1797. urtean Ermuko alkate hautatu zuten, eta 1802an Bizkaiko jaurerriko diputatu. Urte horretan bertan joan zen Gortera Zamakolada izeneko matxinada eragin zuen Simon Bernardo Zamakolarekin batera; ondorioz, harekin batera ezkutatu behar izan zuen Nafarroan. Frantsesek euskal herrialdeak inbaditu zituztenean, euskal herritarren matxinada bultzatu zuen Orbek, eta behin baino gehiagotan espetxeratu zuten horregatik.
Hirurteko Liberalean (1820-1823) ere Egia jeneralarekin batera konspiratu izana salatu, eta kartzela zigorra ezarri zioten, baina ihes egitea lortu zuen.
Karlistaldia hasi zenean, Karlos erregegaiaren agindupean jarri zen, eta Bizkaikoa ez ezik, Arabako, Gipuzkoako, Santanderko eta Gaztelako matxinadak bultzatu zituen, baina lehen guduak gertatu eta karlista gudarosteak sakabanatu zirenean, Nafarroan ezkutatu zen. Orbek jeneral izendatu zuen Zumalakarregi, karlista gudarosteak berriro osa zitzan. 1836. urtean Errege Kontseiluko ministro izendatu zuen Karlos erregegaiak, eta 1838an Gerrako ministro. Bergarako Besarkada gertatu zenean, Frantziara erbesteratu zen.
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
| Aurrekoa José Joaquín Orbe |
Valdespinako markesa 1819 – 1850 |
Ondorengoa Juan Nepomuceno Orbe Mariaka |
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q9014539
Multimedia: José María de Orbe y Elío / Q9014539