José Saramago

José Saramago (Azinhaga, Santarem, 1922ko azaroaren 16a - Lanzarote, Kanariar uharteak, 2010eko ekainaren 18a) idazle, nobelagile, poeta, antzerkigile eta kazetari portugaldarra. Literatura europarreko egilerik garrantzitsuenetarikoa izan zen. Olerkiak, eleberriak, ipuinak, antzerkia eta saiakera landu zituen. Literaturako Nobel saria jaso zuen 1998an. Politikoki ere oso pertsona aktiboa izan zen. "Ateoa, komunista eta ezkortzat" definitzen zuen bere burua. Bizitzako azken urteetan Lanzaroten (Kanariar uharteak) bizi izan zen. Pilar del Río-rekin ezkonduta egon zen.

José Saramago

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakJosé de Sousa Saramago
JaiotzaAzinhaga eta Golegã, 1922ko azaroaren 16a
Herrialdea Portugal
HeriotzaLanzarote eta Tías, 2010eko ekainaren 18a (87 urte) (87 urte)
Heriotza moduaberezko heriotza: leuzemia
Familia
Ezkontidea(k)Ilda Reis (en) Itzuli  (1944 -  1970)
Isabel da Nóbrega (en) Itzuli  (1970 -  1986)
Pilar del Río  (1988 -  2010eko ekainaren 18a)
Seme-alabak
Hezkuntza
Hizkuntzakportugesa
Jarduerak
Jarduerakkazetaria, antzerkigilea, itzultzailea, eleberrigilea, poeta, kronikagilea, saiakeragilea, eguneroko-idazlea, literatura-kritikaria, idazlea, gidoilaria, dramagilea eta iraultzailea
Lantokia(k)Lisboa
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
Mugimenduamagic realism (en) Itzuli
Genero artistikoaeleberria
magic realist fiction (en) Itzuli
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioaateismoa

josesaramago.org
IMDB: nm0764832 Allocine: 96434
Musicbrainz: b55bcfa6-3c07-415d-90f9-157bc5121e21 Discogs: 1900819 Find a Grave: 53836358 Edit the value on Wikidata

Biografia

1922ko azaroaren 16an jaio zen Azinhaga herrian (Portugal), Santaremgo barrutian. Hamar urterekin Lisboara joan zen bizitzera bere familiarekin. Bigarren mailako ikasketak bertan behera utzi behar izan zituen, gurasoek, José de Sousa eta Maria da Piedadek, eskolak ordaintzeko dirurik ez zutelako. Bere familian bizi izan zuen egoera ekonomiko txiro eta umilak, noski, eragina izan zuen bere pentsatzeko moduan, eta batez ere bere ideia politikoetan.

Lanbide Heziketako eskolan sarrailagile mekanikoaren ofizioa ikasi zuen. 1940an Lisboako erietxe zibiletako lantegietan hasi zen lanean, sarrailagile gisa, eta 1942an erietxe hauetako administrazioko zerbitzuetara deitu zuten. 1943an administrazio-buru gisa hasi zen lanean, zeramikako industriako langileen Familien Laguntza Kutxan lehendabizi, eta industria metalomekanikoarenean gero. Bi enplegu horien artean argitaratu zuen bere lehenengo eleberria, Tierra do pecado (1947). Garai hartan kezka politikoa piztu zitzaion. Halaber, Café del Chiadoko literatur tertulietara joaten hasi zen, eta Isabel de Nobrega poetarekin elkartu zen.

1955. urteaz geroztik Estudios Cor argitaletxearentzat lan egin zuen. 1966an bere bigarren obra argitaratu zuen, Os poemas possiveis poesia-liburua. 1969an Portugaleko Alderdi Komunistako kide egin zen. Urtebete geroago Probablemente alegría argitaratu zuen eta 1971n Desta mundo e do outro, hainbat egunkaritan argitaratutako kroniken bilduma bat. 1974ko Krabelinen Iraultzaren ondoren, Informazio Ministerioan lan egin zuen, eta Lisboako Diaro de Noticias egunkariko zuzendarikide izendatu zuten. Hala ere, handik gutxira egunkaria utzi zuen eta itzulpenak egitetik bizi izan zen garai batean. 1975ean O año de 1993 argitaratu zuen, kritikarientzat Saramago idazlearen hasiera izan zena.

1977an Manual de pintura e caligrafía kaleratu zuen, fikzio hutseko lehen obra. Urtebete geroago Objeto Quase ipuin-bilduma argitaratu zuen, eta 1979an, enkarguz, A noite antzerki-lana. 1980an Levantado do Cho eleberriarekin bere literatur kalitatea balioesten zion lehenengo saria jaso zuen, Lisboako Hiria saria, hain zuzen. 1982an atera zen Portugaletik, Memorial do convento liburuarekin, eta Portugaleko PEN Klubaren Fikzioa-Saria jaso zuen[1].

Izen handiko idazle bihurturik, 1984an O ano da morte de Ricardo Reis eta 1986an A Jangada de pedra argitaratu zituen. 1991n O Evangelho segundo Jesus Cristo eleberria aurkeztu zuen Lisboan. Portugaleko Kultura Ministerioak betoa jarri zion liburuari, Portugaleko erlijioarentzat eta agintaritzarentzat laidogarria zelakoan. 1995ean, Ensayo sobre la ceguera liburua argitaratu eta bost egunetara Camões saria jaso zuen, Portugaleko literatur sari nagusia.

1998an Literaturako Nobel saria jaso zuen.

Hauek dira bere beste lan aipagarri batzuk: Poetica dos cinco sentidos: O ouvido (1979); Que farei com este livro (1980); Viagem a Portugal (1981); A segunda morte de Francisco Assis (1987); In nomine Dei (1993); Todos los nombres (1997); Lisboako setioa (1999, Jon Alonsok euskaratua).

87 urterekin hil zen, 2010eko ekainaren 18an, Tias (Lanzarote, Las Palmas) herriko bere bizilekuan, leuzemia kroniko baten eraginez.[2]

Bibliografia

Poemak

  • 1966 Os Poemas Possíveis
  • 1970 Provavelmente Alegria
  • 1975 O Ano de 1993

Ipuinak

  • 1978 Objecto Quase
  • 1979 Poética dos Cinco Sentidos: O Ouvido
  • 1999 O Conto da Ilha Desconhecida

Antzerkia

  • 1979 A Noite
  • 1980 Que Farei Com Este Livro?
  • 1987 A Segunda Vida de Francisco de Assis
  • 1993 In Nomine Dei
  • 2005 Don Giovanni ou o Dissoluto Absolvido

Kronikak

  • 1970 Probablemente alegría
  • 1971 Deste Mundo e do Outro
  • 1971 A Bagagem do Viajante
  • 1974 As Opiniões que o DL teve
  • 1976 Os Apontamentos
  • 1981 Viagem a Portugal
  • 1994 - Cadernos de Lanzarote I
  • 1995 Cadernos de Lanzarote II
  • 1996 Cadernos de Lanzarote III
  • 1997 Cadernos de Lanzarote IV
  • 1998 Cadernos de Lanzarote V

Eleberriak

  1. 1947 Tierra do pecado
  2. 1977 Manual de Pintura e Caligrafia
  3. 1980 Levantado do chão
  4. 1982 Memorial do Convento
  5. 1984 O Ano da Morte de Ricardo Reis Fernando Pessoa-ren omenez.
  6. 1986 A Jangada de Pedra
  7. 1989 Lisboako Setioaren Historia (História do Cerco de Lisboa)
  8. 1991 O Evangelho segundo Jesus Cristo
  9. 1995 Ensaio sobre a Cegueira
  10. 1997 Todos os Nomes
  11. 2001 A Caverna
  12. 2003 O Homem Duplicado
  13. 2004 Ensaio sobre a Lucidez
  14. 2005 As Intermitências da Morte
  15. 2006 As pequenas memórias
  16. 2008 A Viagem do Elefante

Euskaratuak

  • Lisboako setioaren historia (Historia del cerco de Lisboa). Ibaizabal, 1999. Itzulpena, Jon Alonso.

Itzulpenaren argitalpena Jon Alonsok eta Jose Saramagok berak aurkeztu zuten Bilbon, Bidebarrietako udal liburutegian, 1999ko urriaren 7an [3].

Erreferentziak

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Wikiesanetan badira aipuak, gai hau dutenak: José Saramago


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.