Joaquina Eguaras
Joaquina Eguaras Ibáñez (Orbaizeta, 1897ko urtarrilaren 10a - † Granada, 1981eko apirilaren 25a)[1][2] andaluziar hebraista eta arabista izan zen, Granadako Unibertsitateko lehenengo emakume irakaslea izandakoa.[3] Granadako Arkeologia eta Etnologia Museoa ere zuzendu zuen 1930etik 1967 arte, erretiratu arte.
| Joaquina Eguaras | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Joaquina Eguaras Ibáñez |
| Jaiotza | Orbaizeta, 1897ko urtarrilaren 10a |
| Herrialdea |  Nafarroa Garaia, Euskal Herria |
| Heriotza | Granada, 1981eko apirilaren 25a (84 urte) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Facultad de Filosofía y Letras (Universidad de Granada) (en)  |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | Hebraist (en) eta artxibozaina |
| Enplegatzailea(k) | Granadako Unibertsitatea Archaeological Museum of Granada (en) School of Arabic Studies (en) |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Real Academia de Bellas Artes de Nuestra Señora de las Angustias (en) Artxibozain, Liburuzain eta Arkeologoen Kidego Fakultatiboa |
.png.webp)
Biografia
Orbaizetan, Nafarroa Garaiko herri batean jaio arren, bi urte zituela Granadara bizitzera joan zen familiarekin, eta bertan gelditu zen bizitzaren gainontzeko urte guztietan. 1912an hasi zen irakasle-ikasketak egiten, eta 1916an amaitu zuen, aparteko saria eta batez besteko bikain nota lortuta. Hiria pedagogikoki berritzeko unea zen: eremu horretan azpimarratzekoa da 1913an Granadan Fernando de los Ríos eta Gloria Giner de los Ríos García jarri zirela, biak Irakaskuntza Erakunde Libreari lotuak. Gloria Giner-ek Geografia eta Historia klaseak eman zituen Maistren Eskola Normalean, non Joakinak irakasle ospetsu horren klasean entzun baitzituen.[4] Magisteritza ikasi ondoren, 1918an Filosofia karrerari ekin zion, bertako lehendabiziko emakume ikaslea izan zelarik, eta ikasketa hauek 1922an amaitu zituen nota bikainekin.1925ean irakasle laguntzaile gisa hasi zen Granadako Unibertsitateko Filosofia eta Letren Fakultatean, eta unibertsitate horretako lehen emakume irakaslea izan zen. 1940tik, arabierako eta hebrearreko irakasle titularra ere izan zen fakultate horretan bertan.
1930ean Artxibozain, Liburuzain eta Arkeologoen Kidegorako oposizioak egin zituen, eta urte horretan bertan Granadako Museo Arkeologikoko zuzendari izendatu zuten, erretiratu zen arte bete zuen lanpostua.
Arabiar eta hebrear hizkuntzetan espezializatua, gainera, Arabiar Ikasketen Eskolako irakasle gisa aritu zen 1932an sortu zenetik, eta, horrekin batera, museoan egindako lana unibertsitateko irakaskuntzarekin bateratu zuen. Kultura eta ikasketa arabiarren esparruarekin zerikusia duten hainbat erakunde ospetsuren kide ere izan zen. Hainbat argitalpen ditu eginda ikerketa arabiar eta semitikoen inguruan.
Erretiroan, Granadako Arkeologia Museoko ohorezko zuzendari eta Filosofia eta Letretako Fakultateko irakasle laguntzaile izendatu zuten 1967an. Jacinto Bosch Vilák proposatuta, Orientalisten Espainiako Elkarteko ohorezko kide izendatu zuten 1980ko abenduaren 10ean.[5]
Granadan hil zen 1981eko apirilaren 25ean, 84 urte zituela.
Testuinguru historikoa: emakumea eta unibertsitatea
1910 arte ez zen onartu, Espainian, emakumeek irakaskuntza ofizialerako duten eskubidea: martxoaren 8koa eta irailaren 2koa, Madrilgo Gazetan 1910eko martxoaren 9an eta irailaren 4an argitaratuak. Errege Agindu horiei esker, emakumeek irakaskuntza ofiziala lortu ahal izan zuten, inolako murriztapen administratibo edo legalik gabe.[6]
1910eko martxoaren 8an, errege-agindu bat ezarri zen:
“emakumeek irakaskuntza ofizial edo ez-ofizial batean eskatzen dituzten matrikula-inskripzioak onartuko dira, gainekoei kontsultatu beharrik gabe”. Arau berriak “berdin” baimentzen du gizonek eta emakumeek “kontsulta egitea, baldin eta eskubide-mugarik ez badago, tramitazioan zailtasunak eta atzerapenak sortzen badituzte, Instrukzio Publikoko legeriaren zentzu orokorra sexuagatiko bereizketarik ez egitea bada”.[7]
Gainera, Hezkuntza Publikoko eta Arte Ederretako Ministerioaren mendeko erakunde publikoetan lanbidean aritzeko unibertsitate-tituluak duen baliotasuna onartu zen.[8]
Sariak eta goraipamenak
- Granadako Angustias Ama Birjinaren Arte Ederren Errege Akademiako kide osoa
- Mehdawiyiaren ordena
- The Hispanic Society of America-ko kide urgazlea
- Alfontso X.a Jakitunaren Ordena Zibila, mandatu kategoriarekin
- Monumentuen Batzorde Probintziala
- Altxor Artistikoaren Batzorde Kontserbadorea (Granada)
- Granadako Excavacionesko ordezkaria
- Arte Ederretako Merezimenduaren Domina, zilarrezko kategoria
- Granadako Arkeologia Museoko ohorezko zuzendaria
- Granadako Unibertsitateko Filosofia eta Letretako Fakultateko irakasle laguntzailea
- Espainiako Orientalisten Elkarteko ohorezko kidea
Aintzatespena
- Haren omenez, Granada hiriko bide nagusietako bat Joaquina Eguaras etorbidea da, Iparraldeko Barrutian, geroago izen bereko auzoari izena eman diona.
Erreferentziak
- «Joaquina Eguaras Ibáñez - Los cien granadinos del siglo XX - ideal.es» web.archive.org 2016-03-22 (Noiz kontsultatua: 2022-04-25).
- «En recuerdo de Joaquina Eguaras | Te recuerdo - Blogs ideal.es» web.archive.org 2013-12-14 (Noiz kontsultatua: 2022-04-25).
- (Gaztelaniaz) ESCRITORA, CHARO FUENTES CABALLERO ES. (2009-03-14). «Joaquina Eguaras, más allá de las lindes | Últimas noticias de la actualidad cultural en Diario de Navarra» diariodenavarra.es (Noiz kontsultatua: 2022-04-25).
- «Museos de Andalucia - Conservadores de museos - Joaquina Eguaras Ibáñez» museosdeandalucia.com (Noiz kontsultatua: 2022-04-25).
- J.Mª. Bosch. «Necrológica. Joaquina Eguaras Ibañez».. .
- Díaz-Andreu, Margarita. Díaz-Andreu, M. 2002. Mujeres españolas en un mundo en transformación: antigüedades y estrategias de género. In M. Díaz-Andreu Historia de la Arqueología. Estudios. Madrid, Ediciones Clásicas: 51-69.. (Noiz kontsultatua: 2022-04-25).
- «Día Internacional de la Mujer: 100 años de igualdad en la Universidad - RTVE.es» www.rtve.es (Noiz kontsultatua: 2022-04-25).
- Poveda Sanz, María (2014). «Mujeres y segunda enseñanza en Madrid (1931-1939): El personal docente femenino en los institutos de Bachillerato.». Tesis doctoral (Universidad Complutense de Madrid. Departamento de Teoría e Historia de la Educación).. .
Bibliografia
Eugaras Ibáñez, Joaquina (arg. eta trad.). Ibn Luyipvn: Nekazaritza-ituna. Granada: Alhambrako Patronatua eta Generalife, 1988.
Eguaras Ibáñez, J. Un texto árabe granadino. Azterketa arabiar eta hebraikoen nahastea. Atal arabiarra-Islam. Bol. 03 (1954). ISSN 0544-408X, 97-102. or.
Ikus, gainera
- Herri judua Erdi Aroan
- Al-Andalus
- SANTIAGO SIMÓN, Emilio. "Nahasteko zuzendaria izan nintzen". Estuario arabiar eta hebraikoen nahastea. Atal arabiarra-Islam. Bol. 50 (2001). ISSN 0544-408X, 7-10 or.
