Joan Perez Betolatza

Joan Perez Betolatza[1] edo, laburtuta, Betolatza (Betolatza, Araba, XVI. mendea – Ozkabarte, Errioxa, ~1600)[2] apaiza eta euskal idazlea izan zen.

Joan Perez Betolatza
Bizitza
JaiotzaBetolatza, XVI. mendea
Herrialdea Araba
HeriotzaSanto Domingo de la Calzada, 
Hezkuntza
HizkuntzakBizkaiera
Jarduerak
Jarduerakapaiz katoliko latindarra eta idazlea
Izengoitia(k)Betolaza
Literaturaren Zubitegia: 702

Kalagorriko Pedro Manso Zuñiga kardinalak eskatuta, ezaguna dugun euskarazko lehen kristau dotrina idatzi zuen[oh 1], Bilbon: Doctrina Christiana en Romanze y Basquenze. Erdarazko dotrina baten euskarazko laburpena da. 1596an argitaratu zen, eta oso liburu garrantzitsua da literaturari eta kulturari dagokionez. Izan ere, Arabako euskararen lekuko da, bai eta mendebaleko euskaraz idatzi den testu argitaratu zaharrena ere (Lazarragaren eskuizkribua ez zen 2004 arte argitaratu).[3]

Koldo Zuazok zehaztu duenez, Arabako sartaldeko azpieuskalkian idatzi zuen Betolatzak. Erabili zituen arkaismoak alde batera utzita, gaur egun Arratia-Otxandio aldean egiten den euskararen antz handia du.[4]

Betolatzaren dotrina
Arabako azpieuskalkien gutxi gorabeherako eremuak, XVI.-XVII. mendeetan. Betolatzak Arabako sartaldeko euskara erabili zuen (irudian 1 zenbakia duena).[4]

Hauxe da Betolatzak idatzitako Aita Gurea (El Pater Noster en Basquenze):

« AYTA gurea,

Ceruetan çagoçana.

Sâtificadua Içandila çure içena

Etorrividi

gugana çure Ereynua

Eguinvidi çure borondatea,

nolan Ceruan, alan lurrean

emon eguiguçu egunean

eguneango gure oguia

da parcatu

eguiguçuz

gure pecatuac,

guc gueure çordunay

parquetan deustegunaleguez

da echiezeyguçu

jausten tentaciñoan,

baya libradu guaiguiçuz

gach gustiric. Amen Iesus.

  »

Erreferentziak
  1. EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.
  2. Ez dakigu zein urtetan jaio zen, ez eta zehazki zein urtetan hil zen ere.
  3. Kintana, Xabier. (1994). Bilbao, euskararen bizitzan. X. Kintanaren Euskaltzaindian sartzea. Euskaltzaindia.
  4. Koldo Zuazo (1997): «Euskara Araban», Uztaro, 21. zenbakia, 79-95. orrialdeak.

Oharrak
  1. Bigarrena Santxo Eltsorena kontutan hartzen bada.

Kanpo loturak
Euskal idazleak
Euskal idazleak
Euskal idazleak
 Artikulu hau euskal idazle bati buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.