Jibaro

Jibaro[1] (gaztelaniaz: jívaro) Hego Ameriketako leinu borrokazale bateko kidea da. Ekuadorren eta Peruko Amazonia aldean bizi dira, Pastaza, Morona eta Santiago ibaien inguruetan. Herri nekazaria da nagusiki; abereak hazten dituzte, eta arrantza ere egiten da. Emakumeen lana nekazaritza da eta gizonena berriz ehiza. Espainiarrek menderatu zituzten baina matxinatu eta askatasuna lortu zuten 1599an. Borrokan trebeak dira oso. Etsairen bat hiltzen zutenean haren arimak ez ziezaien gaitzik ekar, burua moztu, buruko hezurrak kendu, egosi, harri berotuz azala leundu, ukabilaren tamaina hartzeraino txikituz momifikatu eta buru horiek garaipen agiri gisa (tsantsa) gordetzen zituzten, orain dela gutxi arte. 20.000 bat lagunek osatzen dute leinua, emakumeek batez ere, gizonezko asko borrokan hiltzen baitira.

Pwanchir Pitu, achuar herriaren xaman eta buruzagi espirituala

Taldeak

Talde nagusiak honakoak dira:

  • Shuar
  • Achuar
  • Huambisa
  • Aguaruna

Aditu batzuen ustetan hauek ere herri jibaroak dira:

Erreferentziak
  1. Euskaltzaindia. (PDF) 190. arauaː Munduko herriak eta etniak. .
  2. Stirling, Matthew. (1938). «Historical and Ethnographic Materials of the Jivaro Indians» Smithsonian Institution Bureau of American Ethnology Bulletin 2 (117).
  3. Harner, Michael. (1972). Jivaro: People of the Sacred Waterfalls. ISBN 0385071183..

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.