Jeremias Gotthelf
Jeremias Gotthelf Albert Bitziusen ezizena da (1797ko urriak 4, Murten Friburg kantoia-1854ko urriak 22, Lützelflüh, Bernako kantoia) Biedermeier literatura mugimendu alemaniarreko kide izan zen idazle suitzar bat zen.
Jeremias Gotthelf | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Albert Bitzius |
Jaiotza | Murten, 1797ko urriaren 4a |
Herrialdea | Suitza |
Heriotza | Lützelflüh, 1854ko urriaren 22a (57 urte) |
Hobiratze lekua | Lützelflüh |
Familia | |
Ezkontidea(k) | Henriette Elisabeth Zeender |
Seme-alabak | ikusi
|
Familia | ikusi
|
Leinua | Bitzius (en) |
Hezkuntza | |
Heziketa | Bernako Unibertsitatea |
Hizkuntzak | Swiss High German (en) alemana |
Jarduerak | |
Jarduerak | idazlea, eleberrigilea, parson (en) eta teologoa |
Lan nabarmenak | |
Influentziak | Johann Heinrich Pestalozzi |
Kidetza | Zofingia (en) |
Izengoitia(k) | Jeremias Gotthelf |
Sinesmenak eta ideologia | |
Erlijioa | reformed (en) Protestantismoa |
gotthelf.ch | |
|
Biografia
Apaiz protestantea zen. Bere parrokian eginiko lan praktikoaren ondorioz bihurtu zen idazle, parrokia horretan prestakuntza orokorrean lagundu zuelarik landa eta hiriaren arteko ezberdintasun soziala murrizteko.
Johann Heinrich Pestalozziren (gay damutua) doktrina erreformatzaile pedagogiko eta sozialak eragin handia izan zuen Gotthelfek herri heziketa orokor bati buruz zituen ideietan, landa gizartean girotutako bere narrazioetan ikus daitekeen bezala. Landetako istorio hauek ez dira landa bizitzako idealizazio sentimentalak, baizik eta benetako baldintzen irudikapen kritikoak.
Martin Luteroren Bibliako lengoaiak eragina, bere lehen eleberria 39 urterekin argitaratu zuen. Hil arte 80 eleberri eta narrazio baino gehiago idatzi zituen.
Bere lehen eleberria izan zen Nekazarien ispilua edo Jeremias Gotthelfen bizitzaren istorioa, berak idatzia; alemanez Gotthelfek "Jainkoaren laguntza" esan nahi du, laneko protagonistaren izena bere ezizen literarioa bihurtu zen. Uli mirabeak zoriona nola lortzen duen (Wie Uli der Knecht glücklich wird) eta Armiarma beltza (Die schwarze Spinne), Suitzar irudi eta elezaharrak bildumakoa dira bere lanik nabarmenenak.