Jean-Honoré Fragonard

Oso gaztetan Parisa joan zen, eta François Boucherren ikasle kuttuna izan zen. Boucherrek Erromako lehiaketan parte har zezan indar egin zion, eta 1752an, lehiaketa hartako lehenengo saria irabazi zuen. Hala, Carle Van Look zuzentzen zuen eskolan sartu zen Fragonard (1753-1756). Gazte-denboran egin zituen lanek Boucherren eragin nabarmena dute; artifizialak dira guztiz: Jeroboam Sacrificing to Idols (1752, Hankak garbitzea). 1756. urtearen bukaeran Fragonard Erromako Frantses Akademian onartu zuten, eta han aritu zen ikasten 1761. urtea arte. Garai hartan bi babesle izan zituen: Hubert Robert (Erroman) eta Saint-Non abadea. Tivolira (1760), Napolira (1760-1761) eta Parisko itzuleran Bolonia, Venezia eta Genevara eraman zuen lanera abadeak. Italiatik itzuleran akuaforte-sail eder bat egin zuen (1764). Oso aldi oparoa izan zuen hura: sentiberatasun handiko paisaiak (Parke txikia, 1760 ingurukoa), zenbaitetan mugimendu dramatikodunak (Ekaitza, 1759), eta genero-eszena konplexuak egin zituen.

Italiatik Parisa itzuli zenean, Marie-Anne Gerardekin ezkondu zen. Fragonard oso zoriontsua izan zen haren emaztearekin eta familiarekin, nahiz eta behin baino gehiagotan bestelako esamesak zabaldu izan diren. Garai horretan, aldaketa nabariena izan zuen Fragonarden karrerak: Akademiaren bidetik urrundu zen, eta uko egin zion pintura historiko eta apaingarri handiak pintatzeari. Eszena lizunak marrazten hasi zen (Zabua, 1767), genero-eszenak ere pintatzen zituen, Boucherren estilo berekoak, eta paisaietan iparraldeko maisuen irakaspenetara itzuli zen.

Fantasiako erretratuetan, pintzelkadak lastertasun eta askatasun handikoak erabiltzen zituen. Hamabost bat dira, 1769. urte inguruan pintatuak; zortzi Louvren daude, eta horiexek erakusten dute Fragonarden karreraren goreneko maila.

Fragonarden arrakasta izugarria zen, baina haren arte-estiloa zaharkitzen edo modatik urruntzen ari zen ordurako. Urte horietan bertan, Parisen, neoklasizismoa iragartzen zuten mugimendua ari zen indar hartzen. Fragonardek, Mme. du Barryren aginduz, Louvecienneserako egin zituen lanek kritika latzak izan zituzten, eta ez zituzten erakusgarri jarri; haien ordez, Vien margolariaren lau koadro jarri ziren. Kritika haiek asko mindu zuten Fragonard; adiskide zuen Bergeret finantza-gizonak bidaia bat egitera eraman zuen (1773-1774), Frantziako Midi eskualdera lehenbizi, eta ondoren Italiara, ahaztu zitzan bere estiloaren kontrako kritikak. Bidaia haren ondoren Parisa itzuli zen.

Parisen antzematen zen belaunaldi berriak gero eta indar handiagoa zuela, eta pintore-belaunaldi horrek gora egin ahala Fragonarden ospea beherantz zihoan; Frantziako Iraultzarekin, azkenik, hondoa jo zuen. Hasieran, ideia berrien aldeko agertu zen Fragonard, baina berehala egin zuen atzera. 1790. urtean Fragonardek Paris utzi eta Grassera, lasaitasunera, joan zen bizitzera, bere alaba Rosalieren heriotzak lur jota utzi baitzuen. Fragonardek gero eta ondasun gutxiago zuen, eta bezeroek edo ihes egin zioten edo ondasunik gabe gelditu zitzaizkion. Hala ere, Fragonardek bilatu zituen miseriari ihes egiteko bideak: ikasle izan zuen Daviden laguntza izan zuen batetik, eta bestetik, Museumean (etorkizunean Louvre museoa izango zena, 1793-1800) administrazio-lanpostu bat lortu zuen. Gero eta jarraitzaile gehiago zituen Fragonardek; bere koinata eta ikasle Marguerite Gerarden lanek, aldiz, gero eta arrakasta handiagoa zuten, eta bere seme Evaristeren ospea ere handiagotzen ari zen poliki-poliki. Dena dela, Fragonard bere senide eta lagun minez inguraturik bizi izan zen samintasun handirik gabe.

Zaila da Fragonardek egin zituen lanen bilduma osatzea, galdu egin baitira lan horietako asko eta asko. Eragin handia izan zuten Fragonardengan, antza denez, kritikak, Italiara egin zuen bigarren bidaiak eta paristarren gustu-aldaketak, eta egoera horri aurre egiteko bere estiloa erabat aldatzea erabaki zuen: koloreak ahuldu egin zituen, urre eta zilar koloreen harmonia bilatu zuen. Bere teknikak, askatasunik galdu gabe, molde zorrotzago baterantz egin zuen: batzuetan iparraldeko margolarietara hurbiltzen zen (Ezkutako mustra, 1788), beste batzuetan, berriz, Le Sueur ekartzen zuen gogora. Ñabardura malenkoniatsuak (Zenbakia), grinatsuak (Krisketa), edo erotikoak (Arrosaren sakrifizioa) nahasten zituen bere lanetan.

Lan garrantzizkoenak: Serment d'amour (Maitasun zina), La bachante endormie (Bakantea lotan) eta Le sacrifice de la rose (Arrosaren sakrifizioa).