Jamphel Gyatso

Tradizioaren arabera, Jamphel Gyatsoren ama berataz haurdun geratu zenean, bere herrian uzta bikain bat egon zen, garagar zurtoin bakoitzak, hiru, lau, edo bost buruxka zituela, Tibeten, ordu arte sekula ikusi ez zena, eta Jamphelen ama, Phuntosk Wangmo eta senide bat bere lorategian afaltzen ari zirela, ostadar handi bat agertu eta amaren sorbalda ukitu zuen. Izaki sakratu baten jaiotzarekin lotutako funtsezko seinalea da hau.

Jaio eta gutxira, umea, sarri, meditazio posturan jartzen saiatzen zen, eta begirada zerurantz zuela. Seigarren Panchen Lama zen Palden Yeshik, ume honi buruz hitz egiten entzun zuenean, Dalai Lamaren benetako berraragitzea zela adierazi zuen. Jamphelek bi urte t'erdi zituenean, Shigatseko Tashilhunpo monasteriora eraman zuten, non, berraragitutako Dalai Lama bezala, bere omenezko zeremonia bat ospatu zen.

Ondoren, Lhasara lagundua izan zen eta tibetar herriaren buruzagi bezala tronuratua Potala Jauregian, urezko zaldiaren urteko zazpigarren hilabetean (1762), bost urte zituenean (lau, mendebaldean kontatzen den bezala, jaiotzatik hasten dena, eta ez emakume bat haurdun geratzen den unetik). Handik gutxira, Lobsang Palden Yeshik aurre-nobizio bezala ordenatu zuen, eta bere izena eman zion, Jamphel Gyatso. Erabat, 1777an ordenatua izan zen, baina herrialdea, lamaordeek gobernatua izaten jarraitu zuen zurezko herensugearen urtea arte (1784).

1788an, nepaldar zur merkatariekin gatazka bat egon zen, gurkhekin erasoetan amaitu zena. 1790ean, herri honek, hegoaldeko Tibet inbaditu zuen, eta zenbait probintzia konkistatu zituen, Nya-nang eta Kyi-drong bezala. Shigatse hiria eta Tashilhunpoko monasterioa, hartuak eta arpilatuak izan ziren, baina gurkhak, Nepalera atzera egitera behartuak izan ziren 1791n, eta 1796an, bake adostasun bat lortu zen.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jamphel Gyatso