János Arany

János Arany (Nagyszalonta, 1817ko martxoaren 2a - Budapest, 1882ko urriaren 22a) hungariar olerkari, itzultzaile eta kazetaria izan zen.

János Arany
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Salonta (en) , 1817ko martxoaren 2a
Herrialdea	Hungaria
Lehen hizkuntza	hungariera
Heriotza	Budapest, 1882ko urriaren 22a (65 urte)
Hobiratze lekua	Fiumei kaleko hilerria
Heriotza modua	berezko heriotza: pneumonia
Familia
Ezkontidea(k)	Julianna Ercsey (en)
Seme-alabak	ikusi Julianna Arany (en) László Arany (en)
Hezkuntza
Heziketa	Reformed College of Debrecen (en) (1833 - 1836)
Hizkuntzak	hungariera ingelesa antzinako greziera latina
Jarduerak
Jarduerak	hizkuntzalaria, poeta, idazlea, kazetaria eta itzultzailea
Lan nabarmenak	ikusi Toldi trilogy (en)
Jasotako sariak	ikusi Order of Saint Stephen of Hungary  (1867)
Kidetza	Hungariako Zientzien Akademia Kisfaludy Society (en)

Hamalau urterekin hasi zen irakasle lanetan. Aktore ibiltari talde batekin ere bat egin zuen, eta gero kazetari lanetan aritu zen. 1847an sari bat irabazi zuen "Az elveszett alkotmány" ("Konstituziogileak galdua") lanarekin.

"Toldi" bere lanik ospetsuena argitaratu ondoren, Sándor Petőfiren lagun egin zen. 1848ko Hungariako Iraultzan Petőfiren heriotzak sakonki eragin zion.

1858an Hungariako Zientzien Akademiako kide hautatu zuten eta 1865etik idazkari nagusia izan zen. Halaber, Hungariako literatur elkarterik handiena den Kisfaludy Elkarteko lehendakari hautatu zuten.

102 balada idatzi zituen eta Shakespeareren hiru drama itzuli zizkion hungariarrari. "Buda erregearen heriotza" (1864) poema epikoan Hungariaren iragan mitiko eta historikoa jorratu zuen.

"A Walesi Bárdok" ("Galesko Bardoak") olerkian paralelismoa egin zuen ingelesek galestarren aurka egindako errepresioaren eta hungariarren aurkako Austriako errepresioaren artean.