Izhevsk
Izhevsk[1] (errusieraz: Иже́вск; udmurteraz: Иж edo Ижкар) Errusiako hiria da, Udmurtiako Errepublikako hiriburua. Izh ibaiaren ertzean dago, Ural mendien mendebaldean.
| Izhevsk Иж Ижкар | |||
|---|---|---|---|
| Errusiaren banaketa administratiboa | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Herrialdea |  Errusia | ||
| Errepublika | Udmurtia | ||
| Alkatea | Oleg Nikolaevich Bekmemetiev (en)  | ||
| Izen ofiziala | Ижевск | ||
| Jatorrizko izena | Иж Ижкар | ||
| Posta kodea | 426000–426999 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 56°51′N 53°13′E | ||
 | |||
 | |||
| Azalera | 315,6 km² | ||
| Altuera | 140 | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 646.277 (2017) 22.805 (2021) | ||
| Dentsitatea | 2.050,7 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | 1760 | ||
| Telefono aurrizkia | 3412 | ||
| Ordu eremua | UTC+04:00 | ||
| Hiri senidetuak | Tatabánya, Córdoba, Lusaka, Maracay, Xining, Yambol (en) , Salt Lake City, Briansk, Brest, Wuhan, Partyzanski District (en) , Minsk eta Kaspisk | ||
| Hizkuntza ofiziala | Udmurtera eta errusiera | ||
| http://www.izh.ru/ www.izh.ru | |||
.svg.png.webp)
.svg.png.webp)
1985-1987 bitartean hiriaren izena Ustinov izan zen, 1976-1984 urteetan Sobietar Batasuneko kanpo-arazoetarako ministroa izan zen Dmitri Ustinoven omenez. Hala ere, Mikhail Gorbatxov gobernuan egon zenean, berriki agintari izandakoen omenez ipinitako hirien izenak aldatu egin zituen, lehenagoko toponimoak berreskuratuz.
Historia
Izhevsk 1760ko apirilaren 10ean sortu zuten, burdinola baten inguruko kokalekutzat. Burdinolak eta hiria Piotr Ivanovitx Xuvalov kondeak eraiki zituen. Hala ere, hil zenean zorrak utzi zituelako, ondarea Erresumarena izatera iritsi zen. Izh ibaian presako lanak egin zituzten inguru hartan, 1763. urtean amaituz.
Ekonomia
Izhevsk Udmurtiako Errepublikako ekonomia-gune garrantzitsuena da, hirian dagoelako finantza- eta industria-jarduera gehiena. Industria militarra da indarrik handiena duena, eta hainbat enpresa daude hirian horretan dihardutenak. Enpresarik ezagunena Izhmax da: Errusian bertan eta kanpoan oso ospetsuak diren arma arinak eta eraso-fusilak ekoizten dituzte, besteak beste; gainera, "IZH" markako motozikletak eta automobilak ere ekoizten dituzte.
Beraz, Izhevskek herrialdeko gune industrial eta militar garrantzitsua izaten jarraitzen du, eta "Errusiako armategia" esaten diote bai Izhevsk bai Tula hiriei.
Besteak beste, hiria famatua da Mikhail Kalaxnikovek bertan asmatu zuelako AK-47 asalto-fusil ospetsua, Kalaxnikov izenez ere ezaguna.
Klima
Izhevsken klima kontinental hezea daukate: neguak luzeak izaten dira, eta udak epelak.
 Datu klimatikoak (Izhevsk)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 3.6 | 5.8 | 10.1 | 27.5 | 31.1 | 35.6 | 37.0 | 37.0 | 33.0 | 22.4 | 11.1 | 4.5 | 37.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | -8.9 | -7.7 | -0.7 | 8.8 | 18.2 | 23.2 | 25.1 | 21.9 | 15.2 | 6.9 | -2.4 | -7.5 | 7.7 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | -12.4 | -11.7 | -5.0 | 3.7 | 11.7 | 17.0 | 19.0 | 16.0 | 10.2 | 3.4 | -5.1 | -10.6 | 3.0 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -16.1 | -15.5 | -9.2 | -0.6 | 5.9 | 11.2 | 13.4 | 11.1 | 6.2 | 0.4 | -7.8 | -14.0 | -1.3 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -46.8 | -40.4 | -32.1 | -23.9 | -9.4 | -2.4 | 4.3 | -1.7 | -5.5 | -21.3 | -33.5 | -47.5 | -47.5 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 30 | 21 | 22 | 26 | 48 | 62 | 58 | 67 | 55 | 51 | 40 | 30 | 510 |
| Euri egunak (≥ 1 mm) | 4 | 3 | 5 | 11 | 17 | 17 | 16 | 17 | 19 | 18 | 10 | 6 | 143 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 27 | 23 | 18 | 7 | 2 | 0.1 | 0 | 0 | 1 | 10 | 23 | 27 | 138.1 |
| Eguzki orduak | 44.4 | 87.3 | 148.8 | 211.3 | 282.6 | 305.3 | 304.4 | 245.5 | 150.6 | 76.7 | 42.5 | 33.0 | 1932.3 |
| Hezetasuna (%) | 84 | 80 | 76 | 68 | 61 | 67 | 71 | 74 | 78 | 82 | 85 | 84 | 76 |
| Iturria (1): Pogoda.ru.net[2] | |||||||||||||
| Iturria (2): Weatherbase (eguzki-orduak)[3] | |||||||||||||
