Ivan Franko
Ivan Jakovytx Franko[1] (ukraineraz: Іван Якович Франко, iˈwɑn ˈjɑkowɪt͡ʃ frɑnˈkɔ ahoskatua; Nahuievytxi, Austria-Hungariako Inperioan, 1856ko abuztuaren 27agreg./abuztuaren 15ajul. - Lviv, 1916ko maiatzaren 28greg./maiatzaren 15ajul.) Austria-Hungariako Inperioan ukraineraz idatzi zuen poeta, idazlea, ekonomista, filosofia doktorea,etnografoa, ekintzaile politikoa, itzultzailea eta literatura kritikoa izan zen.
Ivan Franko | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Nahuievytxi, 1856ko abuztuaren 27a |
Herrialdea | Austriar Inperioa |
Lehen hizkuntza | ukrainera |
Heriotza | Lviv, 1916ko maiatzaren 28a (59 urte) |
Hobiratze lekua | Lychakiv Cemetery (en) |
Familia | |
Ezkontidea(k) | Olga Franko |
Seme-alabak | ikusi
|
Hezkuntza | |
Heziketa | Vienako Unibertsitatea Doktoretza : filosofia Lviveko Unibertsitatea (1875 - : filosofia Txernivtsiko Unibertsitatea (1891 - |
Hezkuntza-maila | Doktoretza |
Hizkuntzak | ukrainera poloniera alemana |
Jarduerak | |
Jarduerak | idazlea, kazetaria, poeta, cultural historian (en) , antzerkigilea, itzultzailea, ekonomialaria, literatura-kritikaria, politikaria eta translation into Ukrainian (en) |
Lantokia(k) | Lviv |
Enplegatzailea(k) | Vienako Unibertsitatea |
Lan nabarmenak | ikusi
|
Influentziak | Taras Xevtxenko |
Kidetza | Shevchenko Scientific Society (en) |
Mugimendua | errealismoa |
Izengoitia(k) | Джеджалик, Мирон, Мирон Сторож, Мирон Ковалишин, Руслан eta Іван Живий |
Genero artistikoa | olerkigintza short novel (en) eleberria eleberri laburra kontakizun laburra antzezlana |
Sinesmenak eta ideologia | |
Alderdi politikoa | Ukrainian Radical Party (en) |
Politikari aurrekaria, Ukrainan sozialismoa eta nazionalismoa bultzatu zituen. Ukrainera kultura hizkuntza bihurtu nahi zuen eta horretarako mundu osoko idazleen liburu ezagunak itzuli zituen, besteak beste, William Shakespeare, Lord Byron, Pedro Calderón de la Barca, Dante, Victor Hugo, Adam Mickiewicz, Goethe eta Friedrich Schiller.
Galitzian jaio zen. Aitak, errementari, jatorri alemaniarra zuen. Bigarren hezkuntza Drohobytxen egin zuen eta, ondoren, filosofia eta literatura ukrainarra ikasi zituen Lviveko Unibertsitatean.
Zenbait obra
- Lesyshyna Cheliad (1876)
- Dva Pryiateli (1876)
- Ballads and Tales (1877) Poesia.
- Boryslav (1877)
- Boryslav Laughs (1881-1882) Eleberria.
- Boa Constrictor (1878). Eleberria.
- Zakhar Berkut (1883). Saiakera.
- Basis of Society (1895) Saiakera.
- Withered Leaves (1896) Saiakera.
- Semper Tiro (1906)
- In Death of Cain (1889)
- Moses (1905).
- Stolen Happiness (1893)
- Kamenyar. Poesia.
Bere bizitza osoan mila obra inguru argitaratu zuen. Garai sobietarretan Ivan Franko oso onartutako egilea izan zen eta haren lanak zabalkunde handia izan zuten, bereziki Kamenyar poema.
Erreferentziak
Kanpo estekak
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ivan Franko |
- (Ingelesez) Ivan Frankori buruzko filma.
- (Ingelesez) Entziklopedia Ukrainarra.