Israelgo politika eta gobernua

Israel demokrazia parlamentario bat da, botere legegile, exekutibo eta judizialez osatua. Erakunde hauek ditu: lehendakaritza, Knesset (ganbera bakarreko parlamentua), gobernua (ministroen kabinetea), estatuaren kontrolatzailea eta sistema judiziala. Sistema botere-banaketaren printzipioan oinarritzen da, botere betearazlea botere legegilearen konfiantza-botoaren mende dagoenean (Knéset). Botere judizialaren independentzia legeak bermatzen du.[1]

Knesset Jerusalem hirian.
Israelgo Presidentearen bulegoa 2007an.

Arabiar populazioa gutxiengo garrantzitsua da Estatua sortu zenetik, eta, teorian, Israelgo herritartasun osoa du 1952tik. Hautesleak eta hautagarriak dira, nahiz eta derrigorrezko soldadutzatik salbuetsita egon (drusoen kasuan izan ezik). Familia-eskubideak auzitegi erlijioso desberdinek administratzen dituzte (juduak, sharia, drusoak eta kristauak), eta ezkontzei eta ezkontzak deuseztatzeari buruzko eskumen esklusiboa dute. Ez dago ezkontza edo dibortzio zibilik.

Knesset

Knesset 120 diputatuk osatzen dute, lau urtean behin sufragio unibertsal eta proportzionalaren bidez hautatuak. Parlamentuak «Israelgo presidentea» aukeratzen du (protokolozko kargua, ez-betearazlea) zazpi urteko aldi baterako, ezin da berritu, botere legegilea erabiltzen du eta exekutiboa lehen ministroaren esku uzten du.[2]

Israelgo presidentea
IzenaAgintaldia
Chaim Weizmann1948-1952
Yitzhak Ben Zvi1952-1963
Zalman Shazar1963-1973
Ephraim Katzir1973-1978
Yitzhak Navon1978-1983
Chaim Herzog1983-1993
Ezer Weizman1993-2000
Moshé Katsav2000-2007
Shimon Peres2007-2014
Reuven Rivlin2014-2021
Isaac Herzog2021-karguan

Lehen ministroa
Israelgo Lehen Ministroak
IzenaAlderdiaAgintaldia
David Ben-GurionM1948ko maiatza - 1953ko abendua
Moshe SharettM1954eko urtarrila - 1955eko azaroa
David Ben-GurionM1955eko azaroa - 1963ko ekaina
Levi EshkolM1963ko ekaina - 1969ko otsaila
Yigal Allon1M1969ko otsaila - 1969ko maiatza
Golda MeirM1969ko maiatza - 1974ko ekaina
Isaac RabinM1974ko ekaina - 1977ko ekaina
Menahem BeginL1977ko ekaina - 1983ko iraila
Isaac ShamirL1983ko urria - 1984ko iraila
Shimon PeresM1984ko iraila - 1986ko urria
Isaac ShamirL1986ko urria - 1992ko uztaila
Isaac RabinM1992ko uztaila - 1995eko azaroa
Shimon PeresM1995eko azaroa - 1996ko ekaina
Benjamin NetanyahuL1996ko ekaina - 1999ko uztaila
Ehud BarakM1999ko uztaila - 2001eko otsaila
Ariel SharonLfebrero 2001 - 2006ko urtarrila
Ehud Olmert2K2006ko urtarrila - 2009ko martxoa
Benjamin NetanyahuL2009ko martxoa - 2021eko ekaina
Naftali BennettY2021eko ekaina - 2022ko uztaila
Yair LapidYA2022ko uztaila - 2022ko abendua
Benjamin NetanyahuL2022ko abendua -
1 Behin-behineko Lehen Ministroa.
2 2006ko apirila arte funtzioetan egon zen; azken data honetan aukeratua izan zen.
M = Mapai. 1968tik, Alderdi Laborista.
L = Likud.
K = Kadima.
Y = Yamisa.
YA = Yesh Atid

Erreferentziak
  1. https://embassies.gov.il/san-salvador/AboutIsrael/State/Pages/ESTADO-Estructura-politica.aspx
  2. https://embassies.gov.il/MFA/Spanish/Pages/EL%20ESTADO-%20Poder%20legislativo-%20la%20Knset.aspx

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.