Isidora Aguirre
María Isidora Ignacia Aguirre Tupper (Santiago, 1919ko martxoaren 22a - ib., 2011ko otsailaren 25a) idazle txiletarra izan zen, batez ere Amerikako eta Europako herrialde askotan antzeztuta izan diren gizarte gaiei buruzko lan dramatikoen egilea. Bere lanik ezagunena La pergola de las flores da, Memoria Chilenaren dagokion orrialdeak esaten duenez, XX. mendeko bigarren erdialdeko Txileko antzerkiaren historiako mugarrietako bat izan zen.». [1]
| Isidora Aguirre | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | María Isidora Ignacia Aguirre Tupper |
| Jaiotza | Santiago, 1919ko martxoaren 22a |
| Herrialdea |  Txile |
| Lehen hizkuntza | txiletar gaztelaina |
| Heriotza | Santiago, 2011ko otsailaren 25a (91 urte) |
| Familia | |
| Ama | María Tupper |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | txiletar gaztelaina gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | antzerkigilea, idazlea, gidoilaria, aktorea eta itzultzailea |
| Enplegatzailea(k) | Universidad Técnica del Estado (en)  Txileko Unibertsitatea |
| Lan nabarmenak | ikusi
|
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Izengoitia(k) | Nené Aguirre |
| isidoraaguirre.usach.cl | |
   | |
Biografia
Fernando Aguirre Errázuriz eta María Tupper Huneeus margolariaren (1893-1965) alaba, Santiagoko Jeanne D'Arc ikastetxeko ikaslea izan zen eta ondoren gizarte lana eta literatura, pianoa, ballet modernoa eta marrazkia (1937-39) ikasi zituen.
21 urte zituela, 1940an, Nené (hala deitzen zioten) Gerardo Carmona Espainiako Gerra Zibileko errefuxiatuarekin ezkondu zen, bost urtez landan bizi izan zen, eta geroago Parisera joan zen, eta han bizitza ilustratzailea gisa irabazten hasi zen, antzerkia eta zinema ikasten ari zen bitartean. [2]
Txilera bueltan, "Hugo Miller aktore eta antzerki zuzendariarekin trolebusean izandako bilera erabakigarria izan zen bere bokazioa zehazteko eta antzerkigintzara erabat dedikatzeko" [2] eta horrela 1952an drama ikastaro batean izena eman zuen, Hezkuntza Ministerioko Txileko Akademian. «Hortik aurrera, antzerki jarduerekiko dedikazioak askotan bere bizitza pertsonala ere alde batera uztera eramango zuen. »
Bi seme izan zituen bere lehen senarrarekin, Gerardo Carmonarekin, eta beste bi bigarrenarekin, Peter Sinclaire ingelesarekin, eta harengandik ere banandu zen.
Isidora Aguirre Tupper 2011ko otsailaren 25eko gauean hil zen biriketako porrotaren ondorioz. Bere lagun eta idazle Virginia Vidal-ek komentatu zuen bezala: "Txilek lurperatzen du Isidora, Literaturako Sari Nazionala zor baitzaio, eleberrigile eta antzerkigile gisa egindako lan handiarengatik aitortza murriztua izango zena". [3]
Bere konpromiso soziala, bere pertsonaiak sakonki ikertzen zituen lan izugarria gorabehera, giza eskubideen defentsari eta bere jarduera abertzaleari gehitu zitzaion arren, sariak banatu zituen epaimahaiak Demokraziaren aldeko alderdien itunaren gobernuetan, behin eta berriz ukatu zioten Isidora Agirreri Sari Nazionala. Gertakari hori gogora ekarri zuen Juan Radrigán antzerkigileak 2012an sari hau lortzeagatik emandako hitzaldian.
Erreferentziak
- Presentación de La pérgola de las flores, portal Memoria Chilena; acceso 14.09.2011
- Isidora Aguirre (1919-2011). Una vida intensa, Memoria Chilena; acceso 14.09.2011
- Andrea Jeftanovic. Isidora Aguirre: la misma, la otra, portal informativo de la Casa de las Américas Ventana, 02.03.2011. El texto, escrito el 28.02.2011, también está en Facebook; acceso a ambas fuentes: 14.09.2011
