Isaac Albéniz

Isaac Albéniz i Pascual (Camprodon, Girona, 1860ko maiatzaren 29a - Kanbo, Lapurdi, 1909ko maiatzaren 18a) musikagile eta piano-jotzaile kataluniarra izan zen. Espainiako erromantizismo musikalaren oinarriak finkatu zituen eta ondorengo musikagile nazionalistengan (Manuel de Falla, Joaquín Turina...) eragin handia izan zuen[1].

Isaac Albéniz

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakIsaac Manuel Francisco Albéniz y Pascual
JaiotzaCamprodon, 1860ko maiatzaren 29a
Herrialdea Katalunia
HeriotzaKanbo, 1909ko maiatzaren 18a (48 urte)
Hobiratze lekuaMontjuïceko hilerria
Heriotza moduaberezko heriotza: Nefritisa
Familia
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaMadrilgo Goi Mailako Errege-Musika Kontserbatorioa
Royal Conservatory of Brussels (en) Itzuli
University of Music and Theatre Leipzig (en) Itzuli
Parisko Kontserbatorioa
Hizkuntzakkatalana
gaztelania
Irakaslea(k)Antoine François Marmontel
François-Auguste Gevaert
Felip Pedrell
Eduard Compta i Torres (en) Itzuli
Manuel Mendizábal de Sagastume
Carl Reinecke
Ikaslea(k)
Jarduerak
Jarduerakclassical pianist (en) Itzuli, musikagilea, orkestra zuzendaria, Birtuosoa eta piano-jotzailea
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaCatalan Piano School (en) Itzuli
Genero artistikoaopera
zarzuela
sardana
Musika instrumentuapianoa
IMDB: nm0017096 Allocine: 165254 Allmovie: p403024 IBDB: 375239
Spotify: 4sbcjbyksdT4dJ5Lh0SvZp Musicbrainz: 0a46cf2a-61bd-447d-b8fd-a2b32eb20282 Discogs: 192322 IMSLP: Category:Albéniz,_Isaac Allmusic: mn0000759834 Find a Grave: 1553 Edit the value on Wikidata

Bere lanik ezagunenak Suite española para piano eta Iberia dira. Zarzuela eta opera ere landu zituen.

Biografia

1860ko maiatzaren 29an Camprodonen (Ripollès) jaio zen. 1863an familia Bartzelonara aldatu zen. Aurreneko piano eskolak arreba Clementinak eman zizkion[2]. Lau urte besterik ez zuela, Bartzelonako Romea antzokian lehenbiziko piano kontzertua eman zuen. Sei urterekin Antoine François Marmontelen ikasle izan zen Parisen[3]. 1868an familiara Madrilera joan zen. Bertako Errege Kontserbatorioan (Escuela Nacional de Música y Declamación) Isaacek pianoa eta solfeoa ikasi zituen . Madrildik abiatuta, kontzertu-itzuliak egin zituen Espainia osoan zehar. 1875ean Kuba eta Puerto Ricon jo zuen. 1876 eta 1879 artean, Alfontso XII.ak emandako beka bati esker, Bruselako Conservatoire Royalen ikasi zuen. Louis Brassin izan zuen piano irakasle[1].

1883an Bartzelonara itzuli eta Felipe Pedrellekin konposizioa ikasi zuen. Urte berean Rosina Jordanarekin ezkondu zen. 1886 eta 1889 artean Madrilen bizi izan zen. Garai hartako lanetan, Primera suite españolan esate baterako, Espainiako herri musikan oinarritutako estilo nazionalista nabarmentzen da. 1890 eta 1893 artean Londresen izan zuen bizilekua eta Britainia Handia eta Europan barrena kontzertuak ematen ibili zen. 1893an, Londresko Lyric Theatren, The Magic Opal opereta lehen aldiz jokatu zen[1].

1894tik aurrera Parisen bizi izan zen. Paul Dukasekin orkestrazioa ikasi zuen eta kontrapuntua Vincent d'Indyrekin. Schola Cantorumen piano irakasle izan zen. Garai honetatik goiti bere konposizioetan inpresionismoaren eragina nabari da. Francis Money-Couttsekin (Lord Latymer) sinatu zuen kontratuak lasaitasun ekonomikoa ekarri zion. Bankari ingeles aberats horrek drama poetikoak idazteko zaletasuna zuen, eta Albeniz haiek musikatzeaz arduratu zen. Henry Clifford operak ez zuen arrakasta handirik izan. Harrera hobea izan zuen Pepita Jiménez operak, 1896an Bartzelonako Liceun lehen aldiz eman zena. Praga (1897), Brusela (1905) eta Parisen (1923) ere jokatu zen[3]. Horrez gainera pianorako idazten jarritu zuen.

La Vega (1897), sofistikazio handiko lana, Albenizen lanik gorenaren atarikoa izan zen: Iberia (1905-1908). Orduko gaixo zegoen, nefritis kronikoak (Bright gaitza) jota. Sendagileen aholkuz, 1909ko apirilaren 1ean Paristik Kanboko bainuetxera joan zen, klima egokiagoa izango zelakoan. Bertan hil zen maiatzaren 18an, artean 49 urteak bete gabe[3].

Lan hautatuak

Operak
  • Henry Clifford (1893-95)
  • Pepita Jiménez (1895)
  • Merlín (1897-1902)

Zarzuelak
  • Cuanto más viejo..., galdua (1881-82)
  • Catalanes de Gracia, galdua (1882)
  • San Antonio de la Florida (1894)

Pianorako lanak
  • Tres suites antiguas (1885–1886)
  • Primera suite española, opus 47. 8 pieza: Granada, Cataluña, Sevilla, Cádiz, Asturias, Aragón, Castilla eta Cuba (1883-94)
  • Segunda suite española, opus 97. 2 pieza: Zaragoza eta Sevilla (1889)
  • España: seis hojas de álbum, opus 165. 6 pieza: Preludio, Tango, Malagueña, Serenata, Capricho catalán eta Zorcico (1890)
  • Zambra granadina, en re menor (1890)
  • Mallorca (barcarola), opus 202 (1890)
  • Chants d'Espagne, opus 232 (1891-94)
  • Iberia: 12 nouvelles impresiones en cuatro cahiers. 12 konposizio 4 koadernotan bananduta (1905-08):
    • 1. koadernoa: Evocación, El Puerto, El Corpus Christi en Sevilla
    • 2. koadernoa: Rondeña, Almería, Triana
    • 3. koadernoa: El Albaicín, El Polo, Lavapiés
    • 4. koadernoa: Málaga, Jerez, Eritaña
  • Navarra (1907)

Beste batzuk
  • Catalonia: suite populaire pour orchestre en trois parties, poema sinfonikoa (1899)
  • Rapsodia española para piano y orquesta, opus 70, piano eta orkestrarako (1887)
  • Primer concierto para piano y orquesta en la menor, opus 78 (Concierto fantástico), piano eta orkestrarako (1885-87)
  • Are Thou gone forever, Elaine?, piano eta ahotserako; Francis Money-Couttsen hitzak (1896)
  • Deux morceaux en Prose, piano eta ahotserako; Pierre Lotiren hitzak (1897)
  • The gifts of the gods, piano eta ahotserako; Francis Money-Couttsen hitzak (1897)
  • To Nellie: Six Songs, piano eta ahotserako; Francis Money-Couttsen hitzak (1908)

Ikus, gainera

Erreferentziak
  1. Walter Aaron CLARK: Retrato de un romántico Centro Virtual Cervantes
  2. Isaac Albéniz Albeniz.cat
  3. Isaac Albéniz i Pascual: Biografia Gaudiallgaudi.com

Kanpo loturak
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Isaac Albéniz Aldatu lotura Wikidatan
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.