Iruñeko tranbia
Iruñeko tranbia edo Iruñerriko tranbia Iruñerriko tranbia sare bat eraikitzeko proiektu bat zen, Iruñea erdian zuena, inguruko komunikazioak hobetzea eta ibilgailu pribatuari lekua kentzea helburu zuena.
| Iruñeko tranbia | |
|---|---|
 Gasteizko tranbia, Iruñerako aurreikusitakoaren antzekoa | |
| Datu orokorrak | |
| Garraio mota | Tranbia |
| Eskualdeak | Iruñerria,  Nafarroa Euskal Herria |
| Lineak | a b c |
| Geltokiak | 65 |
| Jabea | Iruñerriko Mankomunitatea |
| Egoitza | San Frantzisko kalea, 5 Iruñea, Nafarroa |
| Datu teknikoak | |
| Luzera | 38,3 km |
Iruñeko tranbia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2008ko maiatzean eraikitzeko kostu handia dela eta, proiektua bertan behera geratu zen.[1]
Eraikiz gero, 65 geltoki izango zituen, horietatik 5etan bi linea geldituko ziren eta batean RENFErekin lotura egongo zen.
Historia
Iruña eta Iruñerriaren hazkunde demografikoak eta auzo berrien eraikuntzak eta autobusek eskari handitze horri aurre egiteko zailtasunak eraginda, 2006an lehiaketa bat antolatu zen haimaika enpresaren artean tranbia sare berri bat eraikitzeko. Lehiaketa hori AIN-Sener enpresek irabazi zuten. 2007ko maiatzean tranbiaren eraikuntza udal-hauteskundeetako gai nagusia izan zen, bai PSNek bai Nafarroa Baik euren proposamenak aurkeztu zituzten.
2007ko azaroaren 4ean proiektu irabazlearen berri eman zuen Diario de Navarrak.
Iruñerriko tranbiaren proiektua hiriburuko alderdi politiko nagusiek proposatutako ekimena izan zen, eta Nafarroako Gobernuko Herri Lan, Garraio eta Komunikazio Departamentuak aztertu zuen, Iruñerriko metropoli-eremuaren barruko joan-etorrietan garraio publikoaren erabileraren ehunekoa handitzeko eta Nafarroako hiriburuaren etorbide nagusietako batzuek jasaten dituzten zirkulazio-arazoak arintzeko tranbia sarea eraikiz.[2]Foru gobernuak bideragarritasun azterketa bat eskatu zuen, eta tranbia Iruñerrian ezartzeko proposamenak "arrakasta izateko aukera asko" dituela esan zuen. Ikerketak bi line trazatu zituen, bata ekialdetik mendebaldera eta bestea iparraldetik hegoaldera, metropoli eremuko biztanlegune nagusiak zeharkatuko zituena. Era berean, hirugarren linea erradial bat sortzeko aukera planteatu zen, bi linea nagusiak lotzeko balioko zuena. Obren aurrekontua 120 milioi eurotik gorakoa izango zela kalkulatu zuten, eta lehen bi lineen luzera osoa 25 kilometro ingurukoa izango zela.[3]
Azterlan berean, ipar-hego linea Iruñearen erdian lurperatzeko aukera agertzen zen, Alde Zaharraren azpitik igaroz Arrotxapea auzoa Autobus-geltokiarekin lotuko zuen tunel batetik.
Tranbiaren proiektua izan zen alderdi politiko nagusiak 2007ko udal eta foru hauteskundeak Hego Euskal Herrian ados egon ziren gaietako bat.[4]
Nafarroako Gobernuak, hasiera batean, Iruñerrian tranbia sarea sustatu ala ez erabakitzeko datu tekniko nahikorik ez zeukala iritzi zion; Iruñerriko Mankomunitateko presidente Javier Torrens sozialistak, berriz, tranbiak garraio publikoa pribatuaren aurrean finkatzeko balioko zuela iritzi zion.[5][6]
2008ko ekainaren 5ean, Nafarroako Gobernuak Iruñeko metropoli-eremuan tranbia-sare bat jartzeari uko egiteko erabakia iragarri zuen, inbertsio-bolumen handia (700 milioi euro) eta eraikuntzak hirirako izango lukeen hirigintza-inpaktua kontuan hartuta. Foru Gobernuak iragarri zuen alternatiba ekonomikoagoak eta sinpleagoak aztertzen ari zela, hala nola autobus erreiak jartzea etorbide nagusietan.[7]
Proiektua
Sareak hiru line izango zituen. Horietatik, a eta b bakarrik eraikiko ziren lehen fasean, eta c bigarren faserako utziko zen. Lehenengo biek sarea bi ardatzen bidez egituratuko lukete (iparralde-hegoalde eta ekialde-mendebalde), eta ardatz bakoitzak "Y" forma izango luke, Gasteizko tranbiaren antzekoa, baina ez du enbor komunik bi lineetarako.[8]
| Linea | Ibilbidea | Luzera (km) | Geldialdiak | Maiztasuna |
|---|---|---|---|---|
| a | Gipuzkoa / Kanala ↔ Galaria | 12,2 | 24 | 10' |
| b | Zubiarte / Bertiz ↔ Erreniega | 15,4 | 24 | 10' |
| c | Mugazuri ↔ Mendillorri | 11,0 | 21 | 10' |
a linea
Lehen line honek iparralde-hegoalde ardatz bat jarraituko luke. Bere ibilbidea Galarian, Kordobilan, Galarren hasi zuen, Arrosadia auzoa zeharkatu. Taxoare kalean c linearekin bat etorriko litzateke .Jarraian, Bigarren Zabalgunera Askatasunaren plaza ingurutik iristeko. Ondoren, Galizia etorbidea hartu eta Nafarroako Foruen plazara iritsiko zen, Yanguas Miranda kalera, autobus geltokiaren atzetik, non b linearekin bat egingo zuen. Lehen Zabalgunetik eta Alde Zaharretik igarotzean, Baluarte plazatik tunel bat egitea aurreikusita zegoen, Sarasate pasealekuaren azpitik igaroz (lurpeko geltoki bat egongo zen), Gazteluko plaza (beste geltoki batekin, hau ere lurpekoa), Udaletxe plaza eta Santo Domingoko aldapa, Arrotxapea auzoan berpizteko, Arga ibaia zeharkatu ondoren. Ondoren, Arrotxapea geltokia egongo zen, eta bertatik bi adar ezberdin abiatuko ziren. Lehenengoak zuzen jarraituko luke Bernardino Tirapu kaletik eta Maiteminduen parketik Gipuzkoa etorbidera tren-geltokitik gertu irten arte (c linearekin lotuz). Handik, Buztintxuri auzotik eta Berriozarretik zuzen jarraitu zuen, bere ibilbidea udalerriaren amaieran amaituz. Beste adarrak ibaiarekiko paraleloan jarraituko zuen Arantzadin sartu eta Txantrearaino iristeko, Magdalena eta San Kristobal kaleei zerbitzua emanez, Orvinatik gertu amaitzeko, Ezkaba inguruan, c linearekin lotuz.
b linea
Bigarren linea Zizur Nagusia urbanizazioaren erdian hasiko litzateke, Erreniega parkean. Handik, A-12 autobidetik gertu, Etxabakoitzera jaitsiko dira, eta bertan izango dira Iruñeko auzo berria eta abiadura handiko geltoki berria. Ondoren, Arostegi etorbidetik igoko zen Pio XII.a etorbideraino eta Iturrama, Ermitagaña eta Donibane auzoak zeharkatuko zituen, Antso Azkarra etorbidearen inguruan c linearekin lotuz, ondoren Armada etorbidea hartu eta Yanguas y Mirandara iristeko, a linearekin lotuz. Ondoren, Oliveto Kontea eta Bexe Nafarroa etorbideak hartu eta Merindadeetara iritsi zen. Bertan, bi adarretan banatzen da. Lehenengoa Belosoko aldapatik jaisten da Burlataraino, eta handik Atarrabia eta Uharte; bigarrena Mendillorrri eta Beloso aldetik mantentzen da eta Erripagaña auzoan kokatzen da Sarrigurenera iristeko.
c linea
Hirugarren line hau zirkularra izango litzateke. Txantrean hasiko litzateke, Mugazuri kalean, Orvinara igo eta lehen aldiz a linearekin konektatzeko, zehazki, bertako Txantreako adarrarekin. Ondoren, Atarrabia etorbidea hartuko zuen Antsoainera iritsi arte, eta, hortik, Martzelo Zelaieta etorbidea Arrotxapetik, Lauhaizeko a lineako beste adarrarekin lotzeko. Jarraian, Sanduzelai etorbidetik sartuko zen Sanduzelaira, eta Nafarroa etorbidearekiko bidegurutzeraino iritsiko zen. Handik Nafarroa etorbidera sartuko zen, Sanduzelaiko zubitik ibaia zeharkatuz eta Donibaneraino igoz. Handik, Martin Azpilkueta kalea inguratu eta Antso Azkarra etorbidera iritsiko gara. Etorbide horretan, Pio XII.arekin gurutzatzeak linea horren eta b linearen arteko lotura egiten du. Ondoren, Iturramatik jarraitu eta Eneko Arista kalean sartu, Iturrama kalera jaitsi eta Azpilagañara jaitsi ahal izateko. Zaragoza etorbidea zeharkatu ondoren, Arrosadian sartu eta Blas de Laserna kaletik Tomas Caballero parkeraino igotzen da, non a lineako enborrarekin bat egiten duen. Ondoren, igotzen jarraitzen du eta Joan Paulo II.a etorbidea hartzen du Lezkairura jaisteko. Han, Alfredo Landa parkearen parean biratu eta Katalunia kalea hartzen du Eguesibar kaleraino, non berriz ere iparralderantz jotzen duen Mendillorriraino igotzeko.
Laudorioak
Hona hemen proiektu honen aldeko argudio nagusietako batzuk:
- Ekologikoa, ez du gasik askatzen, elektrizitatearekin funtzionatzen baitu. Tranbia oso komenigarria litzateke Iruñearentzat; izan ere, 1980ko hamarkadatik, kutsadura hirukoiztu egin da
- Elbarrientzat oso eskuragarria
- Isila
- Azkarra eta oso puntuala
- Modernoa, Europako Iruñearen tamainako hiri askotan goraka. Gainera, 1980tik aurrera, hainbat lekutan berrezartzen hasi ziren, bilakaera teknologikoa zela eta, tranbia berriak artikulatuta eta gero "beheko solairutik"
- Iruñeak dituen trafiko arazo handiak konpon ditzake
- Lehentasuna emango lioke garraio publikoari pribatuari baino
- Jende askori eragingo lioke erabiltzeak, eta autoa bere garajeetan uzteak
- Bultzada handia emango lioke Iruñeko metropoli-eremuko merkataritzari eta ekonomiari
- Eskualdeko komunikazioa sendotuko luke
- Estetikoki atsegina da
- Hasiera batean, hiriburuko alderdi politiko nagusien akordioa zuen
Kritikak
Proiektu horren aurkako zenbait argudio nagusi hauek izan ziren:
- Oso garraio isila, kanpaia edo txirrina eraman behar dira ezagutzeko
- Kostu ekonomikoa erreserbatutako plataforman dauden autobusena baino handiagoa da, baina epe ertainera amortiza daiteke
- Eraikuntza-obren ondoriozko eragozpenak
- Trazadura ezin da aldatu eraiki ondoren; beraz, trazadurarik egokiena arretaz aztertu behar da
- Barañain, eskualdeko hiririk populatuenetako bat, baita beste udalerri eta auzo batzuk ere, tranbiaren trazaduratik kanpo geratuko lirateke
- Alde Zaharra zeharkatzeko dilema. Bideragarritasun-azterlanaren proposamenen artean dago linea Alde Zaharretan lurperatzea; horrek gainkostu handia eragingo luke obraren aurrekontuan, eta, gainera, linearen ibilbidea aldatzera behartzen duten hondakin garrantzitsuak aurkitzeko aukera izango litzateke
Erreferentziak
- Canal 6 Navarraren bideoa.
- «Diario de Navarra - Un estudio considera viable implantar 2 líneas de tranvía ligero en la comarca de Pamplona - EL FUTURO DEL TRANSPORTE EN LA COMARCA DE PAMPLONA» web.archive.org 2009-08-08 (Noiz kontsultatua: 2020-03-25).
- «Diario de Navarra» web.archive.org 2015-05-03 (Noiz kontsultatua: 2020-03-25).
- https://web.archive.org/web/20070928014251/http://www.diariodenoticias.com/ediciones/2007/04/04/vecinos/pamplona/d04pam31.857001.php
- «Diario de Navarra» web.archive.org 2015-05-03 (Noiz kontsultatua: 2020-03-25).
- «Diario de Navarra - Mancomunidad cree que el tranvía «consolidará» el transporte público frente al privado -» web.archive.org 2009-08-08 (Noiz kontsultatua: 2020-03-25).
- «- Diario de Navarra» web.archive.org 2015-05-03 (Noiz kontsultatua: 2020-03-25).
- http://www.navarra.es/home_es/Catalogo+de+servicios/OLD_Contrataciones/Obras+Publicas+Transportes+y+Comunicaciones/2006C08VIABILIDADTRANVIA.htm
