Imida

Imida kimika organikoan esaten zaio bi karbonilo talde nitrogeno-atomo bati lotuta duen funtzio-taldeari. [(R−CO)2NH)] formula orokorra dute eta amoniakoaren deribatutzat jo daitezke[1][2].

Imida
MotaAmida eta carbonyl compound (en) Itzuli
Identifikatzaileak
Gmelin24782
MeSHD007094

Poliimidak sintetizatzeko monomero moduan usatzen dira imidak, kaptona esaterako[3].

Imida funtzio-taldea

Kimika ez-organikoan imida baliatzen da NH2− ioia izendatzeko, zein oso base sendoa den.

Nomenklatura

Imida gehienak konposatu ziklikoak dira azido dikarboxilikoetatik eratorritakoak eta beren izenek hori islatzen dute. Adibidez, sukzinimida azido sukzinikotik eratortzen da eta ftalimida azido ftalikotik. Aminetatik eratortzen diren imiden kasuan aurrizki baten bidez adierazten da N-ordekatzailea; etsenplurako, N-etilsukzinimida azido sukzinikoa eta etilamina erreakzionaraziz lortzen da.

Bestalde, karbodiimida izeneko konposatu organikoak, RN=C=NR formula dutenek, ez dute harremanik amidekin.

Sukzinimida

Ezaugarriak

Oso polarrak dira eta disolbatzaile polarretan disolbagarritasun ona izaten dute.

N—H lotura duten imidek hidrogeno-zubiak era ditzakete Gune hori azido ahula denez metal alkalinoekin gatzak era ditzake. Esaterako ftalimida potasio hidroxidoz tratatzen denean, potasio ftalamida erdiesten da. Gatz horiek alkila daitezke N-alkilimidak eratzeko.

Sintesia

Imida ohikoenak sintizatzen dira azido dikarboxilikoak berotuz edo beren anhidridoak eta amoniakoa edo amina primarioekin berotuz. Kondentsazio-erreakzioa gertatzen da:

(RCO)2O + R′NH2 → (RCO)2NR′ + H2O
Amidak oxidatuz ere sintetiza daitezke imidak, bereziki laktametatik abiatzean[4].
R(CO)NHCH2R' + 2 [O] → R(CO)N(CO)R' + H2O

Erreferentziak
  1. «ZT Hiztegi Berria» zthiztegia.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2021-11-14).
  2. (Ingelesez) Gold, Victor, ed. (2019). The IUPAC Compendium of Chemical Terminology: The Gold Book. (4. argitaraldia) International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC)  doi:10.1351/goldbook.i02948. (Noiz kontsultatua: 2021-11-14).
  3. (Ingelesez) Wright, Walter W.; Hallden-Abberton, Michael. (2000). «Polyimides» Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry (American Cancer Society)  doi:10.1002/14356007.a21_253. ISBN 978-3-527-30673-2. (Noiz kontsultatua: 2021-11-14).
  4. (Ingelesez) Sperry, Jonathan. (2011-11). «The Oxidation of Amides to Imides: A Powerful Synthetic Transformation» Synthesis 2011 (22): 3569–3580.  doi:10.1055/s-0030-1260237. ISSN 0039-7881. (Noiz kontsultatua: 2021-11-14).

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.